Krwioplucie – objaw, który zawsze zwiastuje coś złego

Krwioplucie to najczęściej objaw choroby, w związku z tym przyczyny takiego stanu są zróżnicowane. Plucie krwią u dorosłych może wskazywać na wiele poważnych chorób, np. raka płuc czy zatorowość płucną. Z kolei krwioplucie u dzieci najczęściej sugeruje ciało obce w drogach oddechowych. Sprawdź, co oznacza krwioplucie.

Spis treści

1. Krwioplucie - przyczyny
2. Krwioplucie - patomechanizm
3. Krwioplucie (plucie krwią) - choroby tchawicy i oskrzeli
4. Krwioplucie (plucie krwią) - choroby tkanki śródmiąższowej płuc
5. Krwioplucie (plucie krwią) - schorzenia kardiologiczne
6. Krwioplucie (plucie krwią) - leki
7. Krwioplucie (plucie krwią) - rzadkie przyczyny

Krwioplucie to odkrztuszanie krwi lub krwistej plwociny z dróg oddechowych. Plucie krwią zwykle jest objawem choroby, w związku z tym przyczyny takiego stanu są zróżnicowane. W niektórych przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny krwioplucia - jest to tzw. krwioplucie kryptogenne.

Należy zaznaczyć, że liczba chorób, które objawiają się krwiopluciem, przekracza liczbę 100.

Krwioplucie - przyczyny

W 70-90 proc. przypadków u dorosłych krwioplucie występuje w przebiegu takich chorób jak:

• zapalenie oskrzeli
• rozstrzenie oskrzeli
• gruźlica
• zapalenie płuc
• ropień płuca

Z kolei zakażenie dolnych dróg oddechowych i ciało obce w drogach oddechowych to najczęstsze przyczyny krwioplucia u dzieci.

U palaczy powyżej 40. roku życia istotną przyczyną krwioplucia jest pierwotny rak płuca. Objawy krwioplucia w raku płuca występują u około 1/3 chorych, zazwyczaj ze znacznym zaawansowaniem procesu chorobowego. Natomiast nowotwór przerzutowy stanowi przyczynę jedynie sporadycznie.

Coraz częściej rozpoznawanym podłożem krwioplucia, jednak nie tak częstym jak choroby nowotworowe, jest zakażenie grzybem z gatunku Aspergillus.

Krwioplucie należy odróżnić od krwistych wymiotów i tzw. krwawień rzekomych. Krwioplucie prawdziwe diagnozuje się wtedy, gdy pojawia się pienista plwocina, jasnoczerwona krew i, w przypadku masywnego krwawienia, wrażenie krztuszenia.

Z kolei krwioplucie rzekome to krew z nosogardzieli lub jamy ustnej, która ostatecznie zostaje odkrztuszona.

Uczucie "skapywania" z tylnych nozdrzy lub jawne krwawienie z nosa, któremu nie towarzyszy kaszel, wskazują na ten rodzaj krwioplucia. Krwioplucie rzekome może dotyczyć także chorób związanych z górnym odcinkiem przewodu pokarmowego.

Z kolei nudności i wymioty krwią koloru czarnego, brązowego lub fusów kawy są charakterystyczne dla krwistych wymiotów, związanych z chorobami dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Krwioplucie - patomechanizm

Większość krwi (95 proc.) przepływa przez płuca niskociśnieniowymi tętnicami płucnymi i dociera do łożyska naczyń włosowatych, w których dochodzi do wymiany gazowej.

Jedynie ok. 5 proc. przepływa przez wysokociśnieniowe tętnice oskrzelowe, które rozpoczynają się w aorcie, a kończą w głównych drogach oddechowych i strukturach podporowych. W większości przypadków krwioplucia krew pochodzi właśnie z tego łożyska oskrzelowego.

Krwioplucie (plucie krwią) - choroby tchawicy i oskrzeli

• nowotwór (rak oskrzeli, rak płuc, przerzuty nowotworów innych narządów, mięsak Kaposiego) poza krwiopluciem objawia się zwykle nocnymi potami, utratą masy ciała, a także dusznością, uporczywym kaszlem i bólami w klatce piersiowej
• zapalenie oskrzeli - postać ostra objawia się wilgotnym lub suchym kaszlem, a także początkowo śluzową (biały kolor), a następnie ropną (żółtą) plwociną, pieczeniem i bólem w klatce piersiowej oraz charczeniem przy wdychaniu i wydychaniu powietrza. Przy przewlekłym zapaleniu oskrzeli kaszel mokry z odkrztuszaniem wydzieliny (głównie występującym rano) utrzymuje się przez większość dni w roku lub przez 3 miesiące w roku przez kolejne 2 lata u osób z rozpoznaną POChP lub palących papierosy w przeszłości
• rozstrzenie oskrzeli objawia się przewlekłym wilgotnym kaszlem, nasilającym się podczas leżenia, gęstym śluzem o nieprzyjemnym zapachu, dusznością i świszczącym oddechem. Ponadto pojawiają się objawy, takie jak utrata wagi, łatwość męczenia się, osłabienie organizmu oraz deformacje palców u rąk (tzw. palce pałeczkowate)
• kamica oskrzelowa objawia się zwapniałym węzłem chłonnym u pacjentów z wywiadem wskazującym na przebycie choroby ziarniniakowej

Krwioplucie może wskazywać także na ciało obce w drogach oddechowych, co objawia się przewlekłym kaszlem (zwykle u niemowlęcia lub małego dziecka) bez objawów zakażenia górnych dróg oddechowych. Tylko czasami może pojawić się gorączka.

Krwioplucie (plucie krwią) - choroby tkanki śródmiąższowej płuc

• ropień płuca objawia się gorączką o podostrym przebiegu, kaszlem z wykrztuszaniem dużej ilości ropnej plwociny, nocnymi potami, brakiem apetytu, utratą masy ciała, a także charakterystycznym odgłosem bębenkowym w badaniu opukowym
• zapalenie płuc charakteryzuje gorączka, wilgotny kaszel, duszność, ból klatki piersiowej, a także ściszenie szmerów oddechowych i ich charakteru (wymawiane "e" słyszane jako "a"). Ponadto diagnozuje się leukocytozę - zwiększoną liczbę krwinek białych
• czynne schorzenia ziarniniakowe (gruźlica, grzybica płuc, parazytoza, kiła) lub grzybiczak (mycetoma) - objawami charakterystycznymi są gorączka, kaszel, nocne poty i utrata masy ciała. Często objawem towarzyszącym jest niedobór odporności
• zespół Goodpasture'a charakteryzuje się objawami grypopodobnymi, zmęczeniem, utratą masy ciała, objawami ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka), często krwiomoczem (będącym wynikiem niewydolności nerek), a niekiedy obrzękami ciała
• ziarniniakowatość Wegenera (ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń) objawia się zwykle przewlekłym, krwistym wyciekiem z nosa i owrzodzeniem w obrębie kanałów nosowych. Często pojawiają się bóle stawów i zmiany skórne (grudki, plamica). Ponadto chory może skarżyć się na przerost lub zapalenie dziąseł. Objawem charakterystycznym jest nos siodełkowy, perforacja przegrody nosowej. Niekiedy może dojść do niewydolności nerek
• toczniowe zapalenie płuc można rozpoznać po gorączce, kaszlu, duszności,  bólem w klatce piersiowej u pacjentów z rozpoznanym SLE (toczniem rumieniowatym układowym)

Krwioplucie może być również wynikiem urazu płuca, m.in. po badaniach, np.: bronchoskopii, czyli badaniu endoskopowym dróg oddechowych, czy biopsji płuca.

Krwioplucie (plucie krwią) - schorzenia kardiologiczne

• zatorowość płucna charakteryzuje się dusznością, bólem w klatce piersiowej, przyspieszonym oddechem i akcją serca oraz kaszlem. Chorym często towarzyszy uczucie lęku i niepokoju. U części pacjentów mogą wystąpić krwioplucie, omdlenia, a nawet wstrząs
• niewydolność lewokomorowa - objawem charakterystycznym jest duszność. W początkowym etapie towarzyszy ona tylko wysiłkowi fizycznemu i ustępuje po jego zakończeniu. Następnie pojawia się duszność spoczynkowa, która może pojawiać się także w nocy (napadowa duszność nocna). W miarę rozwoju choroby skurczowe ciśnienie krwi spada i pojawiają się sinica oraz kaszel (możliwe odkrztuszanie pienistej wydzieliny podbarwionej krwią). Głównym objawem ostrej niewydolności lewej komory jest obrzęk płuc
• zwężenie zastawki mitralnej (dwudzielnej) objawia się zmniejszeniem tolerancji wysiłku, męczeniem się, dusznością wysiłkową, kaszlem nocnym (często z odpluwaniem plwociny podbarwionej krwią)
• nadciśnienie płucne można rozpoznać po duszności, uczuciu braku powietrza, zadyszce występującej zwłaszcza przy wysiłku. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się wyczerpanie, zawroty głowy, omdlenia, ucisk lub ból w klatce piersiowej, puchnięcie kostek lub nóg

Krwioplucie (plucie krwią) - leki

Do leków, których skutkiem ubocznym może być krwioplucie, należą:

• leki przeciwkrzepliwe (heparyna, acenokumarol)
• leki trombolityczne
• kwas acetylosalicylowy

Przyjmowanie kokainy również może przyczynić się do plucia krwią.

Krwioplucie (plucie krwią) - rzadkie przyczyny

Na liście rzadkich przyczyn krwioplucia znajdują się:

• skazy krwotoczne osoczowe, i płytkowe (w tym małopłytkowość)
• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca
• niedobór witaminy C (szkorbut)
• witaminy K (choroby przebiegające ze znacznym uszkodzeniem wątroby)

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Monika Majewska