Kość łódeczkowa - złamanie, budowa, funkcje

Kość łódeczkowata to jedna z kości nadgarstka, która swoją nazwę wzięła od tego, iż jej kształt przypomina łódkę. Łączy się ona z wieloma innymi kośćmi, oprócz tego kość łódeczkowata stanowi przyczep różnych więzadeł. Charakterystyczne w jej przypadku jest również to, iż spośród wszystkich kości nadgarstka to właśnie kość łódeczkowata najczęściej ulega złamaniom.

Kość łódeczkowata (ang. scaphoid bone) zaliczana jest do kości kończyny górnej, a dokładniej do kości nadgarstka. Znajduje się ona w szeregu bliższym kości nadgarstka, po stronie bocznej i jest ona największą kością w tym szeregu. Ogólnie kształt kości łódeczkowatej przypomina łódkę. Kość ta – jak nietrudno się domyślić – jest niewielka, jej wielkość porównać można do wielkości orzecha nerkowca.

Czasami kość łódeczkowata bywa nazywana kością łódkowatą – stosowanie tego terminu przy omawianiu kości kończyny górnej jest jednak błędem. Kość łódkowata stanowi bowiem odrębną strukturę i należy ona do kości stępu.

Spis treści

1. Kość łódeczkowata: budowa
2. Kość łódeczkowata: funkcje
3. Kość łódeczkowata: złamania

Kość łódeczkowata: budowa

Kość łódeczkowatą wyróżnia nieregularny kształt przypominający sześcian, ostatecznie wyróżnia się w jej obrębie sześć powierzchni. Górna i dolna powierzchnia są powierzchniami stawowymi – powierzchnia dolna łączy się z kośćmi czworobocznymi (mniejszą i większą), powierzchnia górna zaś z kością promieniową.

Powierzchnia łokciowa kości łódeczkowatej łączy się z innymi kośćmi nadgarstka – kością główkowatą oraz księżycowatą. Powierzchnie promieniowa i grzbietowa są szczególne z tego względu, iż do nich przyczepiają się więzadła.

Powierzchnia dłoniowa kości łódeczkowatej posiada w swoim obrębie guzek kości łódeczkowatej, do którego przyczepia się troczek zginaczy, oprócz tego guzek stanowi przyczep mięśnia odwodziciela krótkiego kciuka.

W ujęciu anatomicznym kość łódeczkowatą podzielić można na trzy części, którymi są:

• biegun dalszy,
• talia
• oraz biegun bliższy kości łódeczkowatej.

Kość łódeczkowata: funkcje

Podstawową funkcją kości łódeczkowatej jest tworzenie – wraz z innymi kośćmi – kostnego rusztowania nadgarstka. Łączy ona ze sobą szereg bliższy i dalszy kości nadgarstka, dlatego też uważa się, że kość łódeczkowata odpowiada za utrzymanie stabilności nadgarstka. Kość stanowi miejsce przyczepu ważnych więzadeł oraz mięśni, a także bierze udział w różnych ruchach nadgarstka.

Kość łódeczkowata: złamania

Najczęstszymi patologiami, które mogą dotyczyć kości łódeczkowatej, są jej złamania. Ogólnie spośród wszystkich kości nadgarstka to właśnie kość łódeczkowata najczęściej ulega złamaniu, do czego dochodzi zazwyczaj w związku z upadkiem na wyciągniętą rękę.

Podejrzenie złamania kości łódeczkowatej wysunąć można wtedy, gdy pacjent, który upadł na wyprostowaną rękę, skarży się na ból nadgarstka po stronie promieniowej (po stronie kciuka), ograniczenie ruchomości nadgarstka oraz obrzęk w okolicy kości łódeczkowatej.

Pewne sugerujące problem nieprawidłowości stwierdzić można podczas zwyczajnego badania fizykalnego (takową może być chociażby tkliwość palpacyjna u podstawy kciuka), podejrzewając złamanie kości łódeczkowatej, zawsze jednak konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań obrazowych.

Typowo wykonywane są w tym przypadku RTG nadgarstka – czasami od razu zlecane są RTG w kilku różnych projekcjach, ponieważ kość łódeczkowata jest po prostu mała, a do tego gdy ulegnie ona jakiemuś złamaniu, to jej małe fragmenty mogą bardzo ściśle do siebie przylegać i nie być widoczne w dowolnej projekcji nadgarstka.

Leczenie złamań kości łódeczkowatej przebiegać może różnie – przy niepowikłanych urazach wystarczające zazwyczaj jest zastosowanie opatrunku gipsowego. Wtedy jednak, gdy u pacjenta oprócz złamania dojdzie do znacznego uszkodzenia tkanek miękkich lub gdy złamanie jest z przemieszczeniem, konieczne może stawać się przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

Czytaj też:

• Ból nadgarstka - przyczyny
• Zespół cieśni nadgarstka: objawy, leczenie i rehabilitacja
• Złamania kości nadgarstka nierozpoznane mogą prowadzić do powstania stawu rzekomego