Badanie moczu w ciąży: interpretacja wyników

Badanie moczu to jedno z podstawowych badań w ciąży. Kobiety w ciąży powinny wykonywać badanie ogólne moczu minimum 7 razy. Polega ono na ocenie próbki moczu pod kątem cech fizycznych i biochemicznych. Jakich informacji dostarcza wynik badania moczu w ciąży? Jak go interpretować?

Spis treści

1. Badanie moczu w ciąży: interpretacja wyników przez lekarza
2. Badanie moczu w ciąży: interpretacja wyniku
3. Które badania w ciąży są obowiązkowe?

Badanie moczu w ciąży lekarz zleca najczęściej co miesiąc. Dlaczego tak często? Bo pojawiające się w nim zmiany mogą świadczyć o schorzeniach, które w ciąży stanowią zagrożenie lub powodują powikłania.

Badanie moczu w ciąży: interpretacja wyników przez lekarza

Podczas oglądania wyników lekarz będzie zwracał szczególną uwagę na trzy rzeczy: czy w moczu nie ma cukru, białka oraz oznak zakażenia układu moczowego (zwiększona liczba leukocytów). Wykrycie cukru w moczu wymaga weryfikacji w kierunku cukrzycy. Wyższe wartości białka mogą się pojawić w przypadku zakażenia układu moczowego, choroby nerek lub poważnej postaci nadciśnienia indukowanego ciążą (zatrucie ciążowe). A zwiększona liczba leukocytów jest sygnałem zakażenia układu moczowego, które może przebiegać bezobjawowo. Nieleczone bezobjawowe zakażenie może stanowić zagrożenie dla ciąży, dlatego właśnie lekarz zleca badanie ogólne moczu co miesiąc, aby w razie wykrycia bakterii skutecznie je zwalczać.

Badanie moczu w ciąży: interpretacja wyniku

• Zabarwienie

Norma: kolor jasnożółty.

Kolor czerwony lub krwisty świadczy o przenikaniu krwinek czerwonych do układu moczowego (np. przy ciężkich uszkodzeniach nerek, w skazie krwotocznej lub na skutek obecności kamieni w drogach moczowych).

Kolor brunatny oznacza obecność bilirubiny.

• Przejrzystość

Norma: przejrzysty, klarowny.

Świeżo oddany mocz jest przejrzysty, potem mętnieje. Mocz od początku mętny występuje w ropnych zapaleniach dróg moczowych i niektórych postaciach kamicy nerkowej.

• Odczyn (pH)

Norma: kwaśny, czyli ok. 5,5 pH (w przedziale wartości 4,5–7,8).

Stale utrzymujący się odczyn zasadowy może świadczyć o upośledzeniu zdolności nerki do zakwaszania moczu, zakażeniu układu moczowego bakteriami rozkładającymi amoniak albo o kamicy nerek.

• Gęstość (ciężar właściwy)

Norma: 1,023–1,035 g/cm3.

Ciężar właściwy moczu nie powinien zbliżać się do ciężaru wody (1 g/cm3), gdyż świadczyć to może o utracie bardzo ważnej funkcji nerki, jaką jest zagęszczanie moczu. Często jest to pierwszy objaw sugerujący rozpoczynającą się niewydolność nerek.

• Bakterie

Norma: nie powinny być obecne.

Obecność bakterii w moczu może świadczyć o zakażeniu nerek lub układu moczowego. Ale nie jest wystarczającym dowodem zakażenia – bakterie mogą bowiem pochodzić ze skóry lub śluzówki miejsc intymnych (jeśli nie zachowano dostatecznej higieny przy pobieraniu próbki moczu). W przypadku stwierdzenia bakterii trzeba wykonać posiew moczu. Dopiero i wynik tego badania informuje, czy w próbce moczu znajdują się bakterie, w jakiej ilości, jakiego gatunku oraz na jakie antybiotyki są wrażliwe.

• Białko

Norma: nie powinno być obecne.

W moczu ludzi zdrowych wydalane są niewielkie ilości białka (do 100 mg na dobę). Białkomocz to wydalanie z moczem ponad 150 mg białka na dobę, ale w ciąży może być to nawet do 200 mg na dobę. Białko w moczu może pojawić się w czasie wysokiej gorączki, pod wpływem dużego wysiłku fizycznego lub przemarznięcia, ale najczęściej jest następstwem chorób dróg moczowych.Uwaga: wykrycie białka w moczu ciężarnej może oznaczać gestozę (zatrucie ciążowe).

• Cukier (glukoza)

Norma: nie powinien być obecny.

Wynik może być podany w liczbach, np.50 mg/l (im większa liczba, tym więcej glukozy) lub w plusach – większa liczba plusów oznacza większą ilość glukozy. Jeśli w moczu jest cukier, trzeba zrobić badanie krwi w kierunku cukrzycy – test obciążenia glukozą.

• Bilirubina

Norma: bilirubina całkowita: poniżej1,1 mg/dl; bilirubina związana: poniżej 0,3 mg/dl.

W ciąży wzrost stężenia bilirubiny całkowitej nie musi oznaczać niczego niepokojącego. Wzrost stężenia bilirubiny związanej sygnalizuje natomiast problemy z wątrobą, może np. oznaczać cholestazę.

• Erytrocyty

Norma: nie więcej niż 3 w polu widzenia.

Obecność erytrocytów (czerwone ciałka krwi) w moczu nazywamy krwinkomoczem (gdy jest ich niewiele) lub krwiomoczem. Krwiomocz, podobnie jak białkomocz, jest częstym objawem chorób układu moczowego. Źródłem krwinkomoczu lub krwiomoczu może być uszkodzenie zarówno nerki, jak też każdego odcinka dróg moczowych. Najczęstszą przyczyną jest kamica nerkowa, a szczególnie atak kolki nerkowej. Obecność powyżej 10 krwinek w polu widzenia może sugerować zaburzenia krzepnięcia krwi, niewydolność krążenia, marskość wątroby.

• Leukocyty

Norma: nie więcej niż 5 w polu widzenia.

Stwierdzenie w polu widzenia większej liczby leukocytów (białych ciałek krwi) zwykle świadczy o bakteryjnym zakażeniu dróg moczowych lub nerek.

Które badania w ciąży są obowiązkowe?

miesięcznik "M jak mama"