Łydka - anatomia i choroby. Przyczyny bólu łydek

Łydka w ujęciu anatomicznym to część goleni, czyli fragmentu kończyny dolnej umiejscowionego pomiędzy udem a stopą. Składa się w większości z mięśni. Aby poprawić ich wygląd, niektórzy ludzie decydują się nawet na skorzystanie z... implantów łydek! W wyniku urazów, przeciążeń lub niektórych chorób w obrębie łydek może pojawić się ból, opuchlizna lub skurcze. Z jakich mięśni jest zbudowana łydka i jakie pełnią funkcje?

Łydka (ang. calf) to tylna część podudzia, czyli goleni, która rozciąga się od uda aż do stopy. Większość osób zwraca dużą uwagę na wygląd łydek i ewentualne ćwiczenia tej partii ciała w celu ich wysmuklenia. Nic dziwnego - łydka w większości zbudowana jest z włókien mięśniowych. W wyniku różnych aktywności może jednak dojść do urazów łydki. Mogą być one przyczyną odczuwania bólu w tej części ciała. Jednak ból łydek może pojawić się także w wyniku innych czynników.

Spis treści

1. Łydka: anatomia
2. Łydka: choroby
3. Łydka: badania
4. Łydka: implanty

Łydka: anatomia

Łydka to struktura zasadniczo zbudowana z włókien mięśniowych. Mówiąc dokładniej, tworzą ją dwa mięśnie:

• mięsień brzuchaty łydki
• oraz mięsień płaszczkowaty.

Mięsień brzuchaty łydki

Mięsień brzuchaty łydki rozpoczyna się w obrębie powierzchni podkolanowej kości udowej. Oprócz tego odrębne przyczepy początkowe mają poszczególne z jego dwóch głów.

Głowa boczna rozpoczyna się powyżej kłykcia bocznego kości udowej. Głowa przyśrodkowa rozpoczyna się powyżej kłykcia przyśrodkowego wspomnianej wcześniej kości.

Przyczep końcowy mięśnia brzuchatego łydki znajduje się na guzie piętowym. Warto tutaj również nadmienić, iż końcowym jego fragmentem jest ścięgno piętowe. Mięsień unerwiony jest przez nerw piszczelowy.

Funkcje mięśnia brzuchatego łydki obejmują zginanie stopy w kierunku podeszwowym (czyli ku dołowi) oraz jej odwracanie i przywodzenie.

Dodatkowo mięsień odpowiada za zginanie i stabilizację stawu kolanowego. Ma on również znaczenie dla funkcji stawu skokowo-goleniowego oraz skokowo-piętowego.

Mięsień płaszczkowaty łydki

Drugi mięsień budujący łydkę – mięsień płaszczkowaty – swój przyczep początkowy ma w obrębie głowy kości strzałkowej, łuku ścięgnistego rozpościerającego się pomiędzy kością strzałkową a piszczelową oraz na kresie mięśnia płaszczkowatego, która zlokalizowana jest w obrębie kości piszczelowej.

Podobnie jak mięsień brzuchaty łydki, kończy się on na guzie piętowym i unerwiony jest również przez nerw piszczelowy.

Mięsień płaszczkowaty współuczestniczy w odwracaniu i przywodzeniu oraz zginaniu stopy w kierunku podeszwowym.

Łydka: choroby

Ból łydek

Ogólnie najczęstszym problemem dotyczącym łydek jest ich ból. Pojawiać się on może w wyjątkowo różnych sytuacjach. Zazwyczaj doprowadza do niego długotrwały, intensywny wysiłek fizyczny (np. bieganie) czy konieczność przebywania przez długi czas w pozycji stojącej.

Warto tutaj dodać, że czasami ból łydek pojawia się bez jakiejkolwiek wyraźnej przyczyny. W takiej sytuacji określa się go jako idiopatyczny ból łydek. Charakterystyczne dla tego rodzaju bólu jest to, że pojawia się on przede wszystkim w godzinach nocnych.

Obrzęk łydek

Ból łydek to niejedyna dolegliwość, która może być powiązana z tą właśnie częścią kończyny dolnej. Możliwy jest również obrzęk łydek. Do obrzęków może doprowadzać przebywanie przez długi czas w pozycji siedzącej.

Problemu nie wolno jednak bagatelizować, ponieważ może on wynikać również z zakrzepicy żył głębokich kończyny dolnej.

Inne dolegliwości

Wśród innych jeszcze, możliwych patologii dotyczących łydek warto wspomnieć o:

• urazach (które mogą skutkować np. naderwaniem włókien mięśniowych czy uszkodzeniem ścięgien),
• zapaleniach mięśni budujących łydkę (do których doprowadzać mogą zakażenia, ale i choroby autoimmunologiczne),
• rabdomiolizie (rozpadzie włókien mięśniowych, który może być skutkiem ubocznym zażywania pewnych leków, np. takich jak statyny),
• nowotworach (mięśnie łydki są co prawda rzadką lokalizacją pierwotnych guzów nowotworowych, zdarza się jednak, że w ich obrębie rozwijają się mięsaki. Możliwe jest również pojawianie się w ich obrębie przerzutów jakichś nowotworów o całkowicie innej pierwotnej lokalizacji),
• żylakach naczyń krwionośnych łydek.

Łydka: badania

W przypadku występowania u pacjenta dolegliwości dotyczących łydek wykonywane są przede wszystkim badania obrazowe, takie jak:

• tomografia komputerowa (TK)
• czy ultrasonografia (USG).
• Najdokładniejszym badaniem pozostaje jednak obrazowanie łydek metodą rezonansu magnetycznego (MRI).

Badanie łydek wykorzystywane jest jednak nie tylko w praktyce klinicznej, ale i podczas różnorakich badań naukowych.

Naprawdę ciekawe bywają wyniki niektórych z nich. Przykładowo w jednym z badań zaobserwowano, iż im większy był obwód łydki u pacjenta, tym rzadziej stwierdzano u niego występowanie blaszek miażdżycowych w obrębie tętnic szyjnych.

Łydka: implanty

Niektórym ludziom bardzo zależy na wyglądzie łydek i z tego powodu podejmują się oni wykonywania ćwiczeń na łydki.

Nie zawsze jednak dzięki samym ćwiczeniom rzeczywiście udaje się uzyskać wymarzony kształt tych części ciała. Osobom, które chciałyby zdecydowanie odmienić wygląd tylnych części swoich goleni, z pomocą przychodzi chirurgia plastyczna.

O implantach piersi słyszał zasadniczo każdy, zdecydowanie mniej osób wie jednak o tym, iż istnieją również i implanty łydek.

Wpływać na kształt łydek można z wykorzystaniem właśnie implantów, ale i możliwe jest skorzystanie z preparatów kwasu hialuronowego czy własnej tkanki tłuszczowej pacjenta.

Zabiegi tego rodzaju – co warto tutaj podkreślić – wykonywane są nie tylko u osób, którym nie odpowiada kształt ich łydek. Zdarza się, że z chirurgii plastycznej łydek korzystają osoby, u których wygląd tych części kończyn dolnych zmienił się wskutek doświadczenia przez nich jakiegoś urazu.

Czytaj też:

• Skurcze łydek: przyczyny. O czym świadczą skurcze łydek?
• Nagminny ból łydek (epidemiologiczna bolesność mięśni łydek)
• Ból piszczeli - przy chodzeniu, bieganiu - przyczyny