Moszna - budowa, funkcje, choroby

2020-09-08 11:34

Moszna (worek mosznowy) to pojedynczy narząd rozrodczy, w którym zlokalizowane są męskie jądra i inne organy. Wbrew pozorom funkcja moszny jest bardzo istotna – to właśnie dzięki mosznie możliwe jest utrzymywanie takiej temperatury męskich gonad, przy której możliwe jest prawidłowe zachodzenie procesu produkcji męskich komórek rozrodczych. Jak zbudowana jest moszna i jakie choroby mogą jej dotyczyć?

Moszna - budowa, funkcje, choroby — Autor: Getty Images

Moszna (worek mosznowy, ang. scrotum) to narząd występujący u mężczyzn, którego odpowiednikiem u kobiet są wargi sromowe większe. Powstaje ona już w okresie życia embrionalnego z połączenia prawego i lewego wału płciowego, za jej rozwój w okresie wewnątrzmacicznym odpowiada zaś testosteron.

Wydawać by się mogło, że moszna jest jedynie workiem, w którym zlokalizowane są jądra – w praktyce struktura ta pełni ważną rolę, bo dzięki niej mężczyźni są w stanie się rozmnażać, a sama budowa worka mosznowego jest dość skomplikowana.

Spis treści

Moszna: budowa
Moszna: zawartość
Moszna: ukrwienie i unerwienie
Moszna: funkcje
Moszna: choroby i ich objawy

Moszna: budowa

Moszna jest luźnym workiem, stanowiącym przedłużenie ściany jamy brzusznej. Zlokalizowana jest pomiędzy prąciem i odbytem. Sama ściana worka mosznowego ma natomiast dość skomplikowaną budowę – wyróżnia się 3 jej warstwy, którymi są:

osłona zewnętrzna,
osłona mięśniowo-powięziowa,
osłona wewnętrzna.

W skład osłony zewnętrznej moszny wchodzą takie elementy, jak skóra, błona kurczliwa oraz powięź nasienna zewnętrzna. Pierwsza z wymienionych stanowi przedłużenie skóry ściany brzucha. Ma jednak typowo nieco ciemniejszą barwę niż skóra innych okolic ciała. Różna bywa jej struktura – czasami jest ona pomarszczona, a czasami gładka.

Wyraźnie widoczne w obrębie skóry moszny są gruczoły łojowe, oprócz nich zlokalizowane są tam także gruczoły potowe i włosy.

Błona kurczliwa moszny to odpowiednik warstwy podskórnej. Otacza ona całą mosznę i to m.in. właśnie dzięki niej worek mosznowy może pełnić swoją funkcję.

Ostatnim elementem osłony zewnętrznej moszny jest powięź nasienna zewnętrzna, która odpowiada powięzi podskórnej i obejmuje ona najądrze oraz jądro.

W obrębie osłony mięśniowo-powięziowej również wyróżnia się trzy struktury – są nimi:

powięź dźwigacza jądra,
mięsień dźwigacz jądra
oraz powięź nasienna wewnętrzna.

Powięź dźwigacza jądra – jak sama nazwa wskazuje – pokrywa tożsamy mięsień i stanowi ona odpowiednik powięzi powierzchownej brzucha.

Mięsień dźwigacza jądra zaangażowany jest w występowanie odruchu mięśnia dźwigacza jądra i zbudowany on jest z mięśniówki poprzecznie prążkowanej. Odpowiada on mięśniom poprzecznemu brzucha oraz skośnemu wewnętrznemu brzucha.

Powięź nasienna wewnętrzna jest natomiast strukturą odpowiadającą powięzi poprzecznej i otacza ono jądro, najądrze oraz powrózek nasienny.

Ostatnia osłona moszny – osłona wewnętrzna – określana bywa również jako osłona surowicza. Stworzona jest przez otrzewną ścienną i od góry przylega do powrózka nasiennego, a oprócz tego otacza jądro i najądrze.

Ma ona dwie blaszki – trzewną i ścienną – które łączą się, tworząc krezkę jądra. Jest to miejsce, w którym przechodzą naczynia krwionośne oraz włókna nerwowe.

Moszna: zawartość

W obrębie moszny – jak powszechnie wiadomo – zlokalizowane są jądra. Nie są to jednak jedyne narządy obecne w tej strukturze. Poza nimi w mosznie znajdują się także:

powrózek nasienny (w jego skład wchodzą nasieniowód, naczynia tętnicze i żylne oraz włókna nerwowe),
najądrza (położone one są w górnej części jąder i ich podstawową funkcją jest magazynowanie wyprodukowanych w obrębie jąder męskich komórek rozrodczych – to właśnie w najądrzach dochodzi do ich dojrzewania).

Moszna: ukrwienie i unerwienie

Krew tętnicza do struktur obecnych w mosznie dociera drogą kilku tętnic – są nimi tętnica nasieniowodu, jądrowa oraz tętnica dźwigacza jądra. Oprócz tego worek mosznowy zaopatrywany jest również przez gałęzie wywodzące się z tętnic sromowych (zewnętrznej i wewnętrznej).

Krew żylna odprowadzana jest z moszny za pośrednictwem żył sromowej wewnętrznej oraz odpiszczelowej. Chłonka z okolic moszny kierowana jest z kolei do węzłów chłonnych pachwinowych.

Moszna jest nie tylko bogato unaczyniona, ale i unerwiona. Włókna nerwowe, które ją zaopatrują, wywodzą się z nerwów biodrowo-pachwinowego, płciowo-udowego i sromowego. Do zlokalizowanych w worku mosznowym narządów docierają również włókna autonomiczne wywodzące się ze splotu podbrzusznego dolnego.

Moszna: funkcje

To, że jądra zlokalizowane są poza jamą brzuszną, ma bardzo wyraźne uzasadnienie. Otóż do prawidłowego przebiegu procesu produkcji męskiego nasienia niezbędna jest temperatura wynosząca około 2,5 do 4 stopni Celsjusza mniej od temperatury panującej we wnętrzu organizmu.

Budowa moszny sprawia, że możliwe jest precyzyjne regulowanie ciepłoty znajdujących się w jej wnętrzu narządów w zależności od panujących w otoczeniu warunków. Wtedy, gdy jest zimno, dochodzi do skurczu błony kurczliwej, dzięki czemu moszna przybliża się do ściany jamy brzusznej i możliwa jest redukcja utraty z niej ciepła.

Natomiast gdy w otoczeniu jest wyjątkowo ciepło, następuje rozkurczenie błony kurczliwej, co prowadzi do zwiększenia powierzchni moszny. Ułatwia to oddawanie z niej ciepła do otoczenia i zapobiega przegrzaniu znajdujących się w mosznie jąder.

Co ciekawe, naukowcy podkreślają, że opisane powyżej zależności mogą nie być jedynymi aspektami związanymi z tym, dlaczego u człowieka i pewnych zwierząt jądra znajdują się poza jamą brzuszną, lecz właśnie w mosznie.

Jedną z teorii jest ta, że obecność jąder i najądrzy w worku mosznowym zapobiega działaniu na nie panującego we wnętrzu brzucha ciśnienia. Niektórzy uczeni przekonują, że gdyby jądra byłyby na nie narażone, mogłoby dochodzić do niekontrolowanego uwalniania z nich komórek rozrodczych.

Moszna: choroby i ich objawy

Zasadniczo tak jak dowolny inny narząd organizmu, tak samo moszna i obecne w niej organy mogą ulegać rozmaitym procesom patologicznym.

Choroby moszny mogą być zarówno wrodzone, jak i nabyte. Wśród najczęściej występujących z nich wymienić można takie jednostki, jak:

Choć możliwych chorób moszny wyróżnia się stosunkowo dużo, większość z nich prowadzi do występowania podobnych dolegliwości.

Zespół pojawiających się w ich przypadku objawów określa się często mianem zespołu ostrej moszny i do jego przejawów można zaliczyć takie problemy, jak m.in.:

silny ból jądra,
obrzęk moszny (czasami nawet znacznego stopnia),
zaczerwienienie worka mosznowego.

Objawy zespołu ostrej moszny zazwyczaj rozwijają się nagle i mogą być bardzo nawet nasilone. Nie są to jednak jedyne niepokojące dolegliwości. Wśród problemów, które powinny zwrócić uwagę i stanowić wskazanie do konsultacji z urologiem, wymienić można także obecność wyczuwalnych guzków w obrębie jąder, pojawianie się bólu w okolicy pachwinowej podczas aktywności fizycznej czy zaobserwowanie krwi w nasieniu.

Czytaj też: