Kręgozmyk – przyczyny, objawy, leczenie

Kręgozmyk (spondylolisteza) to deformacja kręgosłupa, która polega na przemieszczeniu kręgów. Te, które leżą wyżej, przesuwają się zwykle ku przodowi względem tych, które znajdują się niżej. Wyróżnia się dwie główne grupy pacjentów, które cierpią na tę chorobę – osoby do 50. roku życia oraz osoby starsze. W każdej z tych grup schorzenie ma inną charakterystykę.

Kręgozmyk to poważne schorzenie kręgosłupa, które łatwo pomylić z dyskopatią lub rwą kulszową. Jeżeli wystąpią podejrzenia jego wystąpienia, należy niezwłocznie udać się do specjalisty, ponieważ choroba ta może postępować i prowadzić do nieodwracalnych skutków.

Spis treści

1. Kręgozmyk – przyczyny
2. Kręgozmyk – objawy
3. Kręgozmyk – stopień zaawansowania
4. Kręgozmyk – leczenie

Kręgozmyk – przyczyny

Kręgozmyk może mieć różne przyczyny, ale dwie spośród nich są zdecydowanie najpopularniejsze. Pierwsza – która częściej występuje u osób młodych – dotyczy tzw. szczeliny łuku kręgowego, czyli miejsca, gdzie łączą się wyrostki stawowe górny i dolny (najczęściej w okolicy przejścia lędźwiowo-krzyżowego w dolnym odcinku kręgosłupa lędźwiowego L5-S1 oraz L4-L5). Jeden z elementów kręgosłupa (najczęściej łuk kręgowy) ulega uszkodzeniu, następuje zerwanie ciągłości kości. Kręgosłup staje się w tej okolicy trochę bardziej ruchomy, tracąc tym samym stabilność. I stan ten może z biegiem czasu postępować.

Z kolei u osób starszych kręgozmyk najczęściej powstaje jako efekt choroby zwyrodnieniowej tych części kręgosłupa, które były odpowiedzialne za stabilizację kręgów. Kiedy się one wskutek choroby „zużywają” i nie są już w stanie w pełni pełnić swoich funkcji, często dochodzi właśnie do kręgozmyku.

Kręgozmyk może także powstać na skutek:

• bezpośredniego urazu kręgosłupa, np. upadku (urazowy),
• być wrodzonym ubytkiem stawów kręgowych i łuków (podłoże dysplastyczne),
• przerwania węziny łuku kręgowego, czyli spondylolizy (węzinowy),
• zmian zwyrodnieniowych stawów kręgosłupa (patologiczny),
• przerwania części międzystawowej łuku kręgu (typ istmiczny), czyli złamania zmęczeniowego.

Kręgozmyk – objawy

Objawy kręgozmyku na początku mogą nie być oczywiste, ponieważ choroba zwykle rozwija się powoli. W początkowym stadium kręgozmyk powoduje zmęczenie nóg oraz bóle w dole pleców, które promieniują do kończyn dolnych. Szczególnie nasilają się podczas wstawania i siadania. Inne charakterystyczne objawy, które mogą świadczyć o tym schorzeniu, to:

• deformacja okolicy lędźwiowej,
• zaniki mięśni,
• zaburzenia czucia,
• słabsze odruchy.

Kiedy pojawi się podejrzenie wystąpienia kręgozmyku, należy niezwłocznie udać się do specjalisty. Zwłaszcza gdy chory zauważy bardziej zaawansowane objawy, np. gdy bóle kończyn dolnych nasilają się nie tylko w ruchu, ale powracają także po odpoczynku. W dalszych stadiach choroby pojawiają się bowiem problemy z poruszaniem się, niedowład oraz problemy z trzymaniem moczu.

Kręgozmyk – stopień zaawansowania

Aby rozpoznać stopień zaawansowania choroby, używa się klasyfikacji Meyerdinga, która określa, jak bardzo przesunięte są kręgi względem siebie:

• przesunięcie mniejsze niż 25 procent – stopień pierwszy;
• przesunięcie w granicach 25-50 procent – stopień drugi;
• przesunięcie w granicach 50-75 procent – stopień trzeci;
• przesunięcie powyżej 75 procent – stopień czwarty;

Ostatnim stadium jest utrata styczności kręgów, czyli spondylolisteza całkowita.

Kręgozmyk – leczenie

Sposoby leczenia kręgozmyku zależą od stopnia zaawansowania choroby, jej typu oraz od wieku chorego. Wybranie sposobu leczenia wymaga odpowiedniej diagnozy. W celu jej przeprowadzenia wykonuje się badania obrazowe: rentgen, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową.

W początkowym stadium choroby najczęściej stosuje się leczenie zachowawcze, które polega na unieruchomieniu pacjenta i podawaniu leków. Środki podawane choremu mają zmniejszyć jego ból, rozluźnić mięśnie i działać przeciwzapalnie. Tego typu kuracja może trwać maksymalnie do trzech miesięcy. Po ustąpienie bólu chory nosi sznurówkę ortopedyczną i wykonuje ćwiczenia zalecone przez fizjoterapeutę. Pacjent, przez ćwiczenie razem ze specjalistą, pracuje nad prawidłowym napięciem mięśniowym, układem tułowia i zapobiega zmianom wtórnym.

Inną opcją leczenia jest zastosowanie przezskórnej stabilizacji transpedikularnej, czyli małoinwazyjnej metody laserowej dekompresji dysku.

Jeżeli jednak leczenie zachowawcze nie jest efektywne i ból nie ustępuje lub pacjent zgłasza się do lekarza już w drugim lub wyższym stadium choroby, konieczne jest leczenie operacyjne, które polega na całkowitym usunięciu kręgozmyku. Rodzaj zabiegu dobiera się indywidualnie. Możliwe leczenie to m.in.:

• stabilizacja miejscowa,
• rekonstrukcja węziny,
• spondylodeza kręgów (tylko przy niedużych kręgozmykach)
• repozycja i stabilizacja kręgów
• vertebrektomia kręgu L5 (wycięcie kręgu z dostępu przedniego z równoczesnym zespoleniem L4/S1).

Bartosz Wróblewski