Wskaźnik HOMA (indeks HOMA) – czym jest? Jak obliczyć wskaźnik HOMA-IR

Wskaźnik HOMA, określany również jako Indeks HOMA lub wskaźnik HOMA-IR jest parametrem, który pozwala ocenić insulinooporność. Wskaźnik ten oblicza się wówczas, kiedy zachodzi podejrzenie insulinooporności – na przykład w przypadku otyłości brzusznej, problemów ze zrzuceniem wagi, nadmiernej senności, podwyższonego poziomu glukozy. Jakie badania trzeba wykonać, by móc obliczyć wskaźnik HOMA-IR i jak to zrobić?

Wskaźnik HOMA (indeks HOMA, wskaźnik HOMA-IR) to skrót od nazwy Homeostasis Model Assessment of Insulin Resistance (w dosłownym tłumaczeniu: ocena modelu homeostazy oporności na insulinę). Te nazwę zazwyczaj słyszą pacjenci lekarzy POZ, endokrynologów oraz diabetologów.

Stykają się z nim często również te osoby, które poszukują – chociażby w internecie – możliwej przyczyny swojego złego stanu zdrowia i samopoczucia: problemów z nadmierną sennością, nadwagą do jakiej dochodzi mimo normalnej – z pozoru – diety, kłopotów ze zrzuceniem zbędnych kilogramów, a także podwyższonego ciśnienia. Wszystkie te objawy mogą bowiem świadczyć o insulinooporności – a wskaźnik HOMA pozwala ustalić, czy faktycznie dana osoba ma ten problem.

Spis treści

1. Wskaźnik HOMA- czym jest?
2. Jak obliczyć wskaźnik HOMA?
3. Wskaźnik HOMA-IR - jakie są normy?

Wskaźnik HOMA- czym jest?

Wskaźnik HOMA to parametr, który pozwala lekarzowi ocenić proporcje między stężeniem glukozy, a wydzielaną przez trzustkę insuliną. Wynik pozwala stwierdzić, w jaki sposób organizm danego pacjenta reaguje na wyrzut insuliny i czy wrażliwość komórek na insulinę jest odpowiednia.

Dlaczego to takie ważne? Dzięki insulinie, produkowanej przez komórki trzustki i wydzielanej po posiłku m.in. po to, by narządy takie, jak wątroba, a także mięśnie i tkanka tłuszczowa mogły pracować w prawidłowy sposób. Dzięki insulinie glukoza może wnikać do tkanek. Brak wrażliwości na ten hormon może skutkować stanem przedcukrzycowym, a nawet cukrzycą typu 2.

Jak obliczyć wskaźnik HOMA?

Wskaźnik HOMA można obliczyć na podstawie wyników badań, które pacjentowi może zlecić lekarz POZ – oznaczenia poziomu glukozy i insuliny na czczo w surowicy krwi. W wielu laboratoriach diagnostycznych dostępne są pakiety testów HOMA-IR – jeśli pacjent skorzysta z takiego badania, wskaźnik HOMA obliczany jest zwykle przez laboratorium.

Samo badanie jest bardzo proste: polega na pobraniu krwi, a następnie na jej analizie. Na badanie trzeba przyjść na czczo; należy je również kilkakrotnie powtórzyć, by wynik był wiarygodny (poziom insuliny może bowiem ulegać wahaniom). Wynik oceniany jest na podstawie średniej obliczonej ze wszystkich analiz.

Wskaźnik HOMA można również obliczyć na podstawie innych testów, np. badania określanego jako krzywa glukozowo-insulinowa.

Wówczas należy kierować się wzorem: poziom insuliny we krwi na czczo (mu/ml) x poziom glukozy we krwi na czczo (mmol/l) / 22,5.

HOMA-IR = insulina na czczo mU/ml x glikemia na czczo (mmol/l) _____________________________________________________

22,5

Wskaźnik HOMA-IR - jakie są normy?

Norma dla wskaźnika HOMA-IR to mniej niż 1. Jeśli wynik badania jest wyższy, niezbędne są kolejne badania, które lekarz zleca na podstawie uzyskanego wyniku.

O insulinooporności świadczy wynik powyżej 2 - by ją potwierdzić, lekarz może zlecić dodatkowe badania (jeśli nie były wykonywane) - np. krzywą glukozowo-insulinową (lub doustny test tolerancji glukozy), czy też pomiar poziomu proinsuliny. Lekarz powinien również obliczyć tzw. wskaźnik Quicki (Quantitative Insulin Sensitivity Check Index).

Katarzyna Hubicz