Bioimpedancja elektryczna, czyli analiza składu ciała: na czym polega to badanie?

Bioimpedancja elektryczna pozwala na analizę składu ciała - tkanki tłuszczowej, mięśniowej, zawartości wody w organizmie i wielu innych. Dzięki temu bioimpedancja elektryczna znalazła zastosowanie w dietetyce, a nawet w zapobieganiu i leczeniu groźnych chorób, takich jak, m.in. otyłość, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze. Na czym polega bioimpedancja elektryczna i czy na pewno jest całkowicie bezpieczna?

Spis treści

1. Bioimpedancja elektryczna – na czym polega to badanie?
2. Bioimpedancja elektryczna - zastosowanie
3. Bioimpedancja elektryczna – jak się przygotować do analizy masy ciała?
4. Bioimpedancja elektryczna – przeciwwskazania

Bioimpedancja elektryczna (BIA  - Bioelectrical Impedance Analysis) to metoda analizy składu ciała, w której używa się prądu. W badaniu tym wykorzystuje się fakt, że poszczególne tkanki organizmu zawierają mniej lub więcej wody i w związku z tym w różnym stopniu przewodzą elektryczność. W czasie badania mierzona jest ilość tkanki mięśniowej, tłuszczowej, tkanki wisceralnej (brzusznej), całkowita zawartość wody w organizmie, masa kości, dobowe zapotrzebowanie na energię (w kcal lub kJ), wiek metaboliczny i oczywiście waga ciała.

Bioimpedancja elektryczna – na czym polega to badanie?

Pacjent staje na wadze, która zawiera elektrody. Następnie wysyła do organizmu słabe impulsy prądu (jego natężenie to zwykle 0,8–1 mA, w związku z tym jest praktycznie nieodczuwalny). Istnieje także drugi sposób wykonania badania, w pozycji leżącej. Pacjent leży na specjalnej macie, a na skórę jego dłoni lub stóp zakładane są jednorazowe elektrody.

Cena wizyty, podczas której wykonuje się badanie, waha się od 40 do 100 zł

Następnie mierzy się impedancję, czyli oporność tkanek organizmu na prąd. Przez tkankę mięśniową i inne, które zwierają spore ilości wody, impulsy elektryczne przechodzą bez problemów. Natomiast tkanka tłuszczowa wykazuje opór, ponieważ zawiera wodę w niewielkich ilościach.

Urządzenie mierzące bioimpedancję współpracuje z odpowiednim programem komputerowym, który wykonuje wszystkie obliczenia. Analiza impedancji bioelektrycznej wymaga bowiem użycia wielu szczegółowych równań.

Bioimpedancja elektryczna - zastosowanie

Badanie składu ciała metodą BIA znalazło zastosowanie w dietetyce - w zapobieganiu i leczeniu nadwagi i otyłości. W zależności od tego, jakie są wyniki analizy składu ciała, dietetyk może zmieniać jadłospis osoby będącej pod jego opieką. Nawet regularne ważenie i obliczanie wskaźnika BMI nie wystarczy do monitorowania tego, co dzieje się w organizmie. Temu służy analiza masy ciała i to właśnie ona decyduje o sukcesie leczenia dietetycznego.

Metoda BIA przyda się także trenerom fitness w celu układania programu ćwiczeń. Dzięki niej mogą kontrolować spadek poziomu tkanki tłuszczowej i wzrost masy mięśniowej.

Bioimpedancja elektryczna pozwala także na zbadanie zawartości tkanki wisceralnej (trzewnej) - tkanki tłuszczowej, która gromadzi się w jamie brzusznej. Jej nadmiar zwiększa ryzyko rozwoju takich chorób, jak cukrzyca typu 2 i inne zaburzenia metaboliczne czy choroby naczyniowo-sercowe (w tym nadciśnienie tętnicze). W związku z tym BIA może stanowić bazę dla zapobiegania i leczenia tych chorób cywilizacyjnych.

Metoda BIA daje bardzo ważną informację - o proporcji mięśni do tłuszczu

Podczas badania mierzona jest także masa kostna, dzięki czemu można wykryć zmiany w mineralizacji kości, a tym samym określić ryzyko wystąpienia osteoporozy.

Bioimpedancję elektryczną stosuje się również u dializowanych chorych z przewlekłą niewydolnością nerek. U takich pacjentów należy indywidualnie dobierać stopień eliminacji wody w czasie dializy, aby osiągnąć tzw. „suchą wagę” (dry weight). Jest to najniższa waga, jaką pacjent może uzyskać po hemodializie bez istotnych powikłań w czasie dializy i bez objawów hipotonii (niedociśnienia) w trakcie jej trwania. BIA wykorzystuje się także w celu oceny parametrów nawodnienia i odżywienia pacjentów po przeszczepie nerki.

Bioimpedancja elektryczna – jak się przygotować do analizy masy ciała?

Osoby, które zdecydują się na analizę składu masy ciała, nie powinny:

• spożywać alkoholu przez 48 godz.
• wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego przez 12 godz.
• spożywać jakichkolwiek napojów czy pokarmów przez 4 godz.
• zażywać leków moczopędnych przez 7 dni (jeżeli jest to możliwe)
• smarować kremem stóp przez 12 godz.

Bioimpedancja elektryczna – przeciwwskazania

Analizy składu ciała tą metodą nie przeprowadza się u kobiet miesiączkujących, a także u osób z wszczepionym rozrusznikiem czy metalowymi implantami.

Bibliografia:

Lewitt A., Mądro E., Krupienicz A., Podstawy teoretyczne i zastosowania analizy impedancji bioelektrycznej (BIA), "Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii" 2007, tom 3, nr 4

Monika Majewska