Bierzesz leki bez recepty? 5 najczęstszych błędów

Weryfikacja

Autor: lek. Patryk Jasielski

Leki dostępne bez recepty to grupa leków, które może kupić każdy bez konsultacji z lekarzem i posiadania odpowiedniej, wystawionej przez niego recepty. Nadużywanie tego typu preparatów stanowi plagę XXI wieku. Można je kupić dosłownie wszędzie. Oprócz aptek są dostępne w sklepach spożywczych czy na stacjach benzynowych, a nawet w kioskach. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że są to leki oraz, że przyjmowanie ich w sposób nieodpowiedni może szkodzić zdrowiu. Jakie są najczęstsze błędy podczas stosowania leków bez recepty?

Spis treści

1. Łączenie dwóch leków zawierających tę samą substancję aktywną lub z tej samej grupy leków
2. Przekraczanie dobowej dawki maksymalnej
3. Przyjmowanie leku w niewłaściwych odstępach czasu
4. Brak zapoznania się z ulotką informacyjną dołączoną do opakowania leku
5. Długotrwałe przyjmowanie leku OTC bez konsultacji z lekarzem

Leki OTC (z ang. over-the-counter), czyli dostępne bez recepty, są popularnymi i często przyjmowanymi preparatami. Zaliczają się do nich wszystkim znane leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne takie jak ibuprofren i paracetamol. Są to również, stosowane w łagodzeniu objawów alergii, leki antyhistaminowe. Inhibitory pompy protonowej, stosowane w leczeniu objawowym refluksu żołądkowo-przełykowego (czyli dokuczliwej zgagi) także należą do leków OTC. Inne to m.in. środki na kaszel, przeciwwirusowe, maści antybiotykowe czy preparaty ziołowe.

Powyższe leki stosowane odpowiednio mogą pomóc załagodzić drobne dolegliwości. Przyjmowane nierozsądnie, mogą jednak stanowić zagrożenie dla zdrowia. W tym artykule zostaną omówione najczęstsze błędy, które pojawiają się podczas brania leków bez recepty.

Łączenie dwóch leków zawierających tę samą substancję aktywną lub z tej samej grupy leków

Jednym z częstszych błędów jest przyjmowanie jednocześnie dwóch takich samych leków lub innych, ale należących do tej samej grupy, mających przez to takie same działania.

Każdy lek ma swoją nazwę, nadaną mu przez firmę farmaceutyczną. Jest to nazwa handlowa leku. Oprócz niej, na opakowaniu z lekiem zawarta jest nazwa substancji czynnej (często w języku łacińskim), którą zawiera dany preparat. Jest to nazwa międzynarodowa. Leki o różnych nazwach handlowych mogą zawierać tę samą substancję aktywną.

W przypadku leków na receptę to lekarz kontroluje, by pacjent nie przyjmował tego samego leku w różnych preparatach handlowych. Osoba przyjmująca lek bez recepty może nie mieć świadomości i przyjmować w różnych medykamentach to samo lekarstwo.

Innym błędem może być przyjmowanie dwóch leków z tej samej grupy. Jeden z leków wykorzystuje w pełni potencjał terapeutyczny w organizmie, a drugi nie może już go zwiększyć. Wówczas nie uzyskuje się dodatkowego, korzystnego efektu leczniczego, a jedynie naraża na działania uboczne.

Przekraczanie dobowej dawki maksymalnej

Każdy z leków, również z tych dostępnych bez recepty, ma określoną dobową dawkę maksymalną. Jest to wyznaczona doświadczalnie przez naukowców dawka, po przekroczeniu której lek osiąga niebezpieczne stężenie w organizmie. Może to grozić uszkodzeniem narządów wewnętrznych np. wątroby.

Osoba nieświadoma zagrożenia, w przypadku braku skuteczności leku, może przyjmować zbyt duże jego dawki, aby uzyskać upragniony efekt. Jest to częsty błąd, zwłaszcza jeżeli dolegliwości są uciążliwe i oczekuje się szybkiej ulgi w cierpieniu.

Przeczytaj także: Jak czytać ulotki leków? [WYJAŚNIAMY]

Przyjmowanie leku w niewłaściwych odstępach czasu

Kolejnym powszechnym błędem podczas stosowania leków bez recepty jest przyjmowanie ich w niewłaściwych odstępach czasu. Szkodliwe może być zarówno przyjmowanie zbyt częste, jak i zbyt rzadkie. W przypadku skracania odstępów czasu między kolejnymi dawkami lek nie będzie działał skuteczniej, a istnieje jedynie ryzyko narażenia się na przedawkowanie. 

Zbyt rzadkie branie leków, w tym leków OTC, zmniejsza ich skuteczność. Dzieje się tak dlatego, iż w procesie leczniczym bardzo ważna jest ciągłość terapii. Jako przykład może posłużyć stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Przyjmowanie ich w odpowiednich odstępach czasu utrzymuje odpowiednie stężenie leku w organizmie i zapobiega wzrostom temperatury, narastaniu bólu czy nasilaniu się stanu zapalnego. Po zbyt długiej przerwie między dawkami, organizm „potrzebuje czasu”, by na nowo zwalczyć dokuczliwe objawy.

Brak zapoznania się z ulotką informacyjną dołączoną do opakowania leku

Ulotka informacyjna dołączona do każdego leku zawiera najważniejsze informacje dotyczące wskazań i przeciwwskazań do stosowania określonej substancji. Zawiera również opis sposobu przyjmowania, a także jak właściwie dawkować lek. Są w niej wymienione również niebezpieczne interakcje z innymi preparatami i najczęstsze działania niepożądane.

Przed zastosowaniem każdego leku powinno się zapoznać z informacjami zawartymi w takiej ulotce. Niestety, problemem może być zrozumienie informacji w niej zawartych bez posiadania odpowiedniej, specjalistycznej wiedzy. Dlatego w przypadku wątpliwości, warto przed użyciem leku skonsultować z osobą posiadającą odpowiednie wykształcenie, np. z farmaceutą.

Przeczytaj też: Jakie są skutki uboczne po zażyciu paracetamolu? Sprawdź!

Długotrwałe przyjmowanie leku OTC bez konsultacji z lekarzem

W przypadku trwających krótko i słabo nasilonych objawów, takich jak lekki ból głowy, zgaga czy alergiczny nieżyt nosa można je łagodzić na własną rękę, przy pomocy leków bez recepty. Jak wiemy, nie w każdym przypadku wizyta u lekarza jest niezbędna. Jeżeli jednak objawy są nasilone, dokuczliwe i utrudniają codzienne funkcjonowanie, należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Podobnie, gdy nie są nasilone, ale utrzymują się przez dłuższy czas, pomimo stosowania leków bez recepty. Lekarstwa mogą tłumić jedynie dolegliwości, które są objawem poważniejszej choroby, wymagającej specjalistycznego leczenia.

Po leki dostępne bez recepty, co jakiś czas, sięga większość osób. Są to przydatne środki w zmniejszaniu objawów przeziębienia czy bólów głowy i mięśni. Przy ich stosowaniu ważne, aby pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Należy zapoznać się z ulotką informacyjną, a w razie wątpliwości skonsultować z farmaceutą lub lekarzem.

Powinno się przestrzegać właściwego dawkowania, a w razie braku skuteczności umówić się na wizytę do lekarza. Pozwoli to bezpiecznie i efektywnie stosować leki, bez działań niepożądanych.

lek. Patryk Jasielski