Psychiatra: czym się zajmuje? Czym różni się od psychologa i psychoterapeuty?

Psychiatra - czym się zajmuje? To osoba, która diagnozuje i leczy choroby i zaburzenia psychiczne. Pomaga poradzić sobie nie tylko z ich objawami, ale i dociera do przyczyn. Psychiatria jest dziedziną medycyny, a psychiatrzy mogą stosować leczenie farmakologiczne i wypisywać recepty na leki. Wizyta u psychiatry nie powinna budzić obaw. Przeczytaj, jak wygląda wizyta u tego lekarza i czym różni się on od psychologa i psychoterapeuty.

Spis treści

1. Kiedy pójść do psychiatry: objawy
2. Jakie choroby leczy psychiatra?
3. Jak wygląda wizyta u psychiatry?
4. Jak wygląda leczenie psychiatryczne?

Psychiatra - czym się zajmuje? Jest lekarzem medycyny po stażu specjalizacyjnym na psychiatrii. Jak każdego innego lekarza, obowiązuje go przestrzeganie Kodeksu Etyki Lekarskiej, posługuje się konkretnym zestawem kryteriów diagnostycznych - w Polsce obowiązuje Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, ustalona przez Międzynarodową Organizację Zdrowia (WHO) i obowiązująca od 1996 roku.

Psychiatra jest lekarzem, do którego często niepotrzebnie obawiamy się udać - łatwiej nam leczyć się na ciele niż na duszy. Obawiamy się, że lekarz będzie negatywnie oceniał to, co mówimy, pomyśli sobie, że zwariowaliśmy lub przeciwnie - przyszliśmy do niego z błahym problemem. Tymczasem tak jak kardiologia ma pomagać chorym na serce, a urologia osobom z problemami z układem moczowo-płciowym, tak psychiatra rozpoznaje i leczy zaburzenia psychiczne, a jeśli udamy się do niego odpowiednio wcześnie - może zapobiec rozwojowi choroby. Psychiatra nie ocenia, a opracowuje najlepszy kierunek leczenia w przypadku konkretnego pacjenta. Co więcej, obowiązuje go tajemnica psychiatryczna, więc nikomu nie zdradzi naszych pilnie strzeżonych sekretów. Wizyty u psychiatry nie ma się co obawiać! Co więcej, aby umówić się na wizytę do psychiatry, nie potrzebujesz skierowania. 

W Polsce pogłębia się problem z dostępem do specjalistów. Obecnie na milion osób przypada 90 psychiatrów. Gorzej w UE jest tylko w Bułgarii.

Kiedy pójść do psychiatry: objawy

Do psychiatry możemy udać się bezpośrednio lub po tym, jak poradzi nam taką wizytę psycholog lub lekarz pierwszego kontaktu. Z jakimi problemami odwiedzić psychiatrę?

• zmiany nastroju;
• zmiany w naszym zachowaniu w relacjach rodzinnych i społecznych, np. wycofywanie się z nich, izolowanie się od otoczenia;
• zmiany aktywności - nadmierna lub zbyt słaba w porównaniu z okresem poprzedzającym pojawienie się zmian;
• gwałtowne zmiany w życiu, z którymi nie potrafimy sobie poradzić: śmierć bliskiej osoby, choroba, zwolnienie z pracy;
• ciągłe uczucie strachu, niepokoju;
• ciągłe uczucie smutku, przygnębienia, bezradności;
• ciągłe poczucie samotności;
• zauważamy, że staliśmy się bardziej nerwowi, nadwrażliwi, cały czas czujemy się atakowani i chcemy odpowiadać atakiem;
• gdy zauważamy rzeczy, słyszymy głosy, których inni nie dostrzegają;
• gdy mamy bóle głowy, występuje u nas drżenie rąk, nadpotliwość, kołatanie serca, a badania wykluczyły chorobę somatyczną (fizyczną);
• gdy nadużywamy alkoholu, leków, narkotyków, jesteśmy uzależnieni od hazardu, zakupów czy seksu.

Jakie choroby leczy psychiatra?

Na podstawie wywiadu przeprowadzonego z pacjentem, psychiatra wdroży właściwe leczenie. Wśród chorób leczonych przez specjalistów w dziedzinie psychiatrii znajdują się:

• depresja;
• zaburzenia psychiczne (kiedy występują urojenia, omamy, zaburzenia świadomości);
• zaburzenia emocjonalne;
• zaburzenia osobowości;
• choroba afektywna dwubiegunowa;
• nerwice;
• schizofrenia;
• uzależnienia;
• anoreksja;
• bulimia;
• psychoza;
• zespół stresu pourazowego;
• choroby zawodowe;
• mania;
• zaburzenia koncentracji i pamięci;
• syndrom DDA;
• myśli i skłonności samobójcze.

Jak wygląda wizyta u psychiatry?

Wizyty u psychiatry nie należy się obawiać. Pierwsza z nich jest po prostu rozmową-wywiadem, który psychiatra przeprowadza z pacjentem. Lekarz może zapytać o relacje z rodzicami w dzieciństwie i okresie dojrzewania, przebieg edukacji, pierwsze miłości. Będzie chciał również wiedzieć, jak wygląda fizyczny stan zdrowia pacjenta: czy nie dolega mu bezsenność, jak jest z jego apetytem czy w przeszłości doświadczył zaburzeń neurologicznych. Psychiatra zwróci też uwagę na zdolność koncentracji pacjenta, na to, czy nie występują u niego zaburzenia pamięci, uwagi. Będzie chciał również wiedzieć, czy pacjent ma myśli samobójcze, a przede wszystkim - jak czuje się w danym momencie życia, co go konkretnie sprowadziło do lekarza. Rozmowa przebiega w spokojnej atmosferze, psychiatra może na jej podstawie zlecić wykonanie testów psychologicznych, badań laboratoryjnych czy konsultację neurologiczną.

Jak wygląda leczenie psychiatryczne?

Na podstawie przeprowadzonego wywiadu i badań psychiatra może przepisać właściwe dla danego pacjenta leki. Poinformuje, jak je dozować, jakie jest ich działanie, jak wpłyną na leczenie konkretnej osoby. Z leczeniem farmakologicznym związana jest konieczność odbywania regularnych wizyt, mających na celu ocenę działania leku, omówienie bieżących wydarzeń w życiu pacjenta i ich wpływu na jego stan psychiczny, a także, w wypadku wystąpienia takiej potrzeby, zmniejszenie bądź zwiększenie dawki przyjmowanego leku lub jego zmianę. Leczenie farmakologiczne może trwać kilka miesięcy (i tak się najczęściej zdarza) lub kilka lat. Po jego zakończeniu pacjent może przychodzić na wizyty kontrolne do swojego psychiatry.

W niektórych przypadkach psychiatra może zadecydować o konieczności leczenia w szpitalu psychiatrycznym. Zazwyczaj dzieje się to jednak w tych przypadkach, gdy zaburzenia psychiczne pacjenta stanowią zagrożenie dla niego samego i jego otoczenia.

Anna Sierant