Śródstopie - budowa, choroby, złamania

Śródstopie to – jak wskazuje sama nazwa – środkowa część stopy. Rozciąga się ono pomiędzy palcami stopy a stępem i zbudowane jest z pięciu kości śródstopia. W obrębie śródstopia może dochodzić do różnych zmian. Wszelkie nieprawidłowości objawiają się przede wszystkim bólem śródstopia zarówno w spoczynku, jak i podczas chodzenia. W niektórych przypadkach może dojść nawet do złamań kości śródstopia. Jaka jest dokładna budowa kości śródstopia i jakie patologie mogą dotyczyć tej części ludzkiego ciała?

Śródstopie (ang. metatarsus) jest środkową częścią stopy. Ludzka stopa to struktura o budowie znacznie bardziej skomplikowanej, niż można by potencjalnie zakładać. Tworzy ją 26 kości, w jej obrębie wyróżnia się 33 stawy, a do tego wzmacniana jest ona przez ponad 100 różnych więzadeł. Stopę dzieli się na trzy części, którymi są palce stopy, śródstopie oraz stęp. W skład śródstopia wchodzi 5 kości. Pierwsza z nich jest najbardziej wytrzymała i łączy się z paluchem.

Spis treści

1. Śródstopie: kości
2. Śródstopie: stawy i więzadła
3. Śródstopie: choroby i ból śródstopia
4. Śródstopie: złamania

Śródstopie: kości

W obrębie śródstopia wyróżnia się pięć kości, które określa się mianem kości śródstopia. Najbardziej charakterystyczna jest tutaj pierwsza kość śródstopia, która cechuje się tym, że jest ona najkrótsza oraz posiada ona guzowatość w swojej części podeszwowej.

Najdłuższą spośród wszystkich kości śródstopia jest druga z tych kości. Od innych kości odróżnia się także piąta kość śródstopia, która w obrębie podstawy posiada specyficzną guzowatość.

Pierwsza kość śródstopia zlokalizowana jest w obrębie przyśrodkowej części śródstopia, ostatnia zaś w jego bocznej części. Każda z pięciu kości śródstopia posiada trzy części, którymi są podstawa, trzon i głowa.

Śródstopie: stawy i więzadła

Budujące śródstopie kości łączą się z pozostałymi elementami budującymi stopę za pośrednictwem licznych stawów i więzadeł.

Wyróżnia się chociażby stawy stępowo-śródstopne, które łączą kości śródstopia z kośćmi klinowatymi oraz kością sześcienną.

Stawy te wzmacniane są przez:

• więzadła klinowo-śródstopne międzykostne
• oraz więzadła stępowo-śródstopne grzbietowe i podeszwowe.

W przedniej część śródstopia wyróżnić można stawy śródstopno-paliczkowe, które łączą głowy kości śródstopia z paliczkami bliższymi palców stopy. Tego typu stawy wzmacniane są przez trzy rodzaje więzadeł, którymi są:

• więzadła podeszwowe,
• poprzeczne
• i poboczne.

Kości śródstopia łączą się z nie tylko z innymi kośćmi budującymi stopę, ale i z samymi sobą. Połączenia te określa się mianem stawów śródstopnych. W ten sposób łączą się sobą druga, trzecia, czwarta i piąta kość śródstopia.

Stawy te również są wzmocnione więzadłami, którymi są:

• więzadła śródstopne międzykostne,
• grzbietowe
• i podeszwowe.

Śródstopie: choroby i ból śródstopia

Ból śródstopia

Najczęstszą dotyczącą śródstopia dolegliwością jest ból śródstopia. Wyróżnia się tak naprawdę szereg różnych zjawisk, które mogą odpowiadać za ból śródstopia.

Odczuwać go często mogą kobiety ciężarne, ale i osoby z nadmierną masą ciała czy też ludzie, którzy pracują w pozycji stojącej. Zdarza się również, że dolegliwości bólowe w obrębie śródstopia odczuwają osoby intensywnie uprawiające różne sporty (np. bieganie).

Złamanie kości śródstopia

Przemijający ból śródstopia raczej nie musi stanowić powodu do niepokoju. Jednak gdy dolegliwość ta utrzymuje się przez długi czas, konieczna staje się konsultacja z lekarzem. Długotrwały ból w tej okolicy ciała może być skutkiem złamania kości śródstopia. Najczęściej obserwowane jest złamanie piątej kości śródstopia.

Oprócz bólu pacjenci obserwować mogą również występowanie w tej okolicy ciała obrzęku czy zasinienie skóry śródstopia. Zasinienie może się pojawiać, gdy dojdzie do złamania kości śródstopia i w związku z tym nastąpi uszkodzenie jakichś tkanek miękkich stopy.

Inne przyczyny bólu śródstopia

Złamania nie są jednak jedyną patologią, która może dotyczyć śródstopia. Wśród innych problemów zdrowotnych, które mogą dotyczyć tej okolicy ludzkiego ciała, wymienić można także:

• metatarsalgię Mortona (która wynika z ucisku więzadła poprzecznego stopy na nerw podeszwowy),
• zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kości śródstopia,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• dnę moczanową,
• neuropatie obwodowe.

Bardzo częstym przejawem patologii dotyczących śródstopia są także ograniczenie ruchomości stopy i związane z tym trudności z chodzeniem.

Śródstopie: złamania

Ogólnie wyróżnia się trzy rodzaje złamań kości śródstopia:

Złamanie Jones'a

Złamanie Jones’a to rodzaj złamania piątej kości śródstopia w końcowej jej części, do którego dochodzić może przy nieprawidłowym postawieniu stopy na bok. Złamania tego rodzaju mają niestety słabą tendencję do gojenia, ponieważ dochodzi do nich w tej strefie kości, która cechuje się stosunkowo słabym ukrwieniem.

Złamania awulsyjne

Drugim typem złamania kości śródstopia są złamania awulsyjne, które czasami określa się jako złamania tenisistów.

Dotyczą one oderwania niewielkiego, tylnego fragmentu kości śródstopia i dochodzić do nich może właśnie podczas rozgrywek tenisowych. Zazwyczaj wtedy, gdy gracz podbiega do piłki i gwałtownie się zatrzymuje.

Złamania zmęczeniowe

Trzecim rodzajem złamań kości śródstopia są złamania o dość nietypowej nazwie – określane są one mianem złamań zmęczeniowych.

Złamania te mają miejsce w obrębie trzonów kości. Zazwyczaj są one skutkiem wielokrotnych mikrourazów, które mogą być następstwem chociażby intensywnej aktywności fizycznej.

Czytaj też:

• Ból stopy - przyczyny. Jaka choroba objawia się bólem stopy?
• Ból w stopie po bieganiu: przyczyny. Sposoby na ból stopy po bieganiu
• Pieczenie stóp - przyczyny piekących stóp. Piekący ból stopy może być objawem choroby
• Płaskostopie u dzieci - jak nie dopuścić do jego rozwoju