Alergia IgG zależna, czyli nietolerancja pokarmowa typu III

Alergia IgG zależna (alergia pokarmowa typu III, nietolerancja pokarmowa IgG zależna) to nieprawidłowa i nadmiernie nasilona reakcja systemu odpornościowego na nieszkodliwe same w sobie składniki obecne w żywności. Niestety, jej przyczyną może być nawet zdrowa i ekologiczna żywność. Jakie są objawy alergii pokarmowej typu III?

Spis treści

1. Alergia IgG zależna - przyczyny
2. Alergia IgG zależna - mechanizm działania
3. Alergia IgG zależna - objawy
4. Alergia IgG zalezna - testy i leczenie

Alergia IgG zależna (alergia pokarmowa typu III, nietolerancja pokarmowa IgG zależna) rozwija się, kiedy nie do końca strawione składniki pokarmu przenikają przez ścianę jelita i trafiają do krwiobiegu. Układ immunologiczny rozpoznaje je jako obce. Dochodzi więc do nieprawidłowej i nadmiernie nasilonej reakcji systemu odpornościowego na nieszkodliwe same w sobie składniki obecne w żywności.

Z danych szacunkowych wynika, że na ten typ alergii pokarmowej cierpi ok. 45 proc. mieszkańców Europy i Ameryki Północnej.

Alergia IgG zależna - przyczyny

Bezpośrednią przyczyną pojawienia się alergii pokarmowej typu III jest wzrost przepuszczalności bariery jelitowej w konsekwencji rozluźnienia ścisłych połączeń pomiędzy enterocytami. 

Podstawową rolą jelita cienkiego jest trawienie i wchłanianie składników pokarmowych. Ale jelito cienkie jest również największym narządem wewnątrzwydzielniczym naszego organizmu i najważniejszym narządem układu odpornościowego.

To ważna funkcja, ponieważ każdego dnia z jedzeniem wprowadzamy do organizmu oprócz składników odżywczych także bakterie, wirusy, a czasem też pasożyty. Jelito cienkie eliminuje je i chroni nas w ten sposób przed chorobotwórczymi drobnoustrojami, toksynami i antygenami, stanowiąc swoistą barierą ochroną dla naszego organizmu.

Zaburzenia w składzie flory bakteryjnej uszkadzają tę barierę i prowadzą do tzw. zwiększonej przepuszczalności jelita cienkiego. Oznacza to, że do krwi mogą przenikać nie tylko potrzebne organizmowi składniki, ale również te niebezpieczne.

Skutkiem zwiększonej przepuszczalności bariery jelita cienkiego są czynniki cywilizacyjne, takie jak:

• częste infekcje wirusowe, bakteryjne czy pasożytnicze,
• ekspozycja na toksyny środowiskowe,
• alkohol,
• długotrwały stres,
• przyjmowanie leków (a zwłaszcza niesteroidowych leków przeciwzapalnych) i antybiotyków,
• dieta bogata w konserwanty i barwniki.

Alergia IgG zależna - mechanizm działania

Większość chorych nie zdaje sobie sprawy, że niektóre dolegliwości są skutkiem alergii na określone pokarmy. W typowej pokarmowej reakcji alergicznej biorą udział przeciwciała IgE i niekorzystne objawy pojawiają się zaraz po zjedzeniu zakazanej potrawy. W przypadku alergii typu III, gdzie główną rolę odgrywają przeciwciała IgG, dolegliwości są oddalone w czasie. Jak to się dzieje?

Przy osłabieniu bariery jelitowej do krwiobiegu przedostają się składniki pokarmowe, które w prawidłowych warunkach nigdy by tam nie dotarły. Układ odpornościowy rozpoznaje je jako alergeny pokarmowe i zaczyna wytwarzać swoiste przeciwciała IgG.

Przeciwciała te wyłapują alergeny i tworzą z nimi kompleksy przeciwciało-alergen, nazywane też kompleksami immunologicznymi. Ale nie oznacza to, że w ten sposób zagrażające zdrowiu substancje zostają unieszkodliwione. Część z nich ginie w wątrobie i jest usunięta przez nerki.

Nadmiar jednak pozostaje w organizmie i odkłada się w różnych tkankach i organach. To jest przyczyną przewlekłego stanu zapalnego, a w konsekwencji złego samopoczucia. Gdy ściana jelita jest już wcześniej uszkodzona, może dochodzić do znacznego nasilenia objawów.

Czytaj też: Krążące kompleksy immunologiczne (KKI)

Alergia IgG zależna - objawy

Dla alergii pokarmowej typu III charakterystyczna jest opóźniona reakcja obronna organizmu – po 8 czy nawet 70 godzinach po jedzeniu. Drugą charakterystyczną cechą alergii IgG zależnej jest odkładanie się w organizmie kompleksów immunologicznych.

Większość chorych nie zdaje sobie sprawy, że niektóre dolegliwości są skutkiem alergii na określone pokarmy. W typowej pokarmowej reakcji alergicznej biorą udział przeciwciała IgE i niekorzystne objawy pojawiają się zaraz po zjedzeniu zakazanej potrawy.

W przypadku alergii typu III, gdzie główną rolę odgrywają przeciwciała IgG, dolegliwości są oddalone w czasie. Niektóre z nich trudno nawet skojarzyć z alergiczną reakcją na jedzenie.

Specjaliści uważają, że alergia czy nadwrażliwość pokarmowa może być przyczyną zaburzeń metabolicznych, np. nadwagi i cukrzycy typu 2, może powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe (wzdęcia, biegunki, zaparcia, zespół jelita drażliwego, mdłości, uczucie pełności, odbijanie).

Spożywanie niewłaściwego jedzenia może być powodem chronicznego zmęczenia, bólu kości i stawów, migren czy zmian skórnych.

Alergię pokarmową typu III oskarża się także o niektóre przypadki depresji, agresji, stanów lękowych, o nadpobudliwość psychoruchową z deficytem uwagi (ADHD), bóle i zawroty głowy, fibromialgię i wiele innych schorzeń.

Alergia IgG zalezna - testy i leczenie

Leczenie alergii IgG zależnej opiera się głównie na diecie eliminacyjnej. U osoby podejrzewanej o alergię pokarmową typu III wykonuje się specjalistyczne testy (ze standardowej próbki krwi), które pozwalają określić, na jakie alergeny pokarmowe jest ona uczulona. Podstawowymi narzędziami do oceny alergii IgG zależnej są:

• testy immunoenzymatyczne ELISA,
• testy aktywacji neutrofili,
• makromacierze białkowe.

Dzięki tym testom można wykryć ok. 300 cząsteczek występujących w pokarmach pochodzących z różnych źródeł, ale rozpoznawanych przez przeciwciała IgG. To pozwala ustalić listę nietolerowanego przez układ odpornościowy pożywienia. Kliniczną użyteczność mają jednak diety wdrożone na podstawie wyników testów immunoenzymatycznych (ELISA).

Ocenę wyników testu należy pozostawić lekarzowi lub doświadczonemu dietetykowi, ponieważ od nich można uzyskać wskazówki dotyczące sposobu przyrządzania produktów, aby ich tolerowanie było lepsze. Nie wszystkie szkodliwe produkty można wyeliminować z diety. Trzeba też wiedzieć, czym je zastąpić, aby nie dopuścić do niedoborów żywieniowych. 

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: Andrzej Marszałek