Alergiczne zapalenie spojówek: przyczyny, objawy, leczenie

Alergiczne zapalenie spojówek to jedna z częściej występujących alergicznych chorób oczu. Może pojawiać się sporadycznie lub mieć charakter przewlekły. Objawy takie jak świąd oczu, pieczenie i zaczerwienienie spojówek oraz łzy płynące bez powodu powinny skłonić pacjenta do konsultacji z lekarzem. Jakie są przyczyny i jak przebiega leczenie alergicznego zapalenia spojówek?

Alergiczne zapalenie spojówek może się rozwinąć u osób, które pracują w piekarnictwie, przemyśle spożywczym, w hurtowniach żywności, w przetwórstwie owocowym, przemyśle mleczarskim i farmaceutycznym.

Dolegliwość ta bywa bardzo uciążliwa, a do jej rozpoznania niejednokrotnie konieczna jest nie tylko konsultacja u alergologa, ale także u okulisty, który oceni, czy dokuczliwe objawy spowodowane są przez alergen czy mają inna przyczynę np. zakażenie.

Spis treści

1. Alergiczne zapalenie spojówek - przyczyny
2. Alergiczne zapalenie spojówek: objawy
3. Alergiczne zapalenie spojówek: rozpoznanie
4. Alergiczne zapalenie spojówek: leczenie

Alergiczne zapalenie spojówek - przyczyny

Alergiczne zapalenie spojówek ma różne przyczyny. Dolegliwość ta może mieć charakter sezonowy i wówczas jest związana z alergią na pyłki roślin, ale może się również utrzymywać stale, przy np. alergii na kurz, alergii na roztocza czy alergii na grzyby i pleśnie. 

Poza tym osoby uczulone mogą reagować alergicznym zapaleniem spojówek także na sporadyczny kontakt z alergenami.

Przy alergii na sierść zwierząt (chomiki, świnki morskie, koty) sygnałem wyzwalającym reakcje alergiczną może być nawet kontakt z właścicielem zwierzaka, który na swoim ubraniu przeniósł sierść, naskórek lub wydzieliny swojego pupila. Podobnie można zareagować po wizycie w sklepie zoologicznym.

Z alergenami możemy mieć do czynienia także w pracy. Wtedy objawy alergicznego zapalenia spojówek będą się nasilały w tygodniu, a słabły podczas dni wolnych od pracy. W miejscu pracy najczęściej uczulają metale (platyna, chrom, aluminium, wanad, nikiel i ich sole stosowane w przemyśle metalurgicznym).

Na drugim miejscu wśród sprawców alergicznego zapalenia spojówek znajdują się chloramina, kalafonia, chlorek winylu oraz barwniki wykorzystywane do produkcji plastiku oraz te używane w przemyśle chemicznym czy meblarskim.

Alergiczne zapalenie spojówek: objawy

Do najczęstszych objawów alergicznego zapalenia spojówek należą:

• świąd
• pieczenie
• przekrwienie spojówek
• silne łzawienie

W 90% przypadków towarzyszy im wodnisty katar oraz kichanie i swędzenie nosa.

Gdy ekspozycja na alergen jest nasilona może się rozwinąć ostre alergiczne zapalenie spojówek, którego objawami będą: 

• dokuczliwe swędzenie
• łzawienie
• widoczna opuchlizna spojówek, czasem utrudniająca podniesienie powiek

Alergiczne zapalenia spojówek, które występują przez cały rok mają łagodniejszy przebieg. Chory odczuwa niewielkie swędzenie, delikatne pieczenie i na tzw. zmęczenie oczu. U niektórych osób pojawia się przewlekłe zaczerwienienie spojówek, co utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Przy całorocznych alergiach pojawia się także częste kichanie lub wodnisty katar albo odczuwanie stale zatkanego nosa.

Alergiczne zapalenie spojówek: rozpoznanie

Przy alergii sezonowej rozpoznanie alergicznego zapalenia spojówek nie jest trudne. Często sam pacjent wie, co jest przyczyną dolegliwości. Aby mieć pewność wykonuje się testy skórne z podejrzanym alergenem.

Przy ostrych zapaleniach konieczna jest konsultacja okulistyczna, która pozwala rozstrzygnąć czy schorzenie jest spowodowane przez alergen czy inna przyczynę np. zakażenie.

Gdy zapalenie spojówek ma charakter przewlekły może przebiegać z okresami zaostrzenia. U niektórych osób rozwija się zespół suchego oka. W takich przypadkach wykonuje się testy skórne z całorocznymi alergenami, które pozwalają stwierdzić, co zaostrza schorzenie.

Czasem konieczne jest wykonanie bardziej specjalistycznych badań, do których zalicza się m. in. oznaczanie swoistych przeciwciał przeciw domniemanym alergenom we krwi lub przeprowadzenie prowokacji dospojówkowej, czyli zakroplenia do oka alergenu.

Warto pamiętać, że alergiczne zapalenia spojówek może się pojawić także wtedy, gdy wstawimy do mieszkania nowe meble, położymy nową wykładzinę.

Uczulać mogą także środki do dezynfekcji, detergenty, kosmetyki, farby, lakiery do włosów itp.

Objawem takich reakcji alergicznych jest zazwyczaj swędzenie i pieczenie oczu, silne przekrwienie spojówek i łzawienie oraz różnego stopnia obrzęk powiek.

Alergiczne zapalenie spojówek: leczenie

Osoby, które zmagają się z alergicznym zapaleniem spojówek powinny zadbać o profilaktykę.

Chodzi tu nie tylko o unikanie kontaktu z alergenami (nie zawsze jest to możliwe), ale także o częste przemywanie oczu, aby wypłukiwać alergeny z worka spojówkowego. Używa się do tego roztworu soli fizjologicznej lub kropli nazywanych potocznie sztucznymi łzami.

Opuchliznę powiek złagodzą chłodne kompresy.

Osoby, u których dolegliwości są bardzo nasilone powinny być pod opieka specjalisty alergologa i poddać się swoistej immunoterapii, nazywanej odczulaniem.

Inną metodą zwalczania alergicznego zapalenia spojówek jest przyjmowanie leków przeciwalergicznych. Mogą mieć postać tabletek, kropli, które stosuje się donosowo lub dospojówkowo.

Wiele osób z alergicznym przekrwieniem oczu stosuje, dostępne bez recepty, preparaty wybielające oko. Takiego samoleczenia nie można stosować stale, ponieważ można doprowadzić do zaburzenia filmu łzowego, utrwalenia przekrwienia oczu. W najgorszym przypadku może dojść do rozwoju jaskry.

Przeczytaj też:

• Rodzaje zapalenia spojówek
• Chlamydiowe zapalenie spojówek czyli jaglica

Anna Jarosz