Alergia na choinkę. Czy możesz mieć syndrom świątecznego drzewka?

Pięknie udekorowana choinka to dla wielu osób powód do dumy i radości, jednak może też stanowić prawdziwe utrapienie. Powodem jest przede wszystkim uczulenie na zarodniki pleśni, ale też na składniki żywicy, odchody owadów czy środki stosowane w celu ochrony i konserwacji, którymi pokryte jest świąteczne drzewko. Alergia na choinkę może mieć więc różne przyczyny, a co za tym idzie - objawy. Jak ją rozpoznać i jak jej zapobiegać?

Alergia na choinkę może i wydaje się nietypowa, jednak wcale taka nie jest. Wiele osób w okresie świątecznym odczuwa dokuczliwe objawy uczulenia związane z obecnością w domu prawdziwej choinki.

W części przypadków symptomy alergii pojawiają się także u tych osób, które zrezygnowały z żywego drzewka na rzecz plastikowej choinki. Ponieważ alergia ta ma ścisły związek z obecnością w domu choinki, nazywana jest często syndromem świątecznego drzewka - a jeśli do jej ogólnych objawów dołączy się wysypka, określana bywa również jako bożonarodzeniowe zapalenie skóry.

Alergia na choinkę - co właściwie uczula?

Reakcję alergiczną na choinkę może wywołać wiele czynników. Nie wszystkie są związane z botanicznymi właściwościami samego drzewka. Najczęstsze przyczyny uczulenia to bytujące na igłach i gałęziach pleśnie i pyłki co ustalili naukowcy z Upstate Medical University.

Badacze zaobserwowali, że około 24 grudnia rośnie liczba zgłoszeń do lekarzy związanych z dusznościami, bólem zatok, katarem czy łzawieniem oczu. Przeanalizowali próbki zebrane z 28 drzewek i odkryli, że drzewka iglaste mogą przenosić aż 53 rodzaje pleśni, a zarodniki przywierają do nich za sprawą wilgoci.  Po wniesieniu do domu zaczynają namnażać się, a następnie są uwalniane, powodując dokuczliwe objawy.

Problem dotyczy przede wszystkim żywych drzewek - badania wykazały, że w mieszkaniach, w których są naturalne choinki, w okresie Bożego Narodzenia stężenie pleśni jest aż 6-krotnie wyższe, co więcej - nie spada aż do chwili wyniesienia drzewka. W tym samym czasie w domowym powietrzu naukowcy wykrywali również wiele pyłków drzew, traw i chwastów.

Uczulać może również zapach żywego drzewka, który nadają mu terpeny, znajdujące się m.in. w żywicy czy igłach, a także odchody owadów oraz środki chemiczne stosowane podczas hodowli choinek - na przykład pestycydy - na żywych drzewkach znaleziono około 150 różnych substancji chwastobójczych i owadobójczych. W przypadku choinki sosnowej alergenem może być pyłek sosny.

Z kolei w przypadku sztucznej choinki problemem mogą być roztocza kurzu domowego, które gromadzą się między igłami, ale również pleśnie, które rozwijają się, gdy choinka przechowywana jest na strychu lub w wilgotnej piwnicy. 

Jakie są objawy alergii na choinkę?

Syndrom świątecznego drzewka, jak każda inna alergia, pojawia się dopiero po kolejnym zetknięciu się z alergenem - dlatego objawy nie pojawią się od razu po wniesieniu drzewka do domu, lecz jakiś czas później, zwykle w ciągu kolejnych 24 godzin. Jednak u części osób, co wykazują badania, może to trwać dłużej.

Najczęstsze objawy uczulenia na choinkę to:

• wodnista wydzielina z nosa
• kaszel
• uczucie drapania w gardle
• kichanie
• duszności
• łzawienie i pieczenie oczu
• swędzące oczy i nos 
• ból głowy
• ból zatok
• świszczący oddech
• cienie pod oczami
• wysypka.

W przypadku alergii na choinkę wysypka rozwija się najczęściej po kontakcie z lepkim sokiem wydzielanym przez drzewko. U niektórych osób może się ona pojawić również od igiełek wbijających się pod skórę. 

Leczenie alergii na choinkę

Objawy uczulenia na choinkę można doraźnie zmniejszyć z pomocą leków antyalergicznych bez recepty dostępnych w aptece. Ponieważ jednak jest to rozwiązanie tymczasowe, konieczny może być kontakt z lekarzem, zwłaszcza jeśli objawy się nasilą. Gdy pojawią się objawy alergii, choinkę trzeba niestety wyrzucić. 

Sam fakt wystąpienia po raz pierwszy sezonowej alergii na choinkę oznacza, że sytuacja może się powtórzyć w przypadku ponownego kontaktu z tym samym alergenem (np. z zarodnikami pleśni), warto więc wykonać również testy alergiczne. Dalsze postępowanie zależy od wyniku testów i tego, jaki alergen jest przyczyną dolegliwości. 

Ryzyko alergii na choinkę można zmniejszyć - oto sposoby

Warto wiedzieć, że osoby, które wiedzą o swojej alergii, nie zawsze muszą rezygnować z drzewka w domu (chociaż to zawsze warto uprzednio skonsultować z lekarzem). Istnieją bowiem metody, dzięki którym ryzyko wystąpienia objawów alergii można w tym przypadku znacząco zmniejszyć.

Naczelną zasadą w przypadku uczuleń jest unikanie alergenu. W przypadku choinek najczęściej są nim pleśnie bytujące na drzewku, dlatego w wielu przypadkach wystarczy je dokładnie opłukać wodą, a następnie osuszyć przed wniesieniem do domu (specjaliści radzą, by użyć w tym celu promiennika ciepła lub dmuchawy do liści).

Ponieważ nie zawsze jest to możliwe, innym sposobem jest spryskanie drzewka rozcieńczonym roztworem wybielacza chlorowego, co zlikwiduje zarodniki pleśni. Po takim zabiegu drzewko przez chwilę musi jednak postać na dworze (np. na balkonie), by wywietrzał zapach wybielacza. 

Pomóc może również używanie oczyszczacza powietrza, bo zarodniki pleśni osadzą się wówczas na filtrze i nie będą tak dokuczliwe. 

Z kolei sztuczne drzewko wystarczy umyć pod prysznicem, a jeśli jest duże - dokładnie przetrzeć miękką, wilgotną szmatką, usuwając resztki kurzu. W przypadku wysypki, która pojawia się na dłoniach, przed osadzaniem choinki w stojaku warto założyć jednorazowe rękawiczki, co zapobiegnie kontaktowi skóry z lepkim sokiem.

Ponieważ za część uczuleń odpowiedzialne są środki ochrony roślin stosowane przez hodowców, warto wybierać drzewka z plantacji leśnych lub ekologicznych, na których nie stosuje się tego typu środków. 

Katarzyna Hubicz