Alergiczne testy z krwi - wskazania, przebieg, wyniki

Testy alergiczne z krwi polegają na ocenie poziomu przeciwciał odpowiadających za reakcje alergiczną w próbce pobranej od pacjenta. Cała procedura nie wymaga kontaktu skóry z alergenem. Jest to istotne w przypadku osób u których testy skórne są niewskazane ze względu na ryzyko reakcji anafilaktycznej. Dużą zaletą diagnostycznych badań alergicznych z krwi jest również brak konieczności odstawiania leków przeciwalergicznych. Na czym polegają testy alergiczne z krwi? O czym świadczą wyniki badania?

Alergiczne testy z krwi są jedną z metod diagnostycznych wykorzystywanych w procesie określania typu alergii. Opierają się one na oznaczaniu przeciwciał odpowiadających za reakcję alergiczną.

Wśród badań alergicznych z krwi wyróżnia się:

• określanie ogólnego poziom przeciwciał, czyli IgE całkowitego;
• ocenę poziomu IgE specyficznych, czyli reakcji na pojedyncze alergeny;
• testy przesiewowe, wykorzystujące panele alergenów.

Schorzenia alergiczne są obecnie zaliczane do chorób cywilizacyjnych. Ich liczba w krajach rozwiniętych wciąż wzrasta. Ocenia się, że alergie dotyczą już ponad 20% populacji. Objawy związane z chorobami alergicznymi znacząco obniżają jakość życia.

Mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia całego organizmu. Gwałtowna reakcja anafilaktyczna związana z alergią, czasami prowadzi do śmierci pacjenta. Odpowiednie rozpoznanie uczulających alergenów umożliwia ich unikanie. 

Spis treści

1. Alergiczne testy z krwi - diagnostyka
2. Alergiczne testy z krwi - wskazania
3. Alergiczne testy z krwi - kiedy zaleca się ich wykonanie?
4. Alergiczne testy z krwi - zalety
5. Alergiczne testy z krwi - przebieg
6. Alergiczne testy z krwi - wyniki

Alergiczne testy z krwi - diagnostyka

Testy alergiczne z krwi są wykonywane w celu oceny reakcji układu immunologicznego na różnego rodzaju potencjalne alergeny. Substancje te dla zdrowych osób nie są szkodliwe. Niestety organizmy pacjentów z chorobami alergicznymi rozpoznają je jako potencjalne zagrożenie. Kontakt z alergenami wywołuje u nich irracjonalną odpowiedź immunologiczną, której objawy są uciążliwe i szkodliwe dla zdrowia.

Substancjami wywołującymi reakcje alergiczną są najczęściej związki o budowie białkowej pochodzące od organizmów żywych. Mogą to być składniki sierści zwierząt, pyłki roślin, wytwory grzybów lub bakterii. Alergenami czasami są również cząsteczki nie mające natury biologicznej, takie jak metale oraz leki.

W trakcie testów alergicznych z krwi sprawdza się odpowiedź immunologiczną na takie alergeny jak:

• pokarmy, np.: mleko krowie, jaja, soja, orzeszki arachidowe, ryby czy owoce morza;
• pyłki roślin np. traw oraz drzew;
• alergeny zwierząt np.: roztocza, sierść, pióra ptaków,
• leki np.: penicylinę i salicylany,
• jady owadów,
• zarodniki pleśni,
• lateks.

Reakcje alergiczną może potencjalnie wywołać ogromna liczba różnorodnych alergenów. Istnieją jednak takie substancje, które uczulają statystycznie znacznie częściej niż pozostałe.

Z tego względu w testach alergicznych wykorzystuje się podstawowe panele w których skład wchodzi około 20 alergenów należących do jednej grupy. W takich zestawach znajdują się substancje mające podobne pochodzenie, np. żywność lub pyłki roślin.

Alergiczne testy z krwi - wskazania

• uczucie zatkanego nosa
• wyciek wodnistej wydzieliny z nosa
• łzawienie oraz zaczerwienienie spojówek
• wypryski skórne
• napadowe kichanie
• uczucie duszności
• świszczący oddech

Objawy alergiczne mogą wystąpić w każdym wieku. Większość z nich jest mało specyficzna, mogą wskazywać na obecność innych chorób. Ważne jest wykluczenie infekcji oraz zatrucia.

Pierwszym krokiem, do prawidłowego rozpoznania choroby, jest wizyta u lekarza specjalisty. Po wnikliwej ocenie objawów może on zalecić badania w kierunku alergii, między innymi testy z krwi.

Alergiczne testy z krwi - kiedy zaleca się ich wykonanie?

W przypadku występowania wcześniej opisanych objawów alergicznych lekarz zazwyczaj zleca odpowiednie badania. Podstawową metodą diagnostyczną są testy skórne. W niektórych przypadkach są one niewskazane lub nie dają miarodajnych wyników. Dobrym rozwiązaniem dla takich sytuacji są testy alergiczne z krwi.

Badania te zaleca się, gdy:

• pacjent nie może odstawić leków antyhistaminowych,
• zmiany na ciele (np. AZS, egzema, pokrzywka) zaburzają wynik testów skórnych,
• pacjentka jest w ciąży, co stanowi przeciwwskazanie do testów skórnych,
• obniżona reaktywność skóry u małych dzieci oraz osób starszych,
• niechęć pacjenta do testów skórnych, wynikająca z nieprzyjemnej procedury,
• podejrzenie wystąpienia u pacjenta reakcji anafilaktycznej w trakcie testów skórnych wymagających bezpośredniego kontaktu z alergenem,
• istnieje podejrzenie alergii na jad owadów, który jest silnym alergenem i w trakcie testów skórnych może wywołać silną reakcje anafilaktyczną,
• istnieje podejrzenie alergii pokarmowej, w której przypadku testy skórne dają mało wiarygodne wyniki.

Testy z krwi zleca się również jako kolejny etap diagnostyki po wykonaniu podstawowych badań. Zazwyczaj takim wskazaniem jest niezgodność wyników testów skórnych z obrazem klinicznym pacjenta.

Alergiczne testy z krwi - zalety

• Łatwa procedura wykonania – pacjent oddaje próbkę krwi, nie uczestnicząc w dalszych etapach testu alergicznego.
• Bezpieczeństwo pacjenta w trakcie testu – badania alergiczne z krwi nie wymagają bezpośredniego kontaktu skóry z alergenem. Likwiduje to ryzyko niebezpiecznej reakcji anafilaktycznej.
• Przyjmowane przez pacjenta leki nie wpływają na wynik badania.
• Brak konieczności odstawiania leków przeciwalergicznych przed wykonaniem testu.
• W trakcie badania ocenia się reakcje immunologiczną w kierunku wielu różnych alergenów.

Testy alergiczne z krwi stanowią pewną alternatywę dla testów skórnych których wykonanie może być uciążliwe dla pacjenta.

Alergiczne testy z krwi - przebieg

Badanie rozpoczyna się od pobrania próbki krwi od pacjenta. Najczęściej nakłuwana jest żyła łokciowa. Test nie wymaga wcześniejszego przygotowania, np. bycia na czczo. Następnie próbka trafia do laboratorium diagnostycznego, gdzie w wyodrębnionej surowicy oznacza się IgE całkowite lub IgE swoiste. W procedurze najczęściej wykorzystuje się metody enzymatyczne (ELISA) lub radioimmunologiczne (RAST).

Wyniki otrzymane po przeprowadzeniu testu muszą zostać przedstawione lekarzowi specjaliście. Tylko przeprowadzona przez niego dogłębna analiza może być źródłem ostatecznej diagnozy.

Informacje płynące z badań alergicznych z krwi nie są jednoznaczne. Dodatni rezultat testu nie jest potwierdzeniem występowania uczulenia na dany alergen.

Alergiczne testy z krwi - wyniki

Wyniki uzyskane po przeprowadzeniu alergicznych testów krwi świadczą o występowaniu lub nieobecności swoistych alergenowo przeciwciał IgE. Pomaga to określić rodzaj odpowiedzi immunologicznej na konkretne substancje, np. pokarmy, pyłki czy jad owadów.

Poziom IgE może być wyrażony na dwa sposoby:

• z wykorzystaniem stężenia podawanego w jednostkach kU/ml
• w formie klas odpowiadających stężeniu przeciwciał. W tym oznaczeniu 0 to ich brak, a 6 bardzo wysoki poziom. Im wyższa klasa, tym większe prawdopodobieństwo obecności alergii.

Istnieją przypadki w których wyniki otrzymane po przeprowadzeniu testów z krwi nie pokrywają się z występującymi objawami. Oznaczenie swoistych IgE jest jedynie wskazówką dla lekarza. Popularnym błędem popełnianym przez pacjentów jest samodzielna interpretacja danych.

W przypadku testu alergicznego z krwi polegającego na ocenie IgE całkowitego można określić czy u pacjenta występuje alergia. W tym badaniu nie określa się jej typów. Podwyższone stężenia IgE wskazują na obecność choroby alergicznej, jednak nie są jej potwierdzeniem.

W ocenie stanu pacjenta wykorzystuje się normy, których przekroczenie sugeruje alergię. Są one zależne od wieku, np:

• noworodki: 5–10 j./ml
• dzieci 7-10 lat.: około 300 j./ml
• dorośli: 100 j./ml.

Wyniki całkowitego IgE we krwi przedstawia się czasami również z wykorzystaniem skali od 0 do 6. Im wyższy wynik tym większe prawdopodobieństwo obecności choroby alergicznej u pacjenta.

Przeczytaj także: Immunoterapia swoista w leczeniu alergii

mgr farmacji Sara Janowska