Marsz atopowy (alergiczny) - co to jest? Objawy marszu atopowego

Marsz atopowy (alergiczny) oznacza przechodzenie jednej postaci alergii w drugą. Już w pierwszych miesiąca życia dziecka mogą się pojawić objawy alergii pokarmowej i atopowego zapalenia skóry. Jakie są przyczyny i objawy marszu atopowego (alergicznego)? Jak mu zapobiec?

Spis treści

1. Marsz atopowy (alergiczny) - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Marsz atopowy (alergiczny) - objawy
3. Marsz atopowy (alergiczny) - jak mu zapobiec?
4. Atopowe zapalenie skóry u dzieci - diagnostyka i leczenie

Marsz atopowy (alergiczny) to ewolucja choroby atopowej, przechodzenie jednej postaci alergii w drugą i zmiana jej lokalizacji, która następuje wraz z wiekiem. Pierwszą manifestacją atopii najczęściej jest alergia pokarmowa, w związku z tym to od niej zaczyna się marsz alergiczny. Niemal równolegle pojawiają się symptomy atopowego zapalenia skóry (AZS), które z czasem mogą przejść w astmę oskrzelową i alergiczny nieżyt nosa.

Należy zaznaczyć, że u niektórych osób marsz alergiczny może mieć inny przebieg, np. pierwszym jego etapem może być alergiczny nieżyt nosa, który potem przechodzi w astmę. Ponadto poszczególne rodzaje alergii nie zawsze muszą ustępować miejsca kolejnym. Mogą dołączać do poprzednich i występować z nimi równocześnie. Warto również wiedzieć, że marsz atopowy, mimo że najczęściej obserwuje się u dzieci, może się pojawić także u dorosłych.

Marsz atopowy (alergiczny) - przyczyny i czynniki ryzyka

Bezpośrednią przyczyną rozwoju alergii jest nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na alergen, w wyniku której dochodzi do nadmiernego wytwarzania przeciwciał IgE skierowanych przeciwko alergenowi. Może do niej dojść już podczas ciąży, kiedy do płodu przez łożysko przenikają pierwsze alergeny od matki.

Ryzyko wystąpienia choroby alergicznej i jej ewolucji, czyli marszu alergicznego, zwiększają głównie czynniki genetyczne, tj. występowanie alergii w rodzinie czy zdolność do produkcji przeciwciał IgE , jednak niemały wpływ mają także czynniki środowiskowe, w tym dieta, infekcje itp.

Marsz atopowy (alergiczny) - objawy

Marsz alergiczny może się rozpocząć w pierwszych miesiąca życia dziecka objawami alergii pokarmowej, spośród których dominują:

• bóle brzucha
• kolki
• wzdęcia
• biegunki lub zaparcia
• nudności i wymioty

Pojawiają się one po pierwszych kontaktach dziecka z alergenami pokarmowymi, do których najczęściej należą białka mleka krowiego i jaja kurze (mogą znajdować się w mleku karmiącej matki). Z czasem na liście alergenów pokarmowych mogą się znaleźć także gluten, soja, orzechy ziemne, ryby oraz pszenica.

Niemal równolegle z objawami alergii pokarmowej pojawiają się symptomy atopowego zapalenia skóry, czyli zaczerwienione, połyskujące, lecz szorstkie w dotyku policzki, czerwone plamy na ciele, a także grudki wysiękowe oraz strupy. Ponadto owłosiona skóra głowy dziecka łuszczy się, co czasami może być pomylone z tzw. ciemieniuchą. Jednak najbardziej dokuczliwym objawem jest swędząca skóra.

Większość dzieci "wyrasta" z alergii pokarmowej i AZS. Jednak u części mogą się rozwinąć objawy astmy oskrzelowej, tj. kaszel (zwłaszcza w nocy), świszczący oddech, duszność, ucisk lub ból w klatce piersiowej, a następnie alergicznego nieżytu nosa (katar, swędzenie w gardle i suchy kaszel, łzawienie i swędzenie oczu, swędzenie uszu i nosa).

Do rozwoju tego rodzaju alergii dochodzi w przebiegu AZS. Alergeny powietrznopochodne (roztocza kurzu domowego, pleśnie, pyłki drzew i traw) przedostają się przez uszkodzony w wyniku stanu zapalnego naskórek i uaktywniają zawarte w nim komórki odpowiedzi immunologicznej. Następnie te namnażają się i wędrują po całym organizmie, aż docierają do dróg oddechowych, gdzie przyczyniają się do zapoczątkowania reakcji zapalnej.

Marsz atopowy (alergiczny) - jak mu zapobiec?

Aby zapobiec wystąpieniu pierwszych objawów marszu alergicznego, należy:

• przedłużyć karmienie naturalne i nie wprowadzać pokarmów stałych do około 6. miesiąca życia dziecka;
• wyeliminować z diety matki karmiącej silne alergeny pokarmowe;
• wyeliminować z diety dziecka silne alergeny pokarmowe do ukończenia przez nie 13 miesięcy;
• wyeliminować z otoczenia dziecka alergeny powietrznopochodne (kurz, sierść zwierząt);
• podawać dziecku probiotyki, które uszczelnią barierę jelitową, by ta w większym stopniu mogła chronić organizm przed przenikaniem alergenów z zewnątrz;
• ograniczyć do minimum kontaktów dziecka z czynnikami drażniącymi, takimi jak np. dym tytoniowy, zanieczyszczenia powietrza;
• zapobiegać u dziecka infekcjom;

Atopowe zapalenie skóry u dzieci - diagnostyka i leczenie

Brak leczenia atopowego zapalenia skóry oraz alergii pokarmowej może doprowadzić do rozwoju astmy oskrzelowej, która może dać poważne powikłania, np. przewlekłe zapalenie oskrzeli. Dlatego należy jak najszybciej podjąć się leczenia małego alergika, które przyczyni się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia kolejnych etapów marszu alergicznego.

Diagnostyka jest dosyć złożona, szczególnie jeśli chodzi o najmniejsze dzieci. W jaki sposób diagnozuje się atopowe zapalenie skóry? Czy istnieje skuteczne lekarstwo na atopowe zapalenie skóry? Posłuchaj naszego eksperta - pediatry Andrzeja Mierzeckiego z kliniki ENEL MED.

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Czytaj więcej tekstów tej autorki

Monika Majewska