Cewnikowanie serca - na czym polega badanie za pomocą cewnika naczyniowego?

Cewnikowanie serca to badanie kardiologiczne, którego celem jest ocena kondycji serca. Pozwala m. in. na bezpośredni pomiar ciśnienia w jamach serca i w wychodzących z niego dużych naczyniach krwionośnych. Jest to badanie konieczne np. przed skomplikowanymi zabiegami kardiochirurgicznymi. Na czym polega cewnikowanie serca? Jak wygląda przygotowanie pacjenta do badania? Jakie są powikłania po cewnikowaniu serca?

Spis treści

1. Cewnikowanie serca - wskazania
2. Cewnikowanie serca - jak wygląda przygotowanie pacjenta?
3. Cewnikowanie serca - przebieg
4. Cewnikowanie serca - powikłania po zabiegu

Cewnikowanie serca to badanie kardiologiczne, które przeprowadza się za pomocą cewnika naczyniowego (żylnego lub tętniczego). Ta metoda diagnostyczna umożliwia bezpośredni pomiar ciśnienia panującego w różnych jamach serca i wychodzących z niego dużych naczyniach, jak również określenie stopnia wysycenia krwi tlenem.

Cewnikowanie serca - wskazania

Cewnikowanie serca wykonuje się w celu oceny frakcji wyrzutowej, czyli objętość krwi, która została wyrzucona do aorty w czasie skurczu serca, oraz objętości skurczowej i rozkurczowej serca, tj.:

• objętości końcoworozkurczowej – czyli objętości krwi, która pozostaje w komorze tuż przed skurczem
• końcowoskurczowej – czyli objętości krwi, która pozostaje w komorze po skurczu

Tego typu informacje są niezbędne, gdy pojawiają się wątpliwości diagnostyczne w przypadku niektórych wad wrodzonych serca lub w sytuacji, gdy należy określić stopień zaawansowania wady serca (np. wady zastawki mitralnej i aortalnej). Zabieg kardiologiczny lub operacja kardiochirurgiczna również wymagają wcześniejszego przeprowadzenia cewnikowania serca, ponieważ badanie dostarcza informacje o ewentualnych zaburzeniach pracy serca, nieprawidłowości budowy serca, jak również tętniakach, skrzeplinach. Cewnikowanie serca wykonuje się także przy tętniczym nadciśnieniu płucnym.

Cewnikowanie serca - jak wygląda przygotowanie pacjenta?

Przed cewnikowaniem serca, należy wykonać kilka podstawowych badań: EKG, RTG serca i klatki piersiowej oraz badanie echokardiograficzne. Zalecana jest także wizyta kontrolna u stomatologa. Wskazane jest także wygolenie pachwin.

Bezpośrednio przed badaniem podaje się znieczulenie miejscowe i środek uspokajający. Gdy pacjentem jest dziecko, wykonuje się znieczulenie ogólne. Przed badaniem należy się rozebrać. Następnie pacjent kładzie się na specjalnym stole i jest przykrywany prześcieradłem chirurgicznym.

Cewnikowanie serca - przebieg

Podczas badania, które trwa kilkadziesiąt minut, pacjent leży na wznak. W przypadku cewnikowania jam "lewego serca" badanie polega na przezskórnym nakłuciu tętnicy udowej (stąd konieczność depilacji pachwin) i wprowadzeniu tzw. cewnika tętniczego do aorty, który następnie jest przesuwany w świetle naczynia poprzez zastawkę aortalną do lewej komory serca i dużych naczyń. W celu dostania się do prawej komory serca nakłuwa się żyłę i przesuwa się tzw. cewnik żylny przez naczynia żylne w kierunku prawego przedsionka, serca i tętnicy płucnej.

Ruchy cewnika w naczyniach i jamach serca są widoczne na ekranie monitora. Aby ocenić czy cewnik znajduje się we właściwym miejscu podaje się kontrast a następnie przez ciało badanego przepuszcza się wiązkę promieni rentgenowskich. Zwykle na koniec badania podawany jest kontrast (środek cieniujący) do jam serca, który daje uczucie ciepła rozchodzącego się po całym ciele.

Po zakończonym badaniu usuwa się koszulkę naczyniową, a w miejsce wkłucia zakłada się opaskę uciskową, który można zdjąć po kilku, a najlepiej kilkunastu godzinach.

Po skończonym badaniu przez kilkanaście godzin pacjent musi leżeć nieruchomo, dlatego odwożony jest na oddział szpitalny. Niewskazane jest spożywanie przez ten czas posiłków.

Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, do którego dołącza się niekiedy klisze rentgenowskie lub taśmy video.

Cewnikowanie serca - powikłania po zabiegu

Najczęstszym powikłaniem po cewnikowaniu serca jest krwiak w miejscu wprowadzenia cewnika.

Możliwa jest również reakcja alergiczna na środek cieniujący, pod postacią zmian skórnych, która szybko mija. mogą pojawić się wymioty, nudności i bóle głowy, które szybko mijają.

Na liście bardzo rzadkich powikłań znajdują się: przebicie mięśnia sercowego przez cewnik, nagłe zamknięcie naczynia, zawał mięśnia sercowego, uszkodzenie ściany naczynia, zakażenie, wywołanie zaburzeń rytmu i przewodzenia.

Monika Majewska