Odbijanie – stan chorobowy czy fizjologiczny odruch?

Odbijanie to fizjologiczny odruch mający na celu wydalenie przez usta powietrza, które dostało się do żołądka. Zwykle nie wzbudza niepokoju. Nasilone odbijanie może być objawem choroby przewodu pokarmowego lub chorób neurotycznych.

Spis treści

1. Czym jest odbijanie?
2. Odbijanie po jedzeniu
3. Odbijanie - objawy choroby
4. Częste odbijanie się w ciąży
5. Domowe sposoby na odbijanie
6. Odbijanie - leczenie

Czym jest odbijanie?

Odbijanie to wydalanie przez usta połkniętego powietrza, które znajduje się w żołądku lub przełyku na skutek obniżenia napięcia mięśnia – zwieracza górnego przełyku. Zwieracz górny przełyku podczas wdechu i aktu połykania obniża swoje napięcie, co umożliwia przedostanie się powietrza do środka. Ponadto równocześnie obniżeniu ulega ciśnienie w klatce piersiowej. Taki mechanizm powoduje „zassanie” powietrza do dolnej części przełyku.

Odbijanie po jedzeniu

Odbijanie (potocznie bekanie) najczęściej dokucza po posiłku. Podczas każdego aktu połykania kęsa pokarmowego do żołądka dostaje się od 1 do 4 ml powietrza.

Odbijanie najczęściej pojawia się po jedzeniu, po zbyt szybkim i chaotycznym zjedzeniu posiłku.

Po średniej wielkości posiłku w żołądku pojawia się od 100 do 200 ml powietrza. Jego ilość jest zależna od rozmiaru posiłku, jego rodzaju oraz tempa spożywania. Objętość gazu będzie większa, jeśli posiłek był bardzo obfity, a także gdy spożywane były napoje gazowane lub substancje, które w kontakcie z kwasem solnym wytwarzają gaz. Cofnięcie powietrza z powrotem ku górze następuje na skutek odruchu fizjologicznego, bowiem po posiłku dolny zwieracz przełyku posiada obniżone napięcie, zaś wzmożone jest napięcie ścian żołądka i jego motoryka. W efekcie większość połkniętego powietrza jest odbijana i w ten sposób wydalana na zewnątrz.

Odbijanie - objawy choroby

• nerwica - częste odbijanie może występować u osób z zaburzeniami nerwicowymi i jest następstwem aerofagii – połykania powietrza
• niestrawność - cechą charakterystyczną jest puste odbijanie, uczucie pełności po jedzeniu, wzdęcia lub ból brzucha, przy czym obiektywna przyczyna symptomów nie występuje

Odbijanie pojawiające się nagle z towarzyszącym silnym bólem w klatce piersiowej może być objawem rozpoczynającego się zawału mięśnia sercowego.

• choroba refluksowa przełyku - typowe jest odbijanie się gorzkimi lub kwaśnymi płynami. Pozostałe objawy to zgaga, chrypka, suchy kaszel (pojawiający się szczególnie nad ranem), ból w klatce piersiowej
• choroba wrzodowa żołądka - charakterystyczne jest odbijanie na czczo i/ lub2-3 godziny po posiłku
• zespół jelita drażliwego - pojawiają się nadmierne odbijanie i gazy. Poza tym objawami choroby są naprzemienne zaparcia i biegunki, silny ból (który zwykle ustępuje po wypróżnieniu) i wzdęcia brzucha, nudności i wymioty
• tzw. leniwy żołądek - gdy treść pokarmowa bardzo długo zalega w żołądku, rozpoczynające się procesy fermentacyjne i bakteryjne procesy gnicia są źródłem dodatkowej ilości gazów o nieprzyjemnej, gnilnej woni
• przetoka okrężniczo-żołądkowa - gazy fermentacyjne pochodzące z jelita grubego cofają się do góry, na skutek upośledzenia drożności przewodu pokarmowego, może dojść do odbijania

Domowe sposoby na odbijanie

1. Spożywaj małe porcje posiłków, jedz powoli i dokładnie gryź pokarmy.

Bardzo często zmiana diety oraz wykluczenie nieprawidłowych nawyków żywieniowych przynoszą zmniejszenie objawów i zdecydowaną poprawę samopoczucia.

2. Zrezygnuj z napojów gazowanych, gdyż powiększają objętość zalegającego w żołądku powietrza

3. Unikaj żucia gumy, gdyż podczas tej czynności połyka się duże ilości powietrza

4. Unikaj produktów zawierających miętę, a także czekolady, wyrobów czekoladowych i kakao – zwiększają ryzyko odbijania

Odbijanie - leczenie

Jeśli mimo zastosowania ww. zasad, odbijanie nie ustępuje, należy udać się do lekarza. W celu postawienia diagnozy trzeba dokładnie określić przyczynę odbijania. Odbijanie zwykle leczy się farmakoterapią, stosując preparaty usprawniające proces trawienia, środki adsorbujące nadmiar powietrza i gazów fermentacyjnych.

Monika Majewska