Monocyty - rola, norma, nadmiar i niedobór

Monocyty należą do białych krwinek i są największymi krwinkami w naszym krwiobiegu. Ich poziom w stosunku do normy sprawdza się w badaniu morfologii krwi z rozmazem. Na wydruku są oznaczane skrótem MONO. Monocyty stoją na straży naszej odporności - mają m.in. zdolność fagocytowania bakterii oraz produkowania różnych mediatorów odpowiedzi immunologicznej, takich jak np. interferon. Wynik morfologii z rozmazem może wskazywać, że monocytów we krwi pacjenta jest za dużo, albo są poniżej normy – przyczynami takich zaburzeń mogą być zarówno infekcje, jak i nawet choroby nowotworowe.

Spis treści

1. Czym są monocyty? Charakterystyka monocytów
2. Monocyty: gdzie powstają te białe krwinki?
3. Funkcje monocytów 
4. Monocyty: normy
5. Nadmiar monocytów we krwi. Podwyższone monocyty - o czym świadczą? 
6. Monocyty poniżej normy - przyczyny. Za niskie monocyty

Monocyty (oznaczane w morfologii jako MONO) produkowane są w szpiku kostnym, skąd wydostają się do krwi, a następnie docierają do różnych narządów organizmu i stają się makrofagami. Monocyty należą do leukocytów, a te odgrywają wyjątkowo istotną rolę – są strażnikami odporności ludzkiego organizmu.

Leukocyty to dość duża grupa krwinek, które różnią się od siebie zarówno budową, jak i pełnionymi funkcjami. Podstawowy podział białych krwinek obejmuje granulocyty (do których zaliczane są neutrofile, bazofile i eozynofile) oraz agranulocyty (do nich należą z kolei limfocyty oraz właśnie monocyty).

Każdy z wymienionych rodzajów białych krwinek pełni ważną funkcję – przykładowo to limfocyty są odpowiedzialne za produkcję przeciwciał, a eozynofile biorą udział w zwalczaniu dostających się do organizmu pasożytów. Jaka jest z kolei rola krwinek, które znamy jako monocyty?

Jak przygotować się do badania krwi? [#TOWIDEO]

Czym są monocyty? Charakterystyka monocytów

Monocyty ogólnie są największymi ze wszystkich krwinek, które znajdują się w ludzkiej krwi. Typowo ich wymiary sięgają 10-20 mikrometrów, zdarzają się jednak również i większe monocyty, które mają nawet 40 mikrometrów (dla porównania średnica przeciętnego erytrocytu, czyli krwinki czerwonej, wynosi około 7 mikrometrów).

Wśród charakterystycznych cech monocytów zwraca się przede wszystkim uwagę na posiadanie przez te komórki dużej ilości lizosomów i mitochondriów, a także na rozbudowaną strukturę aparatu Golgiego (wymienione organelle komórkowe umożliwiają pełnienie przez monocyty przypisanych im funkcji).

Uwagę wzbudza również jądro komórkowe monocytów – otóż jest ono jednopłatowe i typowo ma owalny, czasami określany jako nerkowaty, kształt.

Monocyty: gdzie powstają te białe krwinki?

Monocyty, podobnie jak i inne elementy morfotyczne krwi, produkowane są przede wszystkim w szpiku kostnym. Synteza tych białych krwinek zachodzi w skomplikowanym procesie, który określany jest jako monocytopoeza.

Prekursorem monocytów, podobnie jak i innych leukocytów, są obecne w szpiku komórki macierzyste. Początkowy etap produkcji monocytów i innych białych krwinek, neutrofili, przebiega tak samo. W końcu jednak – po przejściu etapu monoblastu i promonocytu – powstają monocyty, które ze szpiku kostnego uwalniane są do krwi.

Monocytopoeza pobudzana może być różne czynniki, stymulują ją m.in. czynnik wzrostowy granulocytów i makrofagów (GM-CSF) oraz interleukina-6.

Funkcje monocytów 

Monocyty, jak już wspomniano wcześniej, ze szpiku przedostają się do krwi, nie krążą one jednak w krwiobiegu przez długi czas. Po 1-3 dniach ten typ białych krwinek przedostaje się do różnych narządów organizmu, większość z nich - bo nawet połowa całej populacji monocytów w organizmie - gromadzi się w obrębie śledziony.

Tutaj pojawia się pewne utrudnienie, otóż monocyty, które docierają do tkanek docelowych, przekształcają się do swojej ostateczne formy i wtedy nazywane one są już makrofagami.

Funkcji monocytów wyróżnia się co najmniej kilka. Po pierwsze komórki te – rezydujące w różnych narządach w formie makrofagów – mają za zadanie fagocytować (czyli, upraszczając, pożerać) zarówno niepotrzebne organizmowi komórki i resztki tkanek, ale i patogenne drobnoustroje.

Ciekawą cechą tych komórek jest to, że mają one niebywałe zdolności do migracji – w sytuacji, kiedy w organizmie dochodzi do wystąpienia odpowiedzi immunologicznej, monocyty mogą migrować do nawet bardzo odległych rejonów organizmu. Komórki te mogą nawet przekraczać ściany naczyń krwionośnych – możliwe jest to dzięki temu, iż monocyty cechują się zdolnością do tzw. diapedezy.

Monocyty są w stanie reagować na mediatory reakcji immunologicznych, ale i mogą one same produkować różne tego typu substancje. Wśród tych, które mogą być uwalniane przez ten rodzaj białych krwinek, wymienia się najczęściej czynnik martwicy nowotworów (TNF) oraz różne interleukiny, takie jak np. interleukina-1 czy interleukina-12. Jeszcze inną funkcją, którą mogą pełnić monocyty i makrofagi, jest prezentowanie antygenów różnym innym komórkom układu odpornościowego.

Monocyty: normy

By ocenić ilość monocytów wykonuje się rozmaz krwi obwodowej. Na wyniku tego badania parametry dotyczące monocytów bywają zapisywane skrótowo jako MONO.

Norma monocytów u dorosłych podawana może być zarówno jako wartość liczbowa, jak i procentowa. W przypadku pierwszej z wymienionych za prawidłową uznaje się ilość od 30 do 800 monocytów na mikrolitr krwi. Jeżeli zaś chodzi o udział odsetkowy tych komórek wśród wszystkich leukocytów, to za normę uznaje się wynik wynoszący od 4 do 8%.

Norma monocytów u dzieci zasadniczo jest podobna jak u osób dorosłych, za prawidłowe w tej grupie pacjentów uznawane są jednak czasami również i nieco wyższe od podanych wyżej wartości.

Różne laboratoria miewają nieco odrębne normy dotyczące różnych badań – przed interpretacją wyniku zawsze należy więc sprawdzić, jakie wartości w danej pracowni uznawane są za prawidłowe.

Nadmiar monocytów we krwi. Podwyższone monocyty - o czym świadczą? 

Podwyższone monocyty to stan, w którym u pacjenta istnieje za dużo monocytów we krwi. Określa się go terminem monocytoza. Przyczyn nadmiaru monocytów wyróżnia się dość dużo, do tego zaburzenia doprowadzić bowiem mogą:

• schorzenia hematologiczne (takie jak np. ostra białaczka monocytowa, białaczki przewlekłe czy ziarnica złośliwa)
• różne zakażenia (zarówno bakteryjne, jak i wirusowe – przykładem jednostki, która szczególnie związana jest z monocytozą, jest mononukleoza)
• choroby zapalne jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
• przewlekły, silny stres
• choroby wątroby
• stosowanie różnych leków (np. sterydów)
• stan po resekcji śledziony

Monocyty poniżej normy - przyczyny. Za niskie monocyty

Odwrotna do wyżej opisanej sytuacja, czyli niedobór monocytów, określany jest jako monocytopenia. Przyczyn tego problemu wyróżnia się zdecydowanie mniej, występować on może m.in. w przebiegu niektórych chorób zakaźnych czy u chorych z niedokrwistością aplastyczną.

To cię może zainteresować

• MCH - norma. Podwyższone i obniżone MCH
• Wskaźnik RDW SD (wskaźnik rozkładu objętości erytrocytów) - normy
• PDW - wskaźnik anizocytozy płytek krwi
• MPV - norma, podwyższone, poniżej normy
• MCHC: niska lub wysoka wartość, co oznacza?
• Hemoglobina: normy dla kobiet, mężczyzn i dzieci oraz dla kobiet w ciąży