Katar sienny może przypominać zwykłe przeziębienie. Jak go rozpoznać?

Katar sienny, czyli alergiczny nieżyt nosa, jest reakcją organizmu na alergen wziewny - na przykład na pyłki roślin. Problem w tym, że odpowiedź organizmu często przypomina zwykłe przeziębienie. Jak zatem odróżnić katar sienny od zwykłego kataru?

Spis treści

1. Katar sienny - objawy
2. Jak powstaje katar sienny?
3. Katar sienny a pyłki roślin
4. Katar sienny - przyczyną zarodniki pleśni
5. Katar sienny: co zwiększa ryzyko wystąpienia kataru siennego?
6. Katar sienny - leczenie. Leki przeciwhistaminowe i odczulanie
7. Katar sienny - leki zmniejszające przekrwienie
8. Katar sienny - leki przeciwleukotrienowe
9. Katar sienny - domowe sposoby na katar sienny

Katar sienny, znany również jako alergiczny nieżyt nosa (ANN), jest reakcją organizmu na alergeny znajdujące się w powietrzu (głównie pyłki roślin).

W wyniku reakcji alergicznej immunoglobuliny (przeciwciała) dróg oddechowych uwalniają histaminę, która podrażnia błonę śluzową nosa. Dzieje się tak, ponieważ organizm traktuje alergen jak wroga, w związku z tym musi uwolnić substancje chemiczne przeznaczone do walki z obcą substancją.

Alergiczny nieżyt nosa, będący reakcją na pyłki roślin lub grzybów, jest nazywany katarem siennym lub pyłkowicą. Tego typu reakcja alergiczna jest nazywana sezonową. Z kolei reakcja alergiczna spowodowana przez roztocza i sierść zwierząt domowych, nazywana jest całorocznym alergicznym nieżytem nosa.

Katar sienny - objawy

Katar sienny jest częstym schorzeniem, które wykazuje objawy podobne do przeziębienia. Objawy kataru siennego mogą występować w różnych porach roku. Wszystko zależy od tego, na co uczulony jest alergik. Typowe objawy kataru siennego to:

• kichanie,
• łzawienie oczu,
• swędzenie w gardle,
• swędzenie nosa,
• katar.

Objawy reakcji alergicznej mogą być bardziej dotkliwe, gdy stężenie pyłków jest wyższe. Do dotkliwych objawów kataru siennego zaliczamy:

• bóle głowy,
• utratę węchu i smaku,
• ból twarzy spowodowany zablokowaniem zatok,
• swędzenie gardła, nosa i uszu.

Jak powstaje katar sienny?

W wyniku kontaktu alergenu z naszymi drogami oddechowymi białe krwinki systemu odpornościowego zaczynają produkcję przeciwciał, których zadaniem jest zwalczanie substancji naruszającej integralność organizmu. 

Przeciwciała te, zwane immunoglobuliną E lub IgE, są przechowywane na specjalnych komórkach, zwanych komórkami tucznymi. Gdy przeciwciała stykają się z odpowiednim antygenem, powodują uwalnianie substancji chemicznej - histaminy.

Katar sienny a pyłki roślin

Najczęstszymi alergenami, które wywołują katar sienny, są pyłki. Pyłki są to małe cząstki uwalniane przez rośliny kwiatowe. Następnie przemieszczają się one przez wiatr do innych roślin tego samego gatunku w celu zapłodnienia. Właśnie wtedy natrafiają na osobę uczuloną i dochodzi do reakcji alergicznej.

Pokrzywa i bylica są jednymi z silniejszych alergenów. Stężenie pyłków tych roślin jest szczególnie wysokie od drugiej połowy czerwca do końca sierpnia.

Olcha oraz kwiaty topoli utrzymują się w powietrzu na początku wiosny.

Komosa to chwast, który wywołuje objawy alergii w sierpniu.

Innymi alergenami mogą być pyłki mlecza. Jednak jest on owadopylny, w związku z tym nie dokucza alergikom tak często, jak inne kwiaty.

Sprawdź: Kalendarz pylenia roślin

Katar sienny - przyczyną zarodniki pleśni

Zarodniki pleśni to rodzaj grzyba, który nie ma pędu i korzenia. Zarodniki pleśni, podobnie jak pyłki roślin, unoszą się w powietrzu do czasu, aż znajdą środowisko, w którym będą mogły się rozwijać.

W przypadku pleśni są to wilgotne miejsca, w których cyrkulacja powietrza jest ograniczona, czyli np. łazienki. W przeciwieństwie do pyłków, zarodniki pleśni są obecne w naszych domach przez cały rok.

Warto wiedzieć: Roztocza -  niewidzialny wróg

Katar sienny: co zwiększa ryzyko wystąpienia kataru siennego?

• członkowie rodziny zmagający się z katarem siennym,
• powtarzająca się ekspozycja na alergen,
• inne stany alergiczne, takie jak egzema i astma,
• polipy nosa (mała nowotworowa narośl w błonie śluzowej nosa),
• wiek: im człowiek starszy, tym mniej odporny na alergeny,
• ciąża.

Katar sienny - leczenie. Leki przeciwhistaminowe i odczulanie

Katar sienny zaczyna się leczyć dopiero po postawieniu diagnozy. W tym celu wykonuje się testy alergiczne, które mają na celu ustalenie konkretnych alergenów odpowiedzialnych za objawy uczulenia. W leczeniu alergicznego zapalenia błon śluzowych wykorzystuje się przede wszystkim leki antyhistaminowe oraz kortykosteroidy w postaci aerozolu. 

W leczeniu kataru siennego długoterminowo można stosować również kromoglikany. Inne popularne metody leczenia to: immunoterapia swoista (odczulanie), kortykosteroidy doustne oraz leki antyleukotrienowe. Immunoterapia swoista (SIT) polega na podawaniu alergikowi dawek szczepionki, które zawierają alergen, na który jest uczulony.

Polecamy: Alergia wziewna - odczulanie. Leczenie alergii wziewnej poprzez odczulanie

Wskazania do odczulania to: atopowa astma oskrzelowa na wczesnym etapie rozwoju choroby, atopowe zapalenie skóry oporne na klasyczne metody leczenia, a także uczulenie na alergeny wziewne. Nie każdy może jednak skorzystać z immunoterapii swoistej.

Przeciwwskazania do odczulania:

• wiek poniżej 5 lat,
• ciężka postać astmy,
• obecność chorób autoimmunologicznych lub nowotworowych,
• współistnienie ciężkich chorób układu krążenia,
• ciąża,
• niechęć pacjenta do odczulania,
• ciężkie atopowe zapalenie  skóry.

Odpowiednio wczesne zastosowanie immunoterapii swoistej pozwala na zahamowanie rozwoju zapalenia alergicznego. Ponadto odczulanie pomaga uniknąć astmy oskrzelowej i przywraca właściwe funkcjonowanie organizmu. Czas trwania odczulania wynosi zwykle 3-5 lat.

Katar sienny - leki zmniejszające przekrwienie

W trakcie występowania kataru siennego, należy sięgnąć po środki obkurczające naczynia krwionośne. Są one dostępne w postaci tabletek, kropli do oczu lub sprayu. Krople do oczu skutecznie łagodzą dokuczliwe swędzenie oczu. Z kolei aerozole do nosa w kilka minut pozwolą nam odetchnąć pełną piersią.

Jednak nie można ich nadużywać, ponieważ istnieje ryzyko, że spotęgują reakcję alergiczną. Należy uważać także na doustne leki obkurczające błonę śluzową, ponieważ mogą one podwyższyć ciśnienie krwi, przyśpieszyć bicie serca i spowodować nerwowość. Tego typu leków nie należy stosować dłużej niż 3 dni.

Katar sienny - leki przeciwleukotrienowe

Leukotrieny są to substancje chemiczne, które wywołują stan zapalny, będący skutkiem ekspozycji na alergeny, lub potęgują jego objawy, takie jak skurcz oskrzeli czy gromadzenie się śluzu. Leki przeciwleukotrienowe hamują działanie leukotrienów i łagodzą objawy kataru siennego.

Katar sienny - domowe sposoby na katar sienny

Katar sienny można zwalczać na wiele domowych sposobów. Wystarczy 2 razy dziennie płukać gardło ciepłą wodą z solą, aby ukoić swędzenie i dokuczliwy ból. Z kolei wywar z owoców cytrusowych wzmocni naturalną odporność organizmu i w ten sposób złagodzi objawy alergii.

Herbata z mięty pieprzowej czy napar z imbiru być może nie zlikwidują problemu, ale z pewnością złagodzą objawy kataru siennego i zapobiegną ich potęgowaniu.