Alergia na kobalt: objawy i leczenie

Alergia na kobalt, czyli uczulenie na kobalt jest bardzo rozpowszechnione. Kobalt (Co) to pierwiastek, który występuje w organizmie człowieka w śladowych ilościach. Jest niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania. Uznawany jest jednocześnie za jeden z najsilniejszych alergenów kontaktowych. Może występować w żywności, kosmetykach, farbach i nie tylko. Jakie są objawy alergii na kobalt oraz jak przebiega jej leczenie?

Spis treści

1. Alergia na kobalt - co to jest?
2. Alergia na kobalt a potrzeby organizmu
3. Alergia na kobalt - objawy
4. Alergia na kobalt - co nas uczula?
5. Alergia na kobalt - diagnoza i leczenie

Alergia na kobalt to alergia kontaktowa, czyli taka, która ujawnia siępo kontakcie przedmiotów lub substancji zawierających pierwiastek ze skórą. Eksperci uważają, że na kontynencie europejskim dotyczy ona blisko 8% populacji. Alergia na kobalt dotyka osoby z różnych grup wiekowych i zawodowych.

Kobalt od lat uznawany jest za jeden z najsilniejszych i najpowszechniej występujących alergenów. W śladowych ilościach kobalt jest nam niezbędny do prawidłowego rozwoju i życia, ponieważ jest składnikiem witaminy B12.

Alergia na kobalt - co to jest?

Kobalt jest metalem ciężkim, zaliczanym do grupy żelazowców. Został on odkryty w 1735 przez Georga Brandta, chemika pochodzącego ze Szwecji.

Kobalt znajduje się w skorupie ziemskiej w formie smaltynu oraz kobaltynu. Największe złoża tego pierwiastka występują w Afryce.

Nazwa pierwiastka wywodzi się ona od imienia złośliwego karzełka - Kobolda, którego posądzano o podrzucanie bezwartościowego w owym czasie (XVII w.) kobaltu w miejsce pożądanego żelaza.

Przed wiekiem XIX kobalt był wykorzystywany jako barwnik. Obecnie znalazł on zastosowanie jako składnik elektrod akumulatorów litowo-jonowych, niklowo-metalowo-wodorkowych i niklowo-kadmowych.

Kobalt wykorzystywany jest w medycynie do sterylizacji sprzętu medycznego, unieszkodliwiania odpadów medycznych, a także w radioterapii (kobalt-60).

W środowisku naturalnym występuje w skorupie ziemskiej, w postaci rzadkich minerałów - smaltyn i kobaltyn, a także w minerałach tlenkowych żelaza, miedzi i niklu. Uwalniając się z ziemi, przez glebę przenika do roślin, dla których stanowi niezbędny czynnik wzrostu.

W ten sposób znajduje się w produktach spożywczych, pod postacią których dostarczany jest do organizmu ludzkiego. Tu również odgrywa ważną rolę, mimo iż dobowe zapotrzebowanie na pierwiastek jest śladowe. Głównym źródłem spożywczym kobaltu dla człowieka jest:

• mięso
• mleko
• kukurydza
• sałata
• ziarna zbóż
• szpinak
• kapusta
• zielone warzywa

Niestety, dla niektórych osób jest substancja silnie uczulającą.

Alergia na kobalt a potrzeby organizmu

Kobalt uczestniczy w procesach regeneracji organizmu. Ma duży udział w wytwarzaniu witaminy B12 (kobalaminy), ponieważ jest jej atomem centralnym. Witamina B12 jest niezwykle ważna dla naszego zdrowia, a jej niedobór witaminy B12 prowadzi do niedokrwistości.

Pierwiastek reguluje wytwarzanie czerwonych krwinek, uczestniczy w metabolizmie kwasów nukleinowych i białek. Jest to również pierwiastek niezbędny dla kobiet w ciąży, ponieważ bierze udział w produkowaniu witaminy B9, czyli kwasu foliowego.

Kobalt ma także działanie przeciwnowotworowe i bierze udział w kształtowaniu się neuroprzekaźników.

Właściwy poziom kobaltu w organizmie:

• poprawia koncentrację
• usprawnia procesy myślowe
• reguluje nastrój oraz ogólną równowagę psychiczną
• reguluje nasz apetyt
• wspomaga odporność
• wpływa na regenerację skóry po oparzeniach i urazach

Niedobór kobaltu objawia się niedoborem witaminy B12, a następnie zaburzeniami krzepnięcia krwi.

Niedobór kobaltu może objawiać się:

• ogólnym osłabieniem
• apatią
• utratą wagi
• bladością skóry
• problemami ze wzrokiem
• zachowaniem równowagi psychicznej
• stanami depresyjnymi
• dezorientacją

Jednak ze względu na ryzyko przedawkowania kobaltu jego suplementacja powinna być prowadzona pod ścisłym nadzorem lekarza.

Alergia na kobalt - objawy

Objawia się, podobnie jak inne alergie kontaktowe, pojawieniem się wysypki na skórze. Zazwyczaj alergii na kobalt występuje razem z uczuleniem na inne metale, takie jak nikiel czy chrom.

U osoby uczulonej pojawiają się sutki plamisto-grudkowe. Niezwykle rzadko zdarzają się kłopoty z oddychaniem.

Najczęściej występuje wyprysk. Zmiany na skórze mogą wystąpić także na dłoniach, nogach, na brzuchu – wszędzie, gdzie dojdzie do kontaktu z metalem.

Alergia na kobalt - co nas uczula?

Alergia na kobalt może się pojawić u osób, które mają kontakt z farbami do malowania porcelany, ale z pewnością jest to bardzo nieliczna grupa.

Kobalt może występować także w środkach czyszczących powszechnie używanych w gospodarstwach domowych. Jest też w cemencie i betonie.

Pierwiastek może być także obecny w słabej jakości farbach do tatuażu. Znajdziemy go w sztucznej biżuterii, klamrach do pasków itd.

Kobalt spożywany z pokarmami powoduje niekiedy u osób uczulonych na ten metal wysiew potnicy, ale zdarza się to dość rzadko.

Kobalt w jedzeniu jest niemal powszechny, określone ilości tego pierwiastka znajdują się też w wodzie, aczkolwiek stężenie w dużej mierze zależy od rejonu świat.

Kobalt może być obecny w warzywach takich, jak pomidory, kapusta, szpinak, marchew, ziemniaki, zielona cebula, produktach zbożowych np. w ryżu, grzybach, produktach zwierzęcych. Największe stężenie kobaltu odnotowuje się w owocach morza.

Warto tez pamiętać, że kobalt znajduje się również w kosmetykach i pełni w nich role pigmentu, bo ma niebieski kolor. Jest wykorzystywany do wytwarzania cieni do powiek, farb do włosów, dezodorantów antyperspiracyjnych. Kobalt w kosmetykach oznaczony jest numerem CI 77346.

Ale, zachowajmy spokój, sam kobalt nie przenika przez naskórek, ponieważ jego tlenki nie rozpuszczają się w wodzie czy naszym pocie. Rozpuszczają się w płynach zawierających aminokwasy, a takimi są np. wysięki z pęcherzyków alergicznych. Jak twierdzą lekarze, to właśnie dlatego alergia na kobalt częściej występuje u osób uczulonych na inne metale.

Alergia na kobalt - diagnoza i leczenie

Do podjęcia właściwego leczenia konieczne jest rozpoznanie alergii na kobalt.

Aby postawić właściwą diagnozę lekarz wykonuje testy płatkowe. Na skórze pleców osoby podejrzewanej o ten typ alergii umieszcza się specjalny plaster z komorami, które wypełnia się różnymi alergenami. Plaster pozostaje na skórze przez 48 godzin. Po tym czasie lekarz sprawdza reakcję alergiczną. Pacjenta obserwuje się także przez kilka kolejnych dni. Jest to potrzebne, ponieważ reakcja alergiczna może wystąpić dopiero po kilku dniach od kontaktu z alergenem. Test daje odpowiedź na jakie metale pacjent jest uczulony.

Leczenie polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z produktami, które mogą zawierać kobalt.

Miejscowo stosuje się glikokortykosteroidy oraz leki antyhistaminowe. Ważne jest także systematyczne nawilżanie i natłuszczanie skóry, na której wystąpiły zmiany.

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

Anna Jarosz