Łąkotka - budowa, funkcje, uszkodzenia

Łąkotka (czasami, niepoprawnie, nazywana łękotką) to struktura, którą można znaleźć w różnych stawach – najważniejszą funkcję w ludzkim organizmie pełnią jednak łąkotki zlokalizowane w obrębie stawu kolanowego. Czym dokładnie jest łąkotka, jak jest zbudowana i jakie dolegliwości mogą pojawiać się w razie uszkodzenia łąkotki?

Spis treści

1. Łąkotka: budowa
2. Łąkotka: funkcja
3. Łąkotka: objawy uszkodzenia
4. Łąkotka: leczenie uszkodzeń łąkotki

Łąkotka to włóknisto-chrzęstna struktura, która znajduje się m.in. w stawie kolanowym między kością udową a piszczelową. Staw kolanowy to największy i jednocześnie jeden z tych występujących u człowieka stawów, które mają najbardziej skomplikowaną budowę.

Zbudowany on jest bowiem z wielu różnych elementów – struktur kostnych, więzadeł, kaletek maziowych – ale i pewnych dodatkowych części, o których istnieniu teoretycznie wszyscy słyszeli, ale nie wszyscy już wiedzą, jaka jest ich funkcja. Do tego rodzaju struktur obecnych w stawie kolanowym zaliczyć można łąkotki.

Łąkotka: budowa

Łąkotka (ang. meniscus) jest strukturą zbudowaną z tkanki chrząstnej włóknistej. W ludzkim ciele łąkotki powiązane są z różnymi stawami – znaleźć je można m.in. w obrębie nadgarstka, stawu mostkowo-obojczykowo czy skroniowo-żuchwowego – największe znaczenie mają jednak łąkotki, które zlokalizowane są w stawie kolanowym. Celowym użyto tutaj liczby mnogiej – w kolanie znajdują się dwie łąkotki.

W obrębie stawu kolanowego wyróżnia się łąkotki takie jak:

• łąkotka boczna
• łąkotka przyśrodkowa.

Pierwsza z wymienionych jest krótszą i węższą łąkotką, jest ona zakrzywiona (kształtem przypomina pierścień), jej początkowy przyczep znajduje się ku przodowi od guzka międzykłykciowego bocznego, a końcowy - ku tyłowi, od guzka międzykłykciowego przyśrodkowego.

Łąkotka przyśrodkowa kształtem przypomina literę C. Swój przyczep początkowy ma ona w przedniej części pola międzykłykciowego przedniego, końcowy zaś w obrębie pola międzykłykciowego tylnego. Od łąkotki bocznej odróżnia ją – poza kształtem i przyczepami – mniejsza ruchomość, co wynika z tego, że łąkotka przyśrodkowa jest połączona z więzadłem pobocznym piszczelowym.

Obie łąkotki – poza różnicami – mają także pewne cechy wspólne. W przekroju poprzecznym mają one kształt trójkąta prostokątnego, ich powierzchnia górna jest wklęsła, a dolna płaska.

Łąkotka: funkcja

Łąkotki – pomimo niewielkich rozmiarów – pełnią bardzo ważną funkcję. Dzięki nim możliwe jest lepsze dopasowanie istniejących w obrębie stawu kolanowego powierzchni stawowych (mowa o połączeniu pomiędzy kością udową i piszczelową).

Zapewniają one także możliwość wykonywania ruchów obrotowych w zgiętym stawie kolanowym. Wyjątkowo ważne jest także to, że łąkotki mają funkcję amortyzującą – to właśnie one amortyzują siły i nacisk i przenoszą odpowiednio obciążenia na różne struktury stawu kolanowego.

Warto tutaj również wspomnieć o tym, że łąkotki dzielą staw kolanowy na dwa piętra – górne i dolne. Piętro górne to inaczej piętro łąkotkowo-udowe i odbywają się w nim ruchy prostowania i zginania kolana, piętro dolne zaś, czyli piętro łąkotkowo-piszczelowe, związane jest z wykonywaniem ruchów rotacyjnych.

Łąkotka: objawy uszkodzenia

Uszkodzenia łąkotki stanowią jedne z częstszych dysfunkcji, z którymi stykają się specjaliści ortopedii. Dochodzić do nich może wskutek urazów (szczególnie częste są uszkodzenia łąkotki u sportowców, zwłaszcza u biegaczy i u osób uprawiających sporty siłowe), ale i wskutek doświadczenia różnych drobnych uszkodzeń łąkotki, które ostatecznie prowadzą do nasilonego i utrwalonego defektu tej struktury.

Uszkodzenie łąkotki dotyczyć może zarówno łąkotki bocznej, jak i przyśrodkowej i może się ono objawiać:

• bólem kolana (czasami nawet bardzo silnym),
• zablokowaniem możliwości poruszania kolanem (ograniczony może być pewien tylko zakres ruchów w stawie),
• obrzękiem kolana,
• występowaniem trzaskania czy przeskakiwania w kolanie.

Łąkotka: leczenie uszkodzeń łąkotki

W leczeniu uszkodzeń łąkotki wykorzystuje się zarówno leczenie zachowawcze, jak i zabiegowe. Pierwszą z wymienionych metod stosuje się przy drobnych, nieutrudniających pacjentowi w większym stopniu funkcjonowania urazach. Leczenie zachowawcze obejmuje przede wszystkim rehabilitację.

Przy poważniejszych urazach łąkotki konieczne może być skorzystanie z leczenia zabiegowego, które opierać się może na częściowym lub całkowitym usunięciu łąkotki (zabieg określany jako meniscektomia).

Czytaj też:

• Budowa kolana - jak zbudowane jest kolano?
• Ból kolana przy zginaniu - co oznacza?
• Ból pod kolanem - jakie problemy zwiastuje?