Etanol - rodzaje, właściwości, zastosowanie

Etanol, czyli alkohol etylowy, to organiczny związek chemiczny należący do grupy alkoholi. To jednowodorotlenowy, pierwszorzędowy, nasycony alkohol. Etanol uznawany jest za jeden z najczęściej wybieranych środków odurzających. Dowiedz się, jakie są rodzaje alkoholu etylowego i sprawdź, jaki ma wpływ na organizm człowieka. Jakie są właściwości etanolu i gdzie znajduje zastosowanie?

Etanol otrzymywany jest w procesie fermentacji alkoholowej produktów, które w składzie zawierają cukry. Podstawowymi surowcami do jego produkcji są buraki cukrowe, ziemniaki, trzcina cukrowa. Otrzymywany jest również w wyniku fermentacji pszenicy czy kukurydzy. Wytworzony alkohol wydziela się za pomocą destylacji. Kolejnym etapem, w którym następuje jego oczyszczenie jest rektyfikacja, w wyniku której powstaje spirytus rektyfikowany będący mieszaniną alkoholu i wody. Maksymalne stężenie alkoholu etylowego jakie można uzyskać w procesie rektyfikacji wynosi 96,5 proc.

Spis treści

1. Właściwości etanolu
2. Rodzaje etanolu
3. Zastosowanie etanolu
4. Wpływ etanolu na organizm człowieka

Właściwości etanolu

Etanol to bezbarwna ciecz charakteryzująca się specyficznym, ostrym zapachem. To substancja łatwopalna – w powietrzu pali się jasnoniebieskim płomieniem o umiarkowanym nasileniu.

Przy nieograniczonym dostępie tlenu zachodzi reakcja całkowitego spalania etanolu. Produktami całkowitego spalania są tlenek węgla (IV) i woda. Alkohol etylowy miesza się z wodą w dowolnych stosunkach, dlatego stosowany jest jako rozpuszczalnik organiczny.

Spirytus, czyli około 95 proc. mieszanina etanolu i wody jest produktem o najwyższym stężeniu dostępnym w sklepach. Spirytus bezwodny, zwany także absolutnym, którego stężenie wynosi 100 proc. można uzyskać jedynie w procesie destylacji azeotropowej.

To jeden z rodzajów destylacji azeotropowej z użyciem czynnika rozdzielającego, który zmienia względne lotności pierwotnych składników rozdzielanej mieszaniny.

Stuprocentowy alkohol posiada właściwości higroskopijne (zdolny jest do wchłaniania wilgoci), dlatego też należy go przechowywać w szczelnie zamkniętym naczyniu.

Rodzaje etanolu

Etanol spożywczy

Najbardziej znanym rodzajem etanolu jest rektyfikat, zwany spirytusem. Jego moc wynosi około 96,5 proc. Wykorzystywany jest do produkcji szerokiej gamy napojów alkoholowych i wódek, a także jako składnik aromatów do ciast.

Etanol farmaceutyczny

Spirytus i etanol bezwodny o mocy nawet 99.9 proc. znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, gdzie wykorzystywany jest jako rozpuszczalnik w procesie maceracji substancji leczniczych z ziół.

Znajdziemy go również w preparatach stosowanych w leczeniu zatruć pokarmowych i jako środek konserwujący w syropach.

Etanol kosmetyczny

Etanol znalazł również zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, wykorzystywany jest do produkcji perfum czy wód zapachowych.

Ponadto jest składnikiem płynów do szyb i innych produktów gospodarstwa domowego. To popularny środek odkażający i dezynfekujący.

Etanol przemysłowy

Ten rodzaj etanolu jest niebezpieczny dla człowieka i nie nadaje się do spożycia. Używany jest podczas produkcji paliwa, klejów czy farb.

Na jego bazie produkuje się wiele rozpuszczalników chemicznych o różnym przeznaczeniu. Szerokie zastosowanie znalazł w przemyśle drukarskim.

Zastosowanie etanolu

Etanol jest produktem o szerokim zastosowaniu. W przemyśle spożywczym wykorzystywany jest do produkcji wódki, napojów alkoholowych, aromatów cukierniczych. Warto pamiętać, że jego podaż w zbyt dużych ilościach jest niebezpieczna i może doprowadzić do alkoholizmu.

Ze względu na działanie bakteriobójcze, bakteriostatyczne znalazł zastosowanie w medycynie. Ponadto posiada właściwości bakteriobójcze i przeciwgrzybiczne. Można go znaleźć w syropach, lekach na kaszel i przeziębienie.

Jest składnikiem żeli przeciwbólowych i płynów stosowanych w walce z trądzikiem. Etanol wchodzi w skład perfum i kosmetyków do golenia. Istotną rolę odgrywa w leczeniu problemów dermatologicznych.

Alkohol etylowy znalazł zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Używany jest do produkcji materiałów budowlanych, rozpuszczalników czy farb. Wykorzystywany jest jako paliwo do biokominków.

Odwodniony etanol zużywa się jako biokomponent przy produkcji ropopochodnych paliw płynnych. Służy do produkcji spryskiwaczy do szyb, czy odświeżaczy powietrza.

Wpływ etanolu na organizm człowieka

Etanol jest substancją psychoaktywną z kategorii depresantów. Uznawany jest za jeden z najczęściej wybieranych środków odurzających. W zależności od dawki ma inny wpływ na organizm człowieka. Spożycie od 150 do 250g etanolu może doprowadzić do śmierci.

Etanol zaburza szlaki komunikacyjne w mózgu, wpływa na nastrój i zachowanie. Wypicie dwóch kieliszków wódki odpręża, poprawia pewność siebie, przyspiesza bicie serca. Po alkoholu mogą pojawić się problemy z koncentracją i koordynacją ciała.

Duże dawki etanolu mogą doprowadzić do:

• problemów z koncentracją,
• zaburzeń mowy,
• zaburzeń widzenia,
• a czasami nawet do utraty świadomości.

Alkohol wchłania się do przewodu pokarmowego, a mniej więcej po 10 minutach od spożycia dociera do krwi. Po 15 minutach wchłania się około 50 proc. spożytego alkoholu. Organem odpowiedzialnym za jego metabolizowanie jest wątroba.

Nadmierne spożywanie alkoholu może doprowadzić do:

• zwłóknienia wątroby,
• zapalenia wątroby,
• a nawet do marskości wątroby.

Alkohol powoduje wytwarzanie przez trzustkę toksycznych substancji, które mogą doprowadzić do obrzęku naczyń krwionośnych.

Etanol może zwiększyć ciśnienie krwi, doprowadzić do zaburzenia rytmu serca i chorób serca.

Czytaj też: 

• Choroby zależne od picia alkoholu
• Skutki zdrowotne nadużywania alkoholu - odwracalne i nieodwracalne zmiany w organizmie

Klaudia Kierzkowska