Sonda żołądkowa - badanie wskazane przy wrzodach żołądka, wrzodach dwunastnicy i zatruciu

Sonda żołądkowa polega na wprowadzeniu przez nos lub usta sondy (zgłębnika) i pobraniu soku żołądkowego przez zassanie, który poddaje się odpowiednim badaniom. Jednak sonda żołądkowa może być wykorzystywana nie tylko w diagnostyce niektórych chorób układu pokarmowego, lecz także w leczeniu osób, które z różnych powodów nie mogą spożywać posiłków w sposób tradycyjny.

Spis treści

1. Sonda żołądkowa - wskazania
2. Sonda żołądkowa - jak się przygotować do badania?
3. Sonda żołądkowa - jak wygląda jej założenie?
4. Sonda żołądkowa - powikłania

Sonda żołądkowa znalazła zastosowanie w diagnostyce i leczeniu wielu chorób. Najczęściej wykorzystuje się ją w celu oceny czynności wydzielnicze żołądka i karmienia pacjentów.

Sonda żołądkowa - wskazania

Sondę żołądkową można wykorzystać w celu oceny czynności wydzielniczej żołądka, a zwłaszcza produkcji kwasu solnego, np. w przebiegu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Sondę żołądkową  można wprowadzić także w celu oceny skuteczności chirurgicznego leczenia wrzodów żołądka. Poza tym sondę żołądkową jest wykorzystywana w diagnostyce zatruć (wówczas często łączy się ją z płukaniem żołądka).

Sonda żołądkowa jest wykorzystywana także w żywieniu osób, które z różnych przyczyn nie mogą spożywać posiłków w sposób tradycyjny, np. wcześniaki, osoby z zaburzeniami połykania, chorobami psychicznymi, takimi jak jadłowstręt, osoby z zaburzeniami spowodowanymi chemio- i radioterapią, np. brak apetytu, uporczywe wymioty.

Sondę żołądkową zakłada się także po operacji brzusznej w celu odbarczenia żołądka, zmniejszenia ryzyka wystąpienia nudności i wymiotów czy zachłyśnięcia się treścią żołądkową, a poprzez to zmniejszenia ryzyka rozejścia się rany. Pozostawia się go do czasu powrotu czynności jelit.

Sonda żołądkowa - jak się przygotować do badania?

Na 48 godzin przed badaniem sondą żołądka nie należy zażywać żadnych leków, chyba że lekarz zadecyduje inaczej. Na badanie trzeba przyjść na czczo.

Przed badaniem zazwyczaj wykonuje się gastroskopię, ewentualnie rentgen górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Sonda żołądkowa - jak wygląda jej założenie?

Podczas badania pacjent siedzi. Lekarz znieczula gardło środkiem znieczulającym w postaci aerozolu, w celu zniesienia odruchu wymiotnego. Po kilku minutach lekarz odchyla delikatnie palcami do tyłu i do góry czubek nosa, by wprowadzić sondę (plastikową rurkę). Końcówka sondy przechodzi do podniebienia i jest następnie przesuwana do jamy ustno-gardłowej, a stamtąd do żołądka.

• sonda żołądkowa - badanie

Po opróżnieniu żołądka z zalegającej treści zbiera się sok żołądkowy produkowany w ciągu godziny (przez odessanie). Następnie po wstrzyknięciu (podskórnie, domięśniowo lub dożylnie) odpowiedniego preparatu pobudzającego wydzielanie soku, zbiera się sok żołądkowy przez godzinę w czterech 15-minutowych porcjach. (uwaga: kobietom w ciąży nie wolno podawać tych preparatów!). Pacjent może odczuwać przejściowe objawy uboczne związane z podaniem preparatów pobudzającego wydzielanie soku żołądkowego. Badanie trwa do 2,5 godziny. Wynik otrzymuje się w formie opisu, z podanymi wartościami liczbowymi ilości wydzielanego kwasu: podstawowej, maksymalnej i szczytowej.

• sonda żołądkowa - karmienie

Przez sondę podaje się pokarm w formie płynnej. Jednorazowo jest to 200-300 ml pokarmu o temperaturze ok. 30 st. C.

Sonda żołądkowa - powikłania

Podczas wprowadzania sondy żołądkowej może dojść do urazów, zwłaszcza gdy jej koniec jest niewłaściwie kierowany przy przechodzeniu przez nos, lub z powodu kruchości błony śluzowej jamy nosowo-gardłowej. Może też dojść do przebicia przełyku, a w konsekwencji do zapalenia śródpiersia.

Monika Majewska