Wyrostek mieczykowaty - co to jest i gdzie się znajduje?

Mostek człowieka składa się z wielu kości, a jedną z najmniejszych z nich jest wyrostek mieczykowaty. Dolegliwości związane z wyrostkiem mieczykowatym takie jak ból w klatce piersiowej czy jego zgrubienie mogą wskazywać na różne stany chorobowe. Jakie są przyczyny dolegliwości związanych z wyrostkiem mieczykowatym i jak wygląda ich leczenie?

Wyrostek mieczykowaty (łac. Processus xiphoideus) jest najmniejszą i jednocześnie najniżej położoną z kości mostka. Wyznacza on dolną krawędź mostka i znajduje się mniej więcej na wysokości 9 kręgu piersiowego. Palpacyjnie jest on wyczuwalny w tzw. dołku sercowym jako wystający guzek.

Wyrostek mieczykowaty stanowi miejsce przyczepu dla wielu mięśni, w tym przepony, mięśnia niezbędnego do oddychania, dlatego jest on częścią ruchomą mostka. Ponadto w nim są zakotwiczone mięśnie proste brzucha.

Ciekawostką jest, że kształt wyrostka mieczykowatego może być dziedziczny i przybierać różne kształty np. być rozwidlony. W żadnym wypadku nie jest to związane z żadnymi objawami chorobowymi.

Warto wiedzieć, że w trakcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej zbyt duży nacisk wywierany w trakcie masażu serca na wyrostek mieczykowaty może spowodować jego uszkodzenie i uraz otaczających organów jak wątroba czy przepona.

Spis treści

1. Wyrostek mieczykowaty – objawy
2. Wyrostek mieczykowaty – choroby
3. Wyrostek mieczykowaty – przyczyny bólu

Wyrostek mieczykowaty – objawy

Położenie wyrostka mieczykowatego powoduje, iż łatwo może on ulec urazom. Urazy wyrostka mieczykowatego dotykają bardzo często osoby uprawiajcie sporty siłowe takie jak podnoszenie ciężarów. Choroby i urazy wyrostka mieczykowatego mogą dawać takie objawy jak:

• uczucie ciężkości i ucisku w klatce piersiowej
• powiększenie wyrostka mieczykowatego
• ból okolicy wyrostka mieczykowatego w trakcie wykonywania określonych czynności
• ból podczas uścisku samego wyrostka mieczykowatego
• ból całej klatki piersiowej
• ból pleców

Wyrostek mieczykowaty – choroby

Jeśli odczuwasz ból w okolicy wyrostka mieczykowatego lub jego zgrubienie może to wskazywać m. in. na:

• zapalenie kości lub zapalenie okostnej wyrostka mieczykowatego
• guz wyrostka mieczykowatego
• zespół Tietzego (ang. Tietze syndrome)

Zapalnie kości lub okostnej są najczęstszymi schorzeniami wyrostka mieczykowatego i poza bólem mogą objawiać się jego zgrubieniem i zaczerwienieniem skóry. Zapalenie jest zwykle następstwem bardzo ciężkiej pracy fizycznej lub uprawiania dyscyplin sportowych polegających na podnoszeniu ciężarów.

Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwbólowych i leków przeciwzapalnych. Zgrubienie w obrębie wyrostka mieczykowatego może wskazywać na jego deformację np. w wyniku wcześniejszych urazów, ale także na guza wyrostka mieczykowatego, który może być następstwem stanu zapalnego.

Jeśli deformacje powodują ucisk okolicznych narządów, utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjenta lub są po prostu nieestetyczne, lekarz może zlecić operację wyrostka mieczykowatego.

Wyrostek mieczykowaty – przyczyny bólu

Przyczyną bólu wyrostka mieczykowatego może być także rzadka choroba nazywana zespołem Tietzego. Jest to łagodna zapalna choroba obejmująca stawy mostkowo-żebrowe, mostkowo-obojczykowe lub połączenia części chrzęstnej i kostnej żeber. Zespół Tietzego dotyka przede wszystkim osoby po 40. roku życia i jest następstwem urazów klatki piersiowej, zbyt intensywnego wysiłku fizycznego lub zakażeń układu oddechowego.

Ponadto ból w okolicy wyrostka mieczykowatego może być mylony z innym powszechnym schodzeniem jakim jest dusznica bolesna. Charakteryzuje się ona silnym bólem w okolicy wyrostka mieczykowatego lub w całej klatce piersiowej.

Jednak nie ma on nic wspólnego z chorobami wyrostka mieczykowatego, gdyż jej przyczyną jest proces miażdżycowy toczący się w naczyniach krwionośnych, a ból w klatce piersiowej i duszności wynikają z niedotlenienia organizmu.

W celu określenia dokładnej przyczyny bólu wyrostka mieczykowatego należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, których zleci odpowiednie badania (np. RTG, USG), na podstawie których postawi diagnozę i wdroży leczenie.

Czytaj też:

• Ból żeber: przyczyny i leczenie
• Złamanie żebra - jak rozpoznać objawy? Pierwsza pomoc i leczenie
• Klatka piersiowa - budowa, funkcje, choroby

dr n. med. Karolina Karabin