Drgawki - przyczyny. Co oznaczają drgawki?

Drgawki to mimowolne, szybkie, rytmiczne skurcze mięśni. Przyczyny drgawek zależą od wieku chorego. U niemowląt drgawki mogą sugerować niedotlenie mózgu, wady wrodzone czy choroby genetyczne. U małych dzieci drgawki najczęściej są wynikiem gorączki. Z kolei u dorosłych mogą wskazywać np. na stwardnienie rozsiane. Jakie są przyczyny drgawek?

Spis treści

1. Drgawki u noworodka, niemowlaka - możliwe przyczyny
2. Drgawki u dzieci - przyczyny
3. Drgawki u dorosłych - przyczyny

Drgawki to mimowolne, szybkie, rytmiczne skurcze mięśni szkieletowych. Typowy napad drgawkowy przebiega z utratą przytomności, gwałtownym napięciem mięśni całego ciała, a następnie uogólnionymi, bezwładnymi ruchami kończyn i głowy.

Drgawki dzieli się na toniczne i kloniczne. Cechą charakterystyczną drgawek tonicznych jest stałe napięcie mięśni. Objawiają się one odgięciem głowy ku tyłowi, wyprostem i uniesieniem kończyn, a czasem zgięciem kończyn górnych i wyprostem kończyn dolnych, skrętem głowy i oczu.

Z kolei drgawki kloniczne to skurcze mięśni o różnym natężeniu i czasie trwania, które przerywane są rozluźnieniami. Skutkiem jest charakterystyczne poruszanie „tam i z powrotem” porażonej części ciała.

Drgawki u noworodka, niemowlaka - możliwe przyczyny

• Czynniki okołoporodowe: niedotlenienie, krwawienia śródmózgowia, krwiaki podtwardówkowe.
• Infekcje bakteryjne i wirusowe, wewnątrzmaciczne i okołoporodowe.
• Zaburzenia metaboliczne: hipoglikemia (niedocukrzenie), hipokalcemia (niedobór wapnia), hipomagnezemia (niedobór magnezu), hiponatremia (niedobór sodu), hipernatremia (nadmiar sodu), drgawki pirydoksynozależne (zależne od witaminy B6).

Kiedy napady trwają dłużej niż 5 minut i/lub kiedy pacjent ma  więcej niż jeden napad i nie odzyskuje przytomności pomiędzy napadami, nalezy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

• Wrodzone defekty metaboliczne: np. choroba syropu klonowego, hiperglicynemia, zaburzenia cyklu mocznikowego.
• Wady wrodzone mózgu.
• Inne genetycznie uwarunkowane zespoły: zespoły skórno-nerwowe, zespół Zellwegera.
• Toksyczne uszkodzenia mózgu (np. środki znieczulające miejscowe).
• Przewlekły nikotynizm matek.

Przeczytaj też: Co robić, gdy u niemowlaka pojawią się drgawki? 

Ratownik medyczny Ariel Szczotok: drgawki mogą stanowić stan zagrożenia życia

Drgawki u dzieci - przyczyny

Najczęstszą przyczyna drgawek u małych dzieci są drgawki gorączkowe. Są to epizod drgawek u dziecka od 6. miesiąca do 5. roku życia, u którego inne przyczyny (uraz, zatrucie) zostały wykluczone. Najczęstszym typem drgawek gorączkowych są uogólnione drgawki toniczno-kloniczne,  trwające kilka sekund i rzadko dłużej niż 15  minut. Po nich następuje krótki okres senności i  występują zazwyczaj tylko raz w ciągu 24 godzin.

Inne możliwe przyczyny drgawek u dzieci to:

Napady afektywnego bezdechu, zwane również napadami omdleń, polegają na wystąpieniu bezdechu, utraty przytomności i obniżeniu napięcia mięśniowego pod wpływem działania niekorzystnych bodźców. Wyróżnia się:

• napady sinawe, pojawiające się między 6. miesiącem życia a 6. rokiem życia, towarzyszy im płacz, bezdech, sinica, zwiotczenie, zwolnienie tętna. Drgawki występują rzadko;
• napady blade (rzadziej występujące) pojawiają się w 1-1,5 roku życia i charakteryzują się zblednięciem, bezdechem, nieświadomością, niemiarowością.  W tym przypadku drgawki występują często. 

Mikrouszkodzenia układu nerwowego, czynniki psychogenne pojawiają się wówczas tiki, czyli mimowolne skurcze pojedynczych mięśni lub grup mięśniowych, rytmiczne, powtarzające się w krótkim czasie. Występują w ciągu dnia, znikają we śnie. Dotyczą mięśni mimicznych twarzy, szyi, kończyn. Mogą mieć charakter uogólniony.

Czytaj też: Co oznacza drżenie mięśni?

Drgawki u dorosłych - przyczyny

• Choroby zwyrodnieniowe mózgu, np. choroba Alzheimera
• Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• Stwardnienie rozsiane
• Urazy głowy

Drgawek nie należy mylić z drżeniem, czyli zaburzeniem polegającym na rytmicznym, niekontrolowanym poruszaniu pewnymi partiami ciała.

• Krwotok
• Ciężka hipoglikemia (niedocukrzenie)
• Migrena - w czasie napadu drgawek mogą zdarzyć się wymioty, lub bezwiedne oddanie moczu i kału
• Niektóre leki i używki mogą prowokować napady lub obniżać próg pobudliwości drgawkowej u pacjentów chorych na padaczkę (np. penicyliny w dużych dawkach, izoniazyd, aminofilina, theofilina, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, insulina i doustne leki hipoglikemiczne, antyhistaminowe)
• Alkohol- u 5-10 proc. osób jest przyczyną wystąpienia napadów padaczkowych związanych z jego odstawieniem lub znacznym spożyciem

W porfirii, w postaci wątrobowej, podczas ostrego ataku, rzadziej pomiędzy atakami mogą wystąpić napady drgawkowe. Ataki mogą być związane z leczeniem.

Ratownik medyczny Ariel Szczotok: podczas drgawek nie wolno niczego wkładać do ust

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Monika Majewska