USG przezciemiączkowe: wskazania i przebieg badania

USG przezciemiączkowe jest bezpiecznym, łatwo powtarzalnym a przede wszystkim tanim badaniem noworodków i wcześniaków służącym ocenie ich ośrodkowego układu nerwowego. Nie jest w żaden sposób bolesne, ale może wiązać się z wystąpieniem dyskomfortu u pacjenta. Wykonywane jest przez lekarza specjalistę neonatologa, pediatrę albo radiologa.

Spis treści

1. USG przezciemiączkowe: wskazania
2. USG przezciemiączkowe: czas wykonania badania
3. USG przezciemiączkowe: przebieg badania

USG przezciemiączkowe najlepiej jest przeprowadzić we wczesnym okresie życia - ciemiączka są wówczas niezarośnięte i stanowią dobre okno akustyczne.

Badanie wykonuje się zazwyczaj przez ciemiączko przednie, które jest dostępne jako okno akustyczne przez pierwszy rok życia dziecka. Zarasta ono dopiero około dziewiątego miesiąca życia, a całkowicie zamyka się około 15 miesiąca życia.

Warto pamiętać, że zachodzące wraz z wiekiem zmniejszenie ciemiączka powoduje pogorszenie jakości uzyskiwanych obrazów.

Istnieją jednak pewne sytuacje kliniczne, w których ciemiączko pozostaje niezarośnięte. Może to wystąpić u wcześniaków, u dzieci z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym, z wodogłowiem, ze zmianami chromosomalnymi (trisomie chromosomów 13, 18 i 21), z niedoczynnością tarczycy oraz chorobami kości (krzywice, wrodzona łamliwość kości, hipofosfatemie).

Alternatywnie badanie można przeprowadzić przez ciemiączka tylne i sutkowate.

USG przezciemiączkowe: wskazania

USG przezciemiączkowe służy wykrywaniu ognisk krwawienia, zmian niedokrwiennych, zmian torbielowatych, nieprawidłowości rozwojowych, zwapnień oraz wad wrodzonych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.

Niezwykle istotne znaczenie ma dla wcześniaków i noworodków - stanowi bowiem badanie skriningowe w kierunku krwawień wewnątrzczaszkowych - domózgowych, okołokomorowych i wewnątrzkomorowych.

Ponadto służy kontrolowaniu niemowląt po przebytych krwawieniach do ośrodkowego układu nerwowego.

Czytaj też: Badania prenatalne: na czym polegają i kiedy je wykonać?

USG przezciemiączkowe: czas wykonania badania

USG przezciemiączkowe wykonane zaraz po urodzeniu się dziecka uwidacznia uszkodzenia powstałe w okresie prenatalnym.

Co ciekawe, do krwawień w obrębie ośrodkowego układu nerwowego dochodzi zwykle w okresie okołoporodowym lub w ciągu pierwszych dób po porodzie.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że zmiany krwotoczne są widoczne w badaniu już po kilku godzinach od powstania.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku zmian niedokrwiennych. Aby stały się one widoczne w USG potrzebne jest więcej czasu - nawet kilka tygodni.

W sytuacji, gdy badanie zostanie wykonane w nieodpowiednim czasie, pierwsze objawy niedokrwiennego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego mogą być nieuchwytne w badaniu, natomiast cechy łagodnego czy ciężkiego, rozlanego uszkodzenia przeoczone.

USG przezciemiączkowe: przebieg badania

USG przezciemiączkowe wykonuje się za pomocą odpowiednich sond. Do oceny mózgu wcześniaków wskazane jest użycie sondy o częstotliwości 7,5 MHz. Natomiast u noworodków donoszonych, starszych lub większych niemowląt z uwagi na możliwość zarastania ciemiączka wykorzystuje się sondę 5 MHz.

Przy wykonywaniu badania przez ciemiączko przednie otrzymuje się obrazy w dwóch płaszczyznach - strzałkowej i czołowej.

Obrazy w płaszczyźnie strzałkowej uzyskuje się przez przyłożenie sondy podłużnie względem ciemiączka i przy pochyleniu wiązki ultradźwięków od linii pośrodkowej w kierunku bocznym.

Natomiast obrazy w płaszczyźnie czołowej powstają przy poprzecznym przyłożeniu sondy do ciemiączka i pochyleniu wiązki ultradźwięków w kierunku od przodu do tyłu.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że standardowe badanie ultrasonograficzne przezciemiączkowe powinno zawierać 5 przekrojów strzałkowych i 5 przekrojów czołowych wraz z dodatkowym zobrazowaniem powierzchni mózgu i jakiejkolwiek wykrytej nieprawidłowości.

W porównaniu z badaniem przez ciemiączko przednie, wykonanie badania w płaszczyźnie poprzecznej przez ciemiączka tylne i suteczkowate umożliwia dokładniejszą ocenę rogów potylicznych komór bocznych, tkanek mózgu tej okolicy, a także struktur w obrębie tylnego dołu czaszki.

Czasami USG przezciemiączkowe wykonuje się wykorzystując tzw. okno skroniowe. W tej projekcji ocenia się naczynia koła tętniczego mózgu Willisa. Należy mieć jednak na uwadze to, że jakość przeprowadzonego badania w oknie skroniowym w dużej mierze zależy od grubości kości czaszki.

Użycie w badaniu funkcji dopplera pulsacyjnego i kodowanego kolorem umożliwia ocenę anatomii naczyń mózgowych, ocenę przepływu mózgowego jak i stwierdzenia obecności wrodzonych anomalii naczyniowych.