Uczulenie na miód: po czym rozpoznać alergię na miód?

2022-03-14 15:22

Uczulenie na miód to jedna z najrzadziej diagnozowanych alergii. Czynnikami wywołującymi uczulenie na miód nie jest zresztą... sam miód! Co więcej, objawy uczulenia na miód są tak powszechne, że rzadko kojarzymy je akurat z reakcjami alergicznymi. Jakie są zatem dokładne przyczyny alergii na miód i po czym można ją rozpoznać?

Kobieta smaruje kanapkę miodem — Autor: Getty Images

Uczulenie na miód: czy można mieć alergię na produkt powszechnie uważany za zdrowy i niezwykle korzystnie wpływający na działanie organizmu człowieka? Okazuje się, że można. Jednak badania nad tym rodzajem alergii wykazały, że winowajcą nie jest sam miód, ale niektóre składniki, których pszczoły używają do produkcji miodu.

I tutaj warto przypomnieć, że miód to słodki produkt wytwarzany głównie przez pszczoły miodne (Apis mellifera), ale też przez niektóre owady, np. osy. Pamiętajmy o tym koniecznie, ponieważ do wytwarzania swojego miodu osy używają także nektaru roślin, które są dla człowieka trujące. Dlatego też miód os jest często przyczyną ciężkich zatruć pokarmowych.

Jak zatem powstaje miód pszczół miodnych, z jakich przyczyn niektórzy z nas nie mogą go jeść i jakie są typowe reakcje alergiczne przy uczuleniu na miód?

Spis treści

Uczulenie na miód: jak powstaje miód?
Uczulenie na miód: przyczyny pierwotne
Uczulenie na miód: przyczyny wtórne
Uczulenie na miód: objawy

Uczulenie na miód: jak powstaje miód?

Miód pszczeli powstaje z nektaru kwiatów – to tzw. miód nektarowy, albo soku z żywych części roślin - to tzw. miód spadziowy. Trzecim rodzajem są miody mieszane: nektarowo-spadziowe lub spadziowo-nektarowe, które, jak nazwy wskazują, mają większą lub mniejszą zawartość jednego lub drugiego składnika.

W procesie tworzenia się miodu największe znaczenie ma… pożytek. Tak właśnie nazywana jest roślina będąca w przekonaniu pszczoły najlepszym źródłem nektaru lub spadzi. Kiedy pszczoła – zwiadowczyni go odnajdzie, wraca do ula i odpowiednim tańcem informuje pszczoły-zbieraczki, w którym kierunku się udać, aby ten pożytek znaleźć, a także jakiego rodzaju jest to pożytek i jak go jest dużo.

Pszczoły-zbieraczki zbierają nektar lub spadź – zwane nakropem - do specjalnego zbiornika, tzw. wola miodowego i po powrocie do ula oddają go pszczołom-robotnicom. Uwalniając nektar lub spadź z wola oddają także przy tym swoje własne, cenne dla nas enzymy pszczele.

Następnie nakrop magazynowany jest w komórkach plastra, w których dojrzewa, a gdy jest gotowy pszczoły pokrywają go tzw. zasklepem. Chroni on miód przed zawilgotnieniem, zepsuciem i różnego rodzaju zanieczyszczeniemi.

Podczas dojrzewania nakrop jest cały czas przenoszony z miejsca na miejsce, a więc wzbogacany w pszczele enzymy. To dlatego dojrzały miód zawiera zamiast sacharozy cukry proste: glukozę i fruktozę, a także więcej kwasów organicznych i substancji bakteriostatycznej – inhibiny.

To właśnie dzięki inhibinie miód ma właściwości bakteriobójcze i uważany jest za jeden z najlepszych produktów wzmacniających odporność naszego organizmu. Inhibina bowiem hamuje namnażanie się i rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych.

Czy wiesz: jak rozpoznać prawdziwy miód?

Uczulenie na miód: przyczyny pierwotne

To co dla pszczół jest pożytkiem, dla ludzi może być niestety przedmiotem uczulenia. Alergia na miód jest bowiem wywołana obecnością w nim różnego rodzaju alergenów, czyli cząsteczek powodujących nieprawidłową reakcję układu immunologicznego naszego organizmu.

Do tych miodowych alergenów zalicza się:

pyłki kwiatów – to najczęstszy powód uczulenia na miód
pyłki traw – np. tymotki siewnej, życicy trwałej
pyłki drzew – np. leszczyny, lub brzozy
pyłki innych roślin – np. słonecznika, w tym także ziół, np. mniszka lekarskiego, nawłoci pospolitej
zarodniki grzybów pleśniowych i drożdżoidalnych

Co więcej, podczas przenoszenia nakropu i jego dojrzewania, w miodzie jako produkcie ostatecznym mogą się znaleźć także białko pszczele i kawałki pszczelich odwłoków, które także mają cechy alergizujące. Ten alergen jest szczególnie niebezpieczny dla osób uczulonych na jad owadów. W efekcie jego przyjęcia może u nich dojść do uczulenia krzyżowego.

Zdecydowanie najrzadziej uczulenie na miód wywołuj rozkruszek – pajęczak, którym może być zanieczyszczony miód.

Uczulenie na miód: przyczyny wtórne

Ponieważ miód jest cenionym składnikiem wielu produktów, to właśnie one mogą się przyczyniać do wywołania reakcji alergicznych. Najczęściej zaś chodzi o:

leki
suplementy diety
kosmetyki
środki myjące
owoce – np. jabłka, orzechy

Uczulenie na miód: objawy

Możliwych objawów uczulenia na miód jest tak wiele, że podzielono je na 5 grup:

1. dermatologiczne:

świąd skóry
pokrzywka miejscowa
pokrzywka całego ciała
obrzęk naczyniowy
obrzęk ust i powiek

2. gastryczne:

3. oddechowe:

4. inne objawy:

ból głowy
rozdrażnienie
osłabienie

5. reakcje natychmiastowe: wstrząs anafilaktyczny i śmierć – w krańcowych, nielicznych przypadkach

Badania z udziałem osób uczulonych na miód wykazały, że zdecydowanie najczęściej występującym objawami są reakcje dermatologiczne i ze strony układu pokarmowego, a wśród nich: obrzęk ust i powiek, miejscowa pokrzywka, bóle brzucha i silne biegunki.

Czytaj też: