Hormon wzrostu - GH - preparaty zawierające hormon wzrostu

Hormon wzrostu dołączył do listy preparatów odmładzających. Specjaliści jednak ostrzegają – organizacje zdrowia nie zatwierdziły jego stosowania jako bezpiecznej metody na zachowanie młodości. Jak działa hormon wzrostu? Kto i po co zażywa preparaty zawierające hormon wzrostu?

Spis treści

1. Hormon wzrostu (somatotropina, GH) - działanie
2. Hormon wzrostu - przyczyny niedoboru i nadmiaru
3. Hormon wzrostu - objawy i skutki niedoboru u dzieci i dorosłych
4. Hormon wzrostu - objawy i skutki nadmiaru u dzieci i dorosłych
5. Hormon wzrostu - skutki uboczne, zastosowanie w kulturystyce i medycynie estetycznej
6. Hormon wzrostu w preparatach zastępczych

Hormon wzrostu (somatotropina, GH) jest wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej. Najwyższy poziom wydzielania tego hormonu obserwuje się w okresie dojrzewania. W późniejszym czasie jego wydzielanie maleje, ale nadal jest on obecny w organizmie człowieka. U osób w wieku 30 lat poziom hGH zmniejsza się o około 14 proc. W następnych latach przysadka mózgowa wydziela coraz mniej hormonu wzrostu, co wpływa między innymi na wygląd oraz siłę mięśni człowieka. Spadek stężenia hGH z wiekiem jest zauważalny – spada siła i wydolność, skóra w widoczny sposób się starzeje, można również zauważyć problemy w sferze seksualnej.

Hormon wzrostu (somatotropina, GH) - działanie

Hormon wzrostu:

• pobudza wzrost całego organizmu (główne miejsce działania somatotropiny to chrząstki nasadowe kości długich)
• wzmaga syntezę białek ustrojowych
• przyspiesza spalanie tłuszczów
• przyspiesza rozpad glikogenu w wątrobie (podnosi poziom cukru we krwi)
• wpływa na gospodarkę mineralną i wodną ustroju

Hormon wzrostu - przyczyny niedoboru i nadmiaru

Przyczyny niedoboru hormonu wzrostu mogą być wrodzone, nabyte lub idiopatyczne (gdy przyczyna nie jest znana).

Z kolei przyczyną nadmiaru hormonu wzrostu zwykle jest guz, który wzmaga produkcję hormonu.

U osób dorosłych hormon wzrostu uwalniany jest średnio w pięciu wyrzutach w ciągu doby - największy wyrzut ma miejsce w najgłębszym, czwartym stadium snu.

Hormon wzrostu - objawy i skutki niedoboru u dzieci i dorosłych

Gdy niedobór hormonu wzrostu jest ciężki, jego objawy mogą się pojawić tuż po urodzeniu. Wielkość dziecka jest w normie, jednak u dzieci płci męskiej widoczny jest mniejszy penis (szczególnie jeśli niedoborowi hormonu wzrostu towarzyszy niedobór hormonów gonadotropowych). Poza tym występuje hipoglikemia i przedłużająca się żółtaczka.

Niedobór wzrostu zaczyna być widoczny zwykle dopiero po kilku, kilkunastu miesiącach od urodzenia. Dochodzi do rozwoju karłowatości, a nawet charłactwa:

• zahamowany wzrost
• niedorozwój płciowy
• niewielkie dłonie
• pyzate policzki
• krótki nos
• tkanka tłuszczowa w okolicy nadbrzusza

Niedobór hormonu wzrostu może się pojawić także u osób dorosłych, czego objawami są:

• obniżenie energii i witalności
• zaburzenia reakcji emocjonalnych
• stany depresji
• poczucie lęku
• izolacja od otoczenia
• zwiększenie otyłości brzusznej
• zmniejszenie zdolności do wysiłków fizycznych
• zmniejszenie grubości i wysuszenie skóry

Hormon wzrostu w sposób istotny wpływa na budowę, proporcje i skład tkanek organizmu. U osób dorosłych wykazujących niedobór tego hormonu zwraca się uwagę przede wszystkim na zwiększoną masę tkanki tłuszczowej (głównie tłuszczu trzewnego) oraz zmniejszenie tzw. beztłuszczowej masy ciała (fat – free mass – FFM).

Hormon wzrostu - objawy i skutki nadmiaru u dzieci i dorosłych

Z kolei nadmiar hormonu wzrostu prowadzi u dzieci do gigantyzmu, a u dorosłych do akromegalii. W jednym i w drugim przypadku powiększają się nos, usta i język, rozrasta się żuchwa, prowadząc do przodozgryzu oraz zwiększenia odstępów między zębami. Powiększają się również dłonie i stopy, skóra na nich wydaje się napięta, a tkanka miękka nabrzmiała. Osoby chore skarżą się  na bóle głowy, bóle kości i stawów, ograniczone możliwości ruchowe, a także potliwość i problemy ze wzrokiem.

Hormon wzrostu - skutki uboczne, zastosowanie w kulturystyce i medycynie estetycznej

Hormon wzrostu stosuje się nie tylko w przypadku jego niedoboru. Hormon wzrostu odgrywa kluczową rolę w budowaniu masy mięśniowej, dlatego chętnie stosują też sportowcy. Dzięki niemu osiągają doskonałe wyniki sportowe, a dodatkowo unikają kontuzji podczas treningów.

Stosowanie hormonu wzrostu u osób zdrowych może doprowadzić m.in. do cukrzycy - ostrzegają specjaliści.

Hormon wzrostu chętnie stosuje się też w medycynie estetycznej, w celach odmładzających. Warto jednak pamiętać, iż bez konsultacji z doświadczonym lekarzem zażywanie tego typu preparatów może grozić poważnymi zaburzeniami układu hormonalnego, a w szczególności wywołaniem choroby akromegalii, polegającej na rozroście kończyn, powiększenia się uszu czy nosa. Hormon wzrostu poprzez transportowanie cząsteczek glukozy do wątroby hamuje działanie insuliny polegające na kierowaniu glukozy do komórek. Nadmiar hormonu wzrostu może więc doprowadzić do insulinooporności, a dalej do cukrzycy. Inne skutki uboczne stosowania nadmiernej ilości hormonu wzrostu u osoby zdrowej nadciśnienie tętnicze, zatrzymywanie wody w organizmie.

Na rynku dostępne są preparaty z hormonem wzrostu, który można dostarczać organizmowi w postaci tabletek czy zastrzyków. Wykorzystywane są one jako środki odmładzające, dodające energii i rzeźbiące sylwetkę. Jednak ze względu na skutki uboczne, słynąca z rygorystycznych przepisów amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie zatwierdziła tej kuracji do stosowania w medycynie estetycznej. Podobnie jest w Europie – żaden z preparatów zawierających hormon wzrostu nie został dopuszczony do użycia jako środek odmładzający. Zgodnie z zaleceniami można go stosować wyłącznie do leczenia niskorosłości.

Hormon wzrostu w preparatach zastępczych

Hormon wzrostu stosowany w zbyt dużych dawkach może być niezwykle niebezpieczny dla organizmu. Bardziej bezpieczne jest stosowanie specjalnych preparatów zawierających tzw. prekursory hormonu wzrostu. Specyfiki te stymulują naturalne wydzielanie własnego hormonu wzrostu i działają spowalniająco na proces starzenia się. Pierwsze preparaty z hormonem wzrostu były dostępne już w 1980 roku i zawierały czystą postać naturalnej somatotropiny. Pobierana była ona z przysadek mózgowych osób zmarłych. Szybko jednak okazało się, że dochodziło do najróżniejszych chorób mózgu u osób przyjmujących te preparaty. Dzisiejsze specyfiki z hormonem wzrostu można dostać w formie syntetycznej, którą uzyskuje się w laboratoriach inżynierii genetycznej. W USA preparaty są dostępne w dwóch „wersjach”. Jedna zawiera kombinację 191 aminokwasów, a druga 192.

Monika Majewska