Mięsień krawiecki – budowa, funkcje, ból i ćwiczenia

Mięsień krawiecki (łac. sartorius) zwany też mięśniem najdłuższym uda to najdłuższy (około 50 cm) mięsień ludzkiego ciała. Rozciąga się od kości biodrowej aż do końca bliższego kości piszczelowej. W swoim przebiegu owija się niczym taśma wokół przedniej ściany uda, zmierzając w kierunku przyśrodkowej części kolana. To dzięki niemu człowiek zakłada nogę na nogę.

Mięsień krawiecki współtworzy razem z mięśniem czworogłowym (łac. quadriceps femoris) grupę przednią mięśni uda, które są unerwione przez nerw udowy (L2-L3). Ból m. krawieckiego najczęściej wywołany jest przeciążeniem i może promieniować na inne struktury w obrębie biodra, uda i podudzia.

Spis treści

1. Mięsień krawiecki – budowa
2. Mięsień krawiecki – funkcja
3. Mięsień krawiecki – ból
4. Mięsień krawiecki – ćwiczenia

Mięsień krawiecki – budowa

Mięsień krawiecki rozpoczyna się od przyczepu na kolcu biodrowym przednim górnym, a następnie biegnie skośnie ku dołowi w kierunku przyśrodkowym, opasając od przodu udo, by później skierować się do tyłu i dotrzeć do nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej. Stąd biegnie skośnie do przodu i już jako płaskie, rozbieżne ścięgno przyczepia się nieco poniżej i przyśrodkowo do guzowatości piszczeli oraz do powięzi goleni. Ścięgno to przykrywa przyczepy mięśni smukłego (łac. gracilis) oraz półścięgnistego (łac. semitendinosus), z którymi się zrasta, tworząc tzw. gęsią stopkę.

Przednią powierzchnię uda m. krawiecki przemierza w bruździe utworzonej z jednej strony przez m. czworogłowy, a z drugiej przez m. biodrowo-lędźwiowy (łac. iliopsoas), a w dalszym przebiegu – przez przywodziciele. W swoim przebiegu m. krawiecki towarzyszy tętnicy udowej, a ułożenie wszystkich struktur utrzymuje powięź szeroka, która je obejmuje.

Między ścięgnem m. krawieckiego a ścięgnem mm. smukłego i półścięgnistego występuje kaletka maziowa. Często jest ona połączona z drugą kaletką maziową, która leży między piszczelą i więzadłem pobocznym piszczelowym a ścięgnem mm. smukłego i półścięgnistego.

Za unaczynienie m. krawieckiego odpowiadają gałązki mięśniowe odchodzące bezpośrednio od tętnicy udowej i jej gałęzi – tętnicy okalającej udo bocznej oraz tętnicy zstępującej kolana.

Mięsień krawiecki – funkcja

Mięsień krawiecki to mięsień dwustawowy i jedyny mięsień uda, który zgina zarówno staw biodrowy, jak i kolanowy. Zginając udo, odwodzi je także oraz nieznacznie odwraca (rotuje na zewnątrz). Zginając kolano, nieznacznie obraca goleń do wewnątrz.

Niewielka grubość mięśnia sprawia jednak, że jego działanie jest dość słabe. Najsilniej zaznacza się przy ruchu zgięcia w stawie biodrowym.

Mięsień krawiecki tworzy jedno z ramion trójkąta udowego (łac. trigonum femorale) – obszaru anatomicznego na przednio-przyśrodkowej okolicy uda, którego pozostałe „ściany” tworzą więzadło pachwinowe oraz zewnętrzny brzeg przywodziciela długiego uda (łac. adductor longus). W dolnej części trójkąta udowego znajduje się kość udowa, a w górnej – powięź sitowa. Wewnątrz są natomiast: pęczek naczyniowo-nerwowy, żyła udowa, tętnica udowa oraz nerw udowy, a także pionowy i skośny łańcuch węzłów chłonnych.

Mięsień krawiecki – ból

Ból m. krawieckiego najczęściej występuje podczas ruchu zakładania nogi na nogę, choć zdarza się także, że bolesne są okolice przyczepów, a nawet cała długość mięśnia bez przyjmowania tej pozycji. Najczęstszymi przyczynami bólu m. krawieckiego są:

• przeciążenie;
• podrażnienie;
• nadmierne napięcie.

Ból może promieniować zarówno na inne struktury uda, jak i do podudzia, a nawet do kostki. Ból przyczepu bliższego może być również odczuwalny w okolicy biodra oraz na mięśniu pośladkowym wielkim.

Mięsień krawiecki – ćwiczenia

Ćwiczenia m. krawieckiego polegają na zginaniu kończyny dolnej w biodrze z oporem, ponieważ właśnie to jest główna funkcja tego mięśnia. Wszelkie tego typu ćwiczenia należy wykonywać zgodnie z metodologią lub pod kierunkiem specjalisty, który pokaże i wytłumaczy, jak nie zrobić sobie krzywdy.

W przypadku m. krawieckiego od wzmacniania ważniejsze zwykle bywa rozciąganie. Mięsień ten rozciąga się, przyciągając piętę do pośladka, podczas gdy biodro pozostaje wyprostowane. Ćwiczenie to można wykonywać zarówno na stojąco, jak i leżąc. Należy dążyć do tego, by kolana były jak najbliżej siebie (najlepiej żeby się ze sobą stykały). Skuteczne są również prawidłowo wykonywane wykroki oraz inne pozycje, w których następuje wyprost biodra. Ćwiczenia te są szczególnie zalecane osobom, które prowadzą siedzący tryb życia lub pracują na siedząco, ponieważ długotrwałe przebywanie w tej pozycji nie tylko skraca m. krawiecki, lecz także sprzyja obkurczaniu się tętnicy udowej.

Bibliografia

Bochenek A., Reicher M., „Anatomia człowieka”, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.

Bartosz Wróblewski