Badanie ginekologiczne przez odbyt (per rectum)

Badanie ginekologiczne przez odbyt (per rectum) nie należy do przyjemności, są jednak sytuacje, w których jest konieczne, a nawet bardziej skuteczne niż standardowe badanie przez pochwę. Dowiedz się, kiedy ginekolog może zdecydować o przeprowadzeniu badania przez odbyt i co może nam ono powiedzieć.

Spis treści

1. Jak wygląda ginekologiczne badanie przez odbyt?
2. Dlaczego badanie ginekologiczne można wykonać także przez odbyt?
3. Co można zbadać "per rectum" u ginekologa?

Badanie ginekologiczne przez odbyt (badanie per rectum) jest wskazane w kilku szczególnych przypadkach. Bada się tak małe dzieci i niemowlęta, nastolatki i młode kobiety, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia seksualnego – aby nie uszkodzić błony dziewiczej. Czasem także kobiety ciężarne tuż przed porodem są badane per rectum, gdyż w tym momencie badanie przez pochwę może być bardzo bolesne, a od strony odbytu można dokładnie wyczuć główkę dziecka. Zdania na ten temat są podzielone, ale niektórzy lekarze uważają, że takie badanie powinno być standardowo wykonywane podczas każdej kontrolnej wizyty w gabinecie ginekologa, jednocześnie z badaniem klasycznym przez pochwę oraz wywiadem. Pozwala ono bowiem na jeszcze dokładniejszą ocenę wewnętrznych narządów rodnych – od drugiej strony.

Jak wygląda ginekologiczne badanie przez odbyt?

"Per rectum", choć kojarzy się zasadniczo z badaniem proktologicznym, jest jednym z podstawowych badań także w urologii oraz właśnie w ginekologii. Wykonuje się je palcem, który lekarz wsuwa (oczywiście w rękawiczce oraz za pomocą specjalnego żelu) na głębokość ok 7-8 cm, czyli do tzw. fałdu Kohlrauscha. Pacjentka może przybrać jedną z dwóch pozycji: leżąc na boku (nieco mniej krępująca) oraz opierając się na łokciach i kolanach z pupą wypiętą do góry.

Dlaczego badanie ginekologiczne można wykonać także przez odbyt?

Sprzyja temu bliskie wzajemne położenie odbytnicy i narządów rodnych. Oddziela je od siebie jedynie cienki fałd błony otrzewnej, tzw. zatoka Douglasa, czyli zagłębienie odbytniczo-maciczne. Lekarz może za pomocą palca umieszczonego w odbycie kobiety wyczuć położenie, wielkość, ruchomość, strukturę powierzchni oraz ewentualną bolesność macicy, jajników, jajowodów i pochwy. W przypadku wykrycia pewnych nieprawidłowości można dodatkowo, także przez odbyt, wykonać badanie USG.

Co można zbadać "per rectum" u ginekologa?

• tylną ścianę pochwy
• jajniki
• szyjkę macicy
• zagłębienie odbytniczo-maciczne
• u kobiet w ciąży główkę płodu
• stan i zawartość odbytnicy, a przy okazji - napięcie mięśni zwieraczy

Warto zauważyć, że w dobie plagi problemów trawiennych, wspomniane "przy okazji" może być dla pacjentki bardzo cenne. Ma duże znaczenie, jeśli chodzi o wykrywanie zmian nowotworowych odbytnicy i okolic odbytu.

Marta Uler