Profil dla kobiet w ciąży – jakie badania powinna wykonać kobieta w ciąży?

Profil dla kobiet w ciąży rozszerzony to badania, które pozwalają na szczegółową ocenę zdrowia przyszłej mamy. Dzięki tym badaniom można także kontrolować przebieg ciąży i na czas wykryć zagrażające zarówno ciężarnej, jak i dziecku choroby. Sprawdź, jak interpretować wyniki rozszerzonego profilu dla kobiet w ciąży.

Spis treści

1. Dowiedz się, które badania w ciąży są obowiązkowe

Profil dla kobiet w ciąży to badania krwi i moczu, które umożliwiają ocenę  stanu zdrowia przyszłej mamy i pozwalają kontrolować przebieg ciąży. Dzięki tym badaniom można w porę rozpoznać choroby niebezpieczne zarówno dla zdrowia matki, jak i dziecka.

Na profil dla kobiet w ciąży składają się badania, takie jak: ocena obecności gonadotropiny kosmówkowej (HCG), określenie grupy krwi, badanie ogólne moczu, morfologia, ocena poziomu progesteronu i glukozy. W skład profilu wchodzi także VDRL, czyli test przesiewowy na kiłę, jak również ocena obecności wirusa HIV, HCV i HBV oraz przeciwciał przeciwko różyczce, toksoplazmozie i cytomegalii.

HCG - gonadotropina kosmówkowa

Gonadotropina kosmówkowa to hormon wytwarzany przez łożysko i przez zapłodnioną komórkę jajową, po jej zagnieżdżeniu się w macicy. HCG odpowiada za to, by ciąża się rozwijała.

Normy dla tego badania:

Do 3. tygodnia ciąży poziom HCG wynosi < 5 mIU/ml. W trzecim tygodniu poziom gonadotropiny kosmówkowej waha się od 5 do 50 mIU/ml. Z kolei w czwartym tygodniu wynosi 4-426 mIU/ml, w piątym 19-7,340 mIU/ml, a w szóstym 1,080- 56,500 mIU/ml.

U kobiet od 7. do 8. tygodnia ciąży stężenie HCG wynosi 7,650 - 229,000 mIU/ml, a od 9. do 12. tygodnia ciąży - 25,700- 288,000 mIU/ml.

Z kolei między 17. a 24. tygodniem poziom HCG wzrasta do poziomu 4,060-165,400 mIU/ml, a między 26. a 60. stężenie tego hormonu wynosi 3,640-117,000 mIU/ml.

Brak wzrostu HCG w czasie ciąży może być związany m.in. z obumarciem płodu, nieprawidłową lokalizacją ciąży (ciąża pozamaciczna) lub niewydolnością łożyska.

Progesteron

Progesteron (luteina) to hormon, który m.in. przygotowuje błonę śluzową macicy do zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej, odpowiada za utrzymanie ciąży do czasu wytworzenia się łożyska i hamuje skurcze macicy, a tym samym zapobiega poronieniu lub przedwczesnemu porodowi.

Normy dla tego badania:

Do 12. tygodnia ciąży poziom progesteronu powinien wynosić 9-47 ng/ml. Z kolei między 12. a 28. tygodniem ciąży stężenie tego hormonu waha się od 17 do 146 ng/ml, a powyżej 28. tygodnia ciąży wynosi 55-200 ng/ml.

Niski poziom progesteronu oznacza, że błona macicy nie jest dobrze przygotowana na przyjęcie zarodka. Wówczas lekarz zaleca przyjmowanie progesteronu w formie tabletek doustnych, podjęzykowych (Duphaston, Luteina), tabletek dopochwowych lub zastrzyków oraz zaleca oszczędzający tryb życia.

Grupa krwi i Rh

Znajomość grupy krwi kobiety w ciąży i test na obecność przeciwciał anty-Rh pozwalają ocenić ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego między matką a dzieckiem, a tym samym ryzyko wystąpienia zagrażającej życiu płodu choroby hemolitycznej.

Morfologia

Morfologię wykonuje się w celu oceny ogólnego stanu zdrowia ciężarnej. Pozwala ona wykryć niektóre groźna dla zdrowia przyszłej mamy i dziecka choroby. Warto wiedzieć, że morfologia krwi kobiet w ciąży może odbiegać od normy.

SPRAWDŹ >> Morfologia - normy dla kobiet w ciąży

Badanie ogólne moczu

To jedno z podstawowych badań, które powinna wykonywać przyszła mama - minimum 7 razy w ciągu całej ciąży (najlepiej co miesiąc). Dzięki temu badaniu można wykryć choroby metaboliczne, choroby nerek oraz zakażenia układu moczowego.

CZYTAJ >> Badanie moczu w ciąży: interpretacja wyników

Glukoza

Celem badania stężenia glukozy jest sprawdzenie, czy ciężarna cierpi na cukrzycę. Choroba ta zwiększa ryzyko poronienia. Ponadto dzieci diabetyczek mogą cierpieć na makrosomię, czyli hipertrofię wewnątrzmaciczną (dziecko rośnie w łonie matki zbyt duże, waży powyżej 4-4,5 kg). Dziecko z tym schorzeniem narażone jest encefalopatię, czyli uszkodzenia mózgu, która prowadzi do upośledzenia umysłowego lub do śmierci.

WARTO WIEDZIEĆ >> SŁODKA CIĄŻA czyli dlaczego zbyt wysokie STĘŻENIE GLUKOZY WE KRWI jest zagrożeniem dla dziecka

Norma dla tego badania - 3,9-6,4 mmol/l. Podwyższone stężenie glukozy może świadczyć o cukrzycy.

NA NASTĘPNEJ STRONIE >> Interpretacja wyników badań na obecność wirusa HIV, HCV, HBV, kiły, różyczki i cytomegalii, a także pasożyta toksoplazmozy.

Dowiedz się, które badania w ciąży są obowiązkowe

HIV

Wirus HIV w ciąży nie musi przejść na dziecko. Im szybciej przyszła mama wykona test na HIV, tym większe masz szanse na urodzenie zdrowego dziecka. Szybkie wdrożenie leczenia antyretrowirusowego w czasie ciąży daje niemal 100 proc. szans na uniknięcie zakażenia dziecka.

Należny wiedzieć, że zakażenie HIV u dziecka ma znacznie szybszy postęp. Poza tym większe jest ryzyko rozwoju AIDS i śmierci w porównaniu z dorosłymi.

U zdrowych ludzi wynik badania jest negatywny.

HCV (wirus wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu C)

Badanie polega na wykryciu obecności przeciwciał przeciw wirusowi zapalenia wątroby typu C. Wynik dodatni świadczy o kontakcie  z wirusem. Jednak ryzyko przejścia patogenu z matki na dziecko ciąży jest niewielkie.

HBV (wirus wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu B)

Badanie polega na oznaczeniu antygenu wirusa zapalenia wątroby typu B (HBsAg). Dodatni antygen HBs oznacza, że ciężarna jest nosicielką wirusa B żółtaczki zakaźnej i może zarazić swoje nienarodzone dziecko. W takim wypadku dziecko po porodzie będzie miało wykonane badania. Jeśli się okaże, że w czasie ciąży doszło do zakażenia, dziecku podaje się immunoglobulinę wiążącą antygen, jeśli nie stwierdzi się obecności wirusa we krwi dziecka - zostanie ono od razu szczepione przeciw żółtaczce. Na szczęście nosicielstwo antygenu HBs nie ma wpływu na rozwój ciąży.

VDRL

VDRL (ang. Venereal Diseases Research Laboratory) to test przesiewowy na kiłę (syfilis). Kiła w ciąży może doprowadzić do obumarcia płodu lub urodzenia dziecka z poważnymi wadami rozwojowymi. Częstym powikłaniem jest poród przedwczesny, w wyniku którego większość noworodków umiera krótko po przyjściu na świat.

U zdrowych ludzi wynik badania jest negatywny. Jednak może się zdarzyć, że kiła pierwotna nie jest wykryta przez test, który pokazuje negatywny wynik.

Toksoplazmoza

Zakażenie toksoplazmozą w ciąży może doprowadzić do poronienia (rzadko), śmierci dziecka w łonie matki lub poważnych powikłań po jego narodzinach. Jeśli do zakażenia dojdzie we wczesnym etapie ciąży, pojawiają się najcięższe powikłania, takie jak zapalenie siatkówki i naczyniówki oka, zwapnienia śródmózgowe oraz małogłowie lub wodogłowie (tzw. triada Sabina-Pinkertona). Zarażenie w ciąży zaawansowanej może skutkować zaburzeniami neurologicznymi (padaczka, upośledzenie umysłowe, zaburzenia mowy) i wzroku (zez, niedowidzenie i ślepota) nawet po miesiącach lub latach od urodzenia dziecka.

SPRAWDŹ >> TOKSOPLAZMOZA w ciąży: jak uniknąć zakażenia?

Interpretacja wyników badań:

• IgG (–), IgM (–) - brak odporności
• IgG (+), IgM (–) - przebyte zakażenie, nabycie odporności na pasożyta
• IgG (+), IgM (+) - zakażenie pasożytem toksoplazmy

Różyczka

Różyczka u kobiet w ciąży, zwłaszcza jeśli do zakażenia doszło w pierwszych 16. tygodniach jej trwania, może być przyczyną poronienia, śmierci nienarodzonego dziecka, porodu przedwczesnego lub licznych wad wrodzonych. Najcięższe powikłania pojawiają się wtedy, gdy do zakażenia dochodzi w pierwszych czterech miesiącach ciąży. Dotyczą one praktycznie wszystkich układów i narządów. Najczęstszym powikłaniem jest głuchota. Ponadto mogą się rozwinąć wady oczu - zaćma, jaskra czy uszkodzenia siatkówki.

Interpretacja wyników badań:

• IgG (-), IgM (-) - ciężarna nigdy nie była chora na różyczkę lub po szczepieniu nie wytworzyły się u niej przeciwciała ochronne, dlatego nie jest odporna na wirusa różyczki. W związku z tym możliwe jest zakażenie
• IgG (+), IgM (+) - ciężarna jest zakażona wirusem różyczki
• IgG (+), IgM (-) - ciężarna miała kontakt z wirusem (przebyła różyczkę) lub szczepionka okazała się skuteczna, co oznacza, że uzyskała skuteczną odporność przeciw wirusowi

Cytomegalia

Zakażenie wirusem cytomegalii w pierwszym trymestrze ciąży może doprowadzić do poronienia lub rozwoju wad wrodzonych, zwłaszcza w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Jeśli do zakażenia dojdzie w drugim lub trzecim trymestrze ciąży może dojść do uszkodzenia mózgu dziecka (co po jego urodzeniu będzie się objawiało zaburzeniami rozwoju i/lub padaczką), a nawet do przedwczesnego porodu. Wiele noworodków zakażonych wirusem cytomegalii przychodzi na świat z zapaleniem płuc lub poważna żółtaczką.

SPRAWDŹ >> Cytomegalia szczególnie groźna dla kobiet w ciąży

Interpretacja wyników badań:

• IgM (-) IgG (-) - brak zakażenia
• IgM (+) IgG (-) - zakażenie “świeże”
• IgM (+) IgG (+) - choroba w pełni
• IgM (-) IgG (+) - stan po przebyciu choroby (choroba jest w uśpieniu, odporność na nią została nabyta)

Monika Majewska