Elastografia - co to za badanie i co wykrywa?

Elastografia to nowoczesna metoda diagnostyczna wykorzystująca fakt, że w wyniku procesu chorobowego znacząco zmienia się twardość tkanki lub narządu. Jest potężnym narzędziem w diagnostyce chorób sutka, tarczycy czy wątroby. W wielu przypadkach zastępuje biopsję, oszczędzając pacjentom niepotrzebnego dyskomfortu związanego z tak inwazyjnym badaniem. Dowiedz się, na czym dokładnie polega elastografia i jakie są rodzaje tego badania.

Elastografia jest innowacyjną metodą obrazowania narządów i tkanek. To cyfrowe rozwinięcie badania palpacyjnego, w którym wykorzystywany jest fakt, że proces chorobowy zmienia twardość narządu lub tkanki. Ocena sztywności pozwana na dokładne zbadanie, a w konsekwencji wykrycie zmian chorobowych – w szczególności nowotworowych.  

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje elastografii:

• rezonansu magnetycznego (elastografia MRI),
• USG.

Spis treści

1. Elastografia statyczna i dynamiczna
2. Elastografia wątroby - co to jest?
3. Elastografia piersi, jajnika i tarczycy
4. Elastografia męskich narządów płciowych

Elastografia statyczna i dynamiczna

Najczęściej stosowaną, głównie ze względów praktycznych, jest elastografia USG, którą dzielimy na dwa rodzaje – statyczną i dynamiczną. 

Elastografia statyczna polega na wykonywaniu rytmicznych uciśnięć badanego obszaru głowicą USG i generowaniu jego odkształcenia. Na podstawie odkształcenia i szybkości powrotu tkanki do stanu pierwotnego (przed uciskiem) określana jest względna twardość tkanek danego obszaru. Technika ta znajduje zastosowanie przy określaniu różnicy twardości zmian ogniskowych w stosunku do tkanek otaczających. Wykorzystywana jest do badania m.in. guzków tarczycy czy guzków piersi.

Elastografia statyczna nie nadaje się niestety do oceny stopnia włóknienia wątroby. Wynik przedstawiany jest w formie mapy kolorów – każdy z kolorów odpowiada innej twardości tkanki. 

Elastografia dynamiczna wykorzystuje zewnętrzne źródło drgań mechanicznych lub akustycznych, wytwarzających w badanym narządzie falę poprzeczną. Prędkość rozchodzenia się fali uzależniona jest od twardości badanej tkanki. Elastografia dynamiczna wykorzystywana jest w badaniu miąższu wątroby.

Elastografia wątroby - co to jest?

Elastografia wątroby wykorzystywana jest do wstępnej oceny włóknienia wątroby oraz oceny progresji choroby lub postępów leczenia. Elastografię wątroby wykonuje się w celu monitorowania stanu wątroby u osób po przeszczepie, a także w przypadku podejrzenia marskości, uszkodzenia alkoholowego czy przewlekłego zapalenia wątroby pochodzenia wirusowego. W tych stanach chorobowych metoda ta może zastąpić inwazyjną biopsję. 

Ważne by przed wykonaniem badania być na czczo – ostatni posiłek można zjeść minimum 6 godzin wcześniej. Pacjent powinien mieć wykonane aktualne badania aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej.

Znacznie podwyższone wyniki mogą wskazywać na zaostrzenie stanu zapalnego wątroby, a tym samym uniemożliwiają wykonanie badania. Ponadto przeciwwskazaniem do jego przeprowadzenia jest otyłość, rozrusznik serca, cholestaza czy ciąża. 

Elastografia piersi, jajnika i tarczycy

Dzięki elastografii możliwe jest rozpoznanie chorobowych zmian także w obrębie innych narządów np. piersi czy tarczycy.

Elastografia sutka umożliwia na zobrazowanie nawet najmniejszych zmian. Jest doskonałą metodą do różnicowania torbieli i guzków. Umożliwia nie tylko wykrycie guza piersi, ale jednocześnie pokazuje, czy jest to guz łagodny czy złośliwy.

Badanie opiera się na ocenie twardości guza, co różnicuje raka od zmian nienowotworowych. Guz nowotworowy jest twardszy, co na monitorze ultrasonografu pokazane jest jako kolor niebiesko-zielony. Z kolei zmiany łagodne i bardziej miękkie, dają obraz w postaci koloru zielono-żółtego.

Elastografia jajnika ułatwia zdiagnozowanie nawet bardzo małych zmian, we wczesnym stadium zaawansowania, podczas gdy standardowe badanie USG umożliwia jedynie zobrazowanie zmian powyżej 5 cm średnicy – zmian zaawansowanych. 

Elastografia tarczycy pozwala zdiagnozować wole, zapalne i nowotworowe zmiany tarczycy, a także dokonać oceny lokalnych węzłów chłonnych. Ponadto umożliwia monitorowanie leczenia farmakologicznego lub operacyjnego tarczycy. Badanie tarczycy nie wymaga żadnego przygotowania przez pacjenta.

Elastografia męskich narządów płciowych

Elastografia jądra, podobnie jak elastografia prostaty, umożliwia wykrycie zmian, o średnicy nawet kilku milimetrów. Niestety, rak jądra zaliczany jest do najczęstszych litych nowotworów diagnozowanych u mężczyzn, dlatego jak najszybsza diagnostyka jest niezwykle istotna. 

Czytaj też: 

• Rak jajnika - objawy, diagnostyka, leczenie
• Ultrasonografia (USG) - rodzaje, przebieg, przygotowanie
• Choroby tarczycy - przyczyny, objawy, leczenie
• Choroby wątroby - objawy chorej wątroby. Przyczyny i leczenie

Klaudia Kierzkowska