Miednica - anatomia, funkcje, choroby

Miednica to struktura o dość skomplikowanej budowie, ale i bardzo ważnych funkcjach – dźwiga ona tak naprawdę całą górną część ciała, a do tego chroni znajdujące się w jej obrębie wyjątkowo ważne narządy. Dowiedz się, jak zbudowana jest miednica i sprawdź, jakie dokładne organy są w niej zlokalizowane. Jakie choroby mogą dotyczyć miednicy?

Miednica (ang. pelvis) jest strukturą pośredniczącą pomiędzy kręgosłupem a kończynami dolnymi. Można ją uznać za jeden z większych tworów kostnych w organizmie. Jej masywna budowa wzięła się z tego, iż odpowiada ona za dźwiganie całego ciężaru górnej części ludzkiego ciała i przenoszenie wywieranego przez nią nacisku na kończyny dolne.

Spis treści

1. Miednica: kości
2. Miednica: mięśnie
3. Miednica: naczynia krwionośne
4. Miednica: nerwy
5. Miednica: narządy
6. Miednica: choroby

Miednica: kości

Miednicę tworzą: 

• dwie kości miedniczne, które powstają z połączenia kości łonowej, kulszowej i biodrowej),
• kość krzyżowa
• i kość guziczna.

W części przedniej obie kości miedniczne łączą się ze sobą za pośrednictwem spojenia łonowego. W okolicy tylnej kości te łączą z kością krzyżową stawy krzyżowo-biodrowe.

Miednicę dzieli się na dwie części:

• miednicę większą
• i miednicę mniejszą.

Granicę pomiędzy nimi wyznacza kresa graniczna.

Różnice między miednicą u mężczyzn i u kobiet

W przypadku miednicy zauważalne są różnice w jej budowie u przedstawicieli odmiennych płci. Zarówno spojenie łonowe, jak i sama miednica u kobiet są niższe niż u mężczyzn.

Oprócz tego kości kobiecej miednicy mają delikatniejszą budowę, a połączenia łącznotkankowe pomiędzy jej poszczególnymi kośćmi mają tendencję do rozluźniania się pod wpływem produkowanych przez jajniki i łożysko hormonów.

Ma to znaczenie w przypadku ciąży i porodu, ponieważ zjawisko to umożliwia pewną ruchomość miednicy podczas narodzin dziecka.

Miednica: mięśnie

W obrębie miednicy zlokalizowanych jest wiele różnych mięśni. Z kostnymi ograniczeniami tej struktury związane są dwa mięśnie:

• mięsień gruszkowaty
• oraz mięsień zasłaniacz wewnętrzny.

Bardzo ważną strukturą jest dno miednicy, które tworzone jest przez przeponę moczowo-płciową oraz przeponę miednicy.

Przeponę miednicy tworzą mięśnie:

• dźwigacze odbytu,
• mięsień kulszowo-guziczny
• oraz mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu.

Na szczególną uwagę zasługuje mięsień dźwigacz odbytu, którego poszczególne części określane są mianem mięśnia:

• łonowo-odbytniczego,
• łonowego-guzicznego
• i biodrowo-guzicznego.

Wspomniana wcześniej przepona moczowo-płciowa tworzona jest z kolei przez:

• mięsień poprzeczny głęboki krocza,
• mięsień zwieracz cewki moczowej
• oraz błonę krocza.

Do mięśni dna miednicy zaliczane są ponadto:

• mięsień poprzeczny powierzchowny krocza,
• mięśnie opuszkowo-gąbczaste
• i mięśnie kulszowo-jamiste.

Miednica: naczynia krwionośne

Tętnice

Przez miednicę przebiega wiele ważnych naczyń krwionośnych. Wśród tętnic wspomnieć trzeba przede wszystkim o odgałęzieniu aorty brzusznej, którym jest tętnica biodrowa wspólna. Na wysokości stawów krzyżowo-biodrowych dzieli się ona na dwie gałęzie, którymi są tętnica biodrowa zewnętrzna oraz tętnica biodrowa wewnętrzna.

Tętnica biodrowa zewnętrzna po wniknięciu pod więzadło pachwinowe określana jest mianem tętnicy udowej. Wcześniej oddaje ona jednak jedną gałąź, którą jest tętnica nabrzuszna dolna.

Zdecydowanie więcej odgałęzień posiada z kolei tętnica biodrowa wewnętrzna, od której to odchodzą:

• tętnica biodrowo-lędźwiowa,
• tętnice krzyżowe boczne,
• tętnica pośladkowa górna,
• tętnica pośladkowa dolna,
• tętnica zasłonowa,
• tętnica pępkowa,
• tętnica pęcherzowa dolna,
• tętnica maciczna (u kobiet – u mężczyzn jej odpowiednikiem jest tętnica nasieniowodu),
• tętnica odbytnicza środkowa,
• tętnica sromowa wewnętrzna.

Żyły

W obrębie miednicy znajdują się nie tylko ważne tętnice, ale również i naczynia żylne. Jedną z ważniejszych żył jest żyła główna dolna, która powstaje z połączenia żył biodrowych wspólnych. Każda zaś z żył biodrowych wspólnych powstaje po połączeniu się żyły biodrowej zewnętrznej z żyłą biodrową wewnętrzną.

Żyła biodrowa zewnętrzna stanowi przedłużenie żyły udowej. Do niej dopływa krew z żył nabrzusznej dolnej i okalającej biodro głębokiej. Dopływami żyły biodrowej wewnętrznej są natomiast żyły:

• biodrowo-lędźwiowa,
• krzyżowe boczne,
• pośladkowe górne,
• pośladkowe dolne,
• zasłonowe,
• sromowa wewnętrzna.

Do żyły biodrowej wewnętrznej odprowadzają krew liczne biodrowe sploty żylne, którymi są sploty:

• odbytniczy,
• pęcherzowy,
• maciczny (u mężczyzn jego odpowiednikiem jest splot sterczowy),
• pochwowy (występujący tylko u kobiet).

Miednica: nerwy

W obrębie miednicy zlokalizowany jest największy spośród wszystkich ludzkich splotów nerwowych – splot krzyżowy. Odchodzą od niego liczne ważne nerwy, takie jak:

• gałęzie mięśniowe,
• nerw pośladkowy górny,
• nerw pośladkowy dolny,
• nerw skórny uda tylny,
• nerw kulszowy,
• nerw sromowy.

Innym znajdującym się we wnętrzu miednicy splotem nerwowym jest splot guziczny, z którym związany jest nerw guziczny.

Wyróżnia się także parzysty splot miedniczny (inaczej podbrzuszny dolny).

W miednicy zlokalizowane są również elementy autonomicznego układu nerwowego:

• część współczulną reprezentują części krzyżowe pni współczulnych,
• elementami układu przywspółczulnego w tym rejonie ciała są natomiast miedniczne nerwy trzewne.

Miednica: narządy

Miednica mieści w swoim wnętrzu narządy należące do układu pokarmowego, wydalniczego oraz rozrodczego. Znajdują się w niej końcowe odcinki jelita grubego wraz z odbytem, ale i moczowód, pęcherz moczowy i cewka moczowa.

U kobiet jama miednicy stanowi lokalizację jajników, jajowodów, macicy i pochwy.

W przypadku mężczyzn związane z miednicą są jądra, nasieniowody, najądrza oraz gruczoły opuszkowo-cewkowe i nieparzysty gruczoł krokowy (prostata).

Miednica: choroby

Ogólnie można powiedzieć, że procesów patologicznych, które mogą dotyczyć miednicy, wyszczególnić można naprawdę bardzo dużo. Możliwe są chociażby złamania kości miednicy, do których dochodzić może np. podczas wypadków komunikacyjnych.

Dość częstym problemem bywają przepukliny pachwinowe, dużo w ostatnich latach wspomina się także o zapaleniu narządów miednicy mniejszej, które przez długi może przebiegać bezobjawowo, a jednocześnie następstwem tej choroby może być niepłodność.

Związane z miednicą bywają infekcje, takie jak chociażby zakażenia układu moczowego. Wyróżnia się także swoiste dla odrębnych płci patologie związane z tą strukturą.

W przypadku kobiet takowymi mogą być m.in.:

• mięśniaki macicy,
• zespół policystycznych jajników
• czy nowotwory, takie jak rak szyjki macicy, rak jajnika lub rak macicy.

U mężczyzn spotykane bywają z kolei:

• stany zapalne jąder i najądrzy,
• choroby prostaty (takie jak np. przerost prostaty czy rak gruczołu krokowego)
• czy żylaki powrózka nasiennego.

Czytaj też:

• Zespół bólowy miednicy mniejszej - przyczyny, objawy i leczenie
• Zapalenie narządów miednicy mniejszej (zapalenie przydatków): objawy i leczenie
• Ból kości ogonowej – przyczyny. Co powoduje ból kości ogonowej?
• Złamanie kości ogonowej