Beta-glukan - działanie lecznicze i zastosowanie w kosmetyce

Beta-glukan to rodzaj rozpuszczalnego błonnika pokarmowego. Wykazuje on nie tylko działanie lecznicze, lecz także pielęgnacyjne, dlatego znalazł zastosowanie w kosmetyce. Beta-glukan obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi, wzmacnia odporność, a także redukuje zmarszczki. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości ma beta-glukan.

Spis treści

1. Beta-glukan obniża poziom cholesterolu
2. Beta-glukan obniża poziom cukru we krwi
3. Beta-glukan może zapobiec otyłości
4. Beta-glukan wzmacnia odporność
5. Beta-glukan reguluje pracę jelit
6. Beta-glukan - gdzie występuje?

Beta-glukan jest składnikiem rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego, występującego m.in. w zbożach (takich jak owies czy jęczmień). Jego działanie lecznicze zostało potwierdzone naukowo, dlatego jest on uznany za składnik żywności funkcjonalnej. Poza tym wykazuje właściwości pielęgnacyjne, dlatego znalazł zastosowanie w kosmetyce.

Beta-glukan obniża poziom cholesterolu

Beta glukan obniża poziomu cholesterolu, co zostało udowodnione naukowo. W 2006 r. specjaliści z Uniwersytetu w Minnesocie przeprowadzili badania na grupie 75 osób – mężczyzn i kobiet z hipercholesterolemią.

Terapia polegająca na podawaniu dziennie dawki ok. 2 g β-glukanów powoduje obniżenie poziomu cholesterolu o 9,5 proc.

Podawano im odpowiednio 6 g/d dekstrozy i 6 g/d owsianego β-glukanu przez okres 42 dni. Odnotowano znaczący spadek cholesterolu całkowitego i jego "złej" frakcji LDL.

Jednak wciąż nie jest jasne, na jakiej zasadzie może on korzystnie wpływać na gospodarkę lipidową organizmu. Przypuszcza się, że beta glukan wiąże kwasy żółciowe, przez co zostaje zahamowane ich wchłanianie w przewodzie pokarmowym. Powoduje to wzrost ich wydalania z organizmu, co przekłada się na redukcję "złego" cholesterolu LDL. Poza tym beta gluten tworzy na wewnętrznej stronie jelita cienką warstwę ochronną, która ogranicza wchłanianie cholesterolu.

Beta-glukan obniża poziom cukru we krwi

Beta glukan zwiększa lepkość pokarmów, formuje kleisty roztwór w żołądku, dzięki czemu glukoza jest przyswajana stopniowo i nie ma dużych wahań cukru we krwi po posiłku.

1 g beta glukanów w 50 g substancji węglowodanowej może obniżyć indeks glikemiczny żywności o 4 jednostki.

Wykazano naukowo, że beta-glukan z owsa znacznie obniża glikemię poposiłkową. Zmiany w poziomie cukru we krwi prowadzą też do zmniejszenia uczucia głodu, spowodowanego przez szybki spadek cukru we krwi. Beta glukan można więc uznać za składnik obniżający apetyt i redukujący ilość spożywanego pokarmu. W związku z tym jest on polecany osobom chorym na cukrzycę, a także zdrowym - w celu zapobiegnięcia jej wystąpienia.

Beta-glukan może zapobiec otyłości

Po spożyciu pokarmu zawierającego beta-glukan dłużej utrzymuje się uczucie sytości. Uczucie pełności zapewnia spowolnienie opróżniania żołądka i przechodzenia treści do jelita cienkiego, uzyskiwane dzięki wspomnianej właściwości błonnika pokarmowego – lepkości. Poza tym beta glukan wykazuje zdolność do wydłużania stężenia cholecystokininy po posiłku - hormonu przewodu pokarmowego, który hamuje apetyt. Dzięki temu beta glukan może zapobiec otyłości. W badaniach klinicznych japońscy naukowcy zaobserwowali, że spożycie β-glukanu z pszenicy, oprócz obniżania stężenia cholesterolu, zmniejsza też obwód talii i zawartość tkanki tłuszczowej brzusznej.

Beta-glukan wzmacnia odporność

Beta glukan zmacnia odporność organizmu, poprzez aktywację komórek układu immunologicznego - makrofagów, limfocytów T -  odpowiedzialnych za eliminację obcych substancji i komórek z organizmu.

Obecne są również doniesienia nad możliwością wykorzystania β-glukanów w leczeniu chorób nowotworowych, cukrzycy, czy szybszym gojeniu się ran i łagodzeniu stanów zapalnych skóry.

W 2002 roku amerykańska Agencja Żywności i Leków (Food and Drug Administration - FDA) wydała oświadczenie mówiące, że: „3 g β-glukanu/d w połączeniu z 30–35 g włókna pokarmowego przynoszą efekty żywieniowe i zapewniają wzrost aktywności systemu odpornościowego organizmu”. Dawkę taką uznano za minimalną dla osiągnięcia oczekiwanego efektu zdrowotnego. Ilości takiej odpowiadają: 2/3 filiżanki płatków owsianych, 1/3 filiżanki otrąb pszennych, niecała 1/2 filiżanki kaszy owsianej³

Beta glukan powinny spożywać wszystkie osoby z osłabionym układem odpornościowym - osoby starsze, osoby w trakcie lub po przebytych ciężkich schorzeniach (operacjach, chorobach nowotworowych), słabo odżywione a także pracujące w warunkach ekstremalnych (sportowcy, zawodnicy wyczynowi, ciężka praca fizyczna), czy narażone na oddziaływanie promieniowania radiacyjnego, pola elektromagnetycznego, promieniowania UV.

Beta-glukan reguluje pracę jelit

Za korzystny wpływ beta-glukanu na pracę jelit może być odpowiedzialnych kilka mechanizmów. Większość z nich skupia się na jego fermentacji w okrężnicy. Oprócz wzrostu masy stolca wpływa on na ruchliwość przewodu pokarmowego i konsystencję mas kałowych, zmniejsza też czas pasażu jelitowego i zwiększa częstotliwość wypróżnień. Ponadto, podwyższa zawartość całkowitą wody w stolcu, czyniąc go bardziej miękkim. Większa częstotliwość wypróżnień przyczynia się do neutralizacji toksycznych związków w organizmie.

Beta-glukan - gdzie występuje?

Głównymi jego źródłami są: zboża (owies, jęczmień), drożdże, grzyby i algi. Zawartość β-glukanu w wybranych produktach spożywczych (w 100 g suchej masy) przedstawia poniższa tabela:

Bibliografia:

1. Gibiński M.: β-glukany owsa jako składniki żywności funkcjonalnej, "ŻYWOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość" 2008, 2 (57)2. Gibiński M., Gumul D., Korus J., Prozdrowotne właściwości owsa i produktów owsianych, "ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość" 20053. Krupińska P,  Zegan M.,, β-Glukan – wybrane korzyści zdrowotne ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na gospodarkę lipidową, "Bromatologia i Chemia Toksykologiczna" 2013

Monika Majewska