Lipidogram: badanie, normy. Co robić, jeśli lipidogram jest nieprawidłowy?

Palisz papierosy? Masz nadwagę lub otyłość? W pośpiechu zjadasz na mieście niezdrowe fast foody i nie masz czasu na aktywność fizyczną? Zrób lipidogram, czyli profil lipidowy. To proste badanie wiele powie o twoim zdrowiu - wykryje nieprawidłowy poziom cholesterolu, jego frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów.

Spis treści

1. Lipidogram - co to jest?
2. Lipidogram - co to za badanie?
3. Lipidogram - normy
4. Co robić, jeśli lipidogram jest nieprawidłowy?
5. Co zwiększa poziom dobrego cholesterolu?
6. Co zmniejsza poziom dobrego cholesterolu?

Lipidogram - co to jest?

Lipidogram, czyli to, jaki mamy poziom cholesterolu oraz trójglicerydów, jest niezwykle ważnym badaniem. Na jego podstawie można bowiem określić zagrożenie miażdżycą, a w konsekwencji chorobą wieńcową, zawałem serca czy udarami niedokrwiennymi mózgu. Do zbadania profilu lipidowego wystarczy mała próbka krwi pobranej z żyły.

Lipidogram - co to za badanie?

Cholesterol to związek tłuszczowy niezbędny człowiekowi do życia. Jest składnikiem błon komórkowych, uczestniczy np. w produkcji niektórych hormonów, soków żółciowych i witaminy D.

Nasz organizm czerpie go z pożywienia oraz z tkanek własnych (produkuje go głównie wątroba i jelito kręte). Wszystko jest w porządku, gdy cholesterol utrzymuje się na odpowiednim poziomie (patrz ramka). Jeśli jest go za dużo, zaczyna "obrastać" wnętrze naczyń krwionośnych, co grozi miażdżycą.

Aby poznać skalę ryzyka, bada się poziom HDL (High Density Lipoproteins - lipoproteiny o wysokiej gęstości, potocznie dobry cholesterol) i LDL (Low Density Lipoproteins - cząsteczki o niskiej gęstości, tzw. zły cholesterol).

Wysoki poziom LDL oznacza, że zbyt dużo cholesterolu odkłada się w ścianach tętnic. Inaczej jest z HDL, który przenosi nadmiar cholesterolu z komórek do wątroby. Jeśli jest go dużo, działa przeciwmiażdżycowo.

Lipidogram - badanie

• krew musi być pobrana na czczo, po 12-14 godzinach od ostatniego posiłku.
• kontrolne badanie lipidogramu powtarza się nie wcześniej niż po ok. 4 tygodniach od wdrożonego leczenia.

Stężenie cholesterolu we krwi jest wyższe u mężczyzn, osób w starszym wieku, a także u spożywających wysokokaloryczne pokarmy i unikających wysiłku fizycznego.

Co robić, jeśli lipidogram jest nieprawidłowy?

Nieprawidłowy lipidogram wymaga zmodyfikowania diety. Lekarz ustali ją tak, by tłuszcze stanowiły jedynie 30 proc. dostarczanej energii. Ważny jest też rodzaj tłuszczu. Ten pochodzący z mięsa, nabiału i jaj trzeba bardzo ograniczyć, bo źle wpływa na profil lipidowy.

Korzystne są zaś kwasy omega-3 i omega-6 zawarte w rybach i niektórych roślinach. W szczególnych przypadkach lekarz może zalecić także specjalne leczenie farmakologiczne.

Co zwiększa poziom dobrego cholesterolu?

Poziom dobrego HDL zwiększają:

• aktywność fizyczna,
• umiarkowane (!) spożycie alkoholu,
• estrogeny.

Co zmniejsza poziom dobrego cholesterolu?

Poziom dobrego HDL zmniejsza:

• palenie tytoniu,
• otyłość,
• brak ruchu,
• przyjmowanie leków sterydowych.

Nie mniej istotny jest poziom trójglicerydów (cząsteczek zbudowanych z kwasów tłuszczowych i glicerolu) stanowiących rezerwę energetyczną organizmu. Gdy jest za wysoki, świadczy o zaburzeniach gospodarki tłuszczowej.

miesięcznik "Zdrowie"