Badania profilaktyczne kobiet po 40. - bilans czterdziestolatki
Przekroczenie czterdziestki to żadna smuga cienia. Mamy wciąż tyle planów i marzeń. Możemy je wszystkie urzeczywistnić, trzeba tylko być świadomym swego ciała, dbać o jego potrzeby i... zaufać medycynie. Żeby długo cieszyć się dobrym zdrowiem, koniecznie rób badania profilaktyczne.
Spis treści
- Ogólne badanie lekarskie
- Badania podstawowe po czterdziestce
- Badania przewodu pokarmowego
- Badania serca i układu krwionośnego
- Badania płuc po czterdziestce
- Badania ginekologiczne po czterdziestce
- Badania, o których nie powinnaś zapomnieć
- Korzystaj z programów profilaktycznych
Skończyłaś 40 lat? Czas na bilans czterdziestolatki. Oto twój kalendarz badań - wykonaj koniecznie badania profilaktyczne. Choć większość kobiet w tym wieku nie skarży się jeszcze na kłopoty zdrowotne, to jednak najwyższy czas zadbać o profilaktykę. W ten sposób podarujesz sobie dłuższe i zdrowsze życie. Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko rozwoju wielu chorób, m.in. cukrzycy, schorzeń serca, nowotworów. Sęk w tym, że rozwijają się one podstępnie, przez długie lata nie powodując żadnych dolegliwości. Gdy zaś te się pojawiają, okazuje się, że choroba jest już zaawansowana i – w najlepszym razie – trzeba na stałe przyjmować leki. A przecież można tego uniknąć – wystarczy jedynie systematycznie się badać. Dzięki temu można w porę wytropić wszelkie niepokojące zmiany i skutecznie je wyleczyć. Jeśli dotychczas nie przywiązywałaś wagi do badań profilaktycznych, po 40. urodzinach regularnie kontroluj swoje zdrowie. Podpowiadamy ci, jakie badania powinny na stałe trafić do twojego kalendarza. Nie bagatelizuj ich, bo w tym przypadku sprawdza się zasada: lepiej zapobiegać niż leczyć.
Ogólne badanie lekarskie
Od tego badania rozpocznij „przegląd” stanu zdrowia. Lekarz pierwszego kontaktu osłucha cię stetoskopem, zmierzy ciśnienie, zapyta o styl życia, przebyte choroby, pobyty w szpitalu, schorzenia rodzinne. Dzięki temu będzie mógł wykryć czynniki ryzyka chorób cywilizacyjnych. W razie wątpliwości skieruje cię na badania specjalistyczne. Na wizyty kontrolne chodź raz na 1–2 lata.
Badania podstawowe po czterdziestce
Badanie krwi zwykle stanowi podstawę oceny stanu zdrowia. Nieprawidłowy wynik może np. sygnalizować niedokrwistość albo potwierdzić infekcję. Badanie powinnaś wykonywać raz do roku.
Pozwala ocenić gospodarkę tłuszczową w organizmie. Takie badanie warto wykonywać co 2–3 lata. Jeśli jednak cierpisz na cukrzycę, nadciśnienie, palisz papierosy albo stosujesz antykoncepcję hormonalną, rób je częściej.
Oznaczenie stężenia glukozy we krwi pozwala ocenić ryzyko cukrzycy. Badanie wykonuj co 3 lata. Jeśli jesteś w grupie podwyższonego ryzyka – masz w rodzinie chorego na cukrzycę, przeszłaś cukrzycę ciężarnych lub urodziłaś dziecko o wadze powyżej 4,5 kg, masz nadwagę, nadciśnienie tętnicze – badanie wykonuj co roku.
Ich poziom warto zbadać, gdy masz wahania wagi, jesteś nadmiernie pobudzona i nerwowa albo ciągle zmęczona i senna, jest ci stale zimno albo gorąco. Takie symptomy mogą bowiem świadczyć o zaburzeniach pracy tego gruczołu.
Oznaczenie enzymów wątrobowych we krwi umożliwia ocenę funkcjonowania wątroby. Badanie pozwala wykryć m.in. przewlekłe zapalenie tego narządu, stłuszczenie czy uszkodzenie wątroby lekami. Warto je robić co kilka lat.
Jest pomocne w rozpoznaniu choroby nerek i wątroby oraz dróg moczowych. Pozwala też ocenić predyspozycje do tworzenia się kamieni oraz ułatwia diagnozę cukrzycy i żółtaczki. Badanie powinnaś wykonywać raz w roku.
Badania przewodu pokarmowego
Umożliwia ocenę narządów położonych w brzuchu (m.in. wątroby, nerek, trzustki, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych) i wychwycenie nawet niewielkich zmian, co pozwala na wczesne leczenie. Po czterdziestce badanie rób co 3 lata.
To badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego, pomocne w diagnozowaniu zapalenia przełyku, wrzodów żołądka i dwunastnicy. W trakcie gastroskopii można pobrać wycinki do badania, zrobić test na obecność Helicobacter pylori (bakteria odpowiedzialna za powstawanie wrzodów). Jeśli często dokucza ci żołądek lub miewasz zgagę, powtarzaj badanie co 3 lata.
Pozwala na wczesne wykrycie raka jelita grubego. Po czterdziestce badanie powinnaś wykonywać co roku (możesz też kupić test w aptece i zrobić go samodzielnie).
Wykonuje je ginekolog lub internista. Polega ono na wprowadzeniu palca do odbytu i sprawdzeniu, czy w jelicie nie ma polipów lub hemoroidów, które grożą rozwojem nowotworu okrężnicy. Badanie trzeba powtarzać raz w roku.
To badanie jelita grubego pozwalające obejrzeć jego wnętrze. Profilaktycznie kolonoskopię warto wykonać po ukończeniu 50. roku życia. Jednak u osób obciążonych rodzinnie rakiem jelita grubego czy polipowatością jelita grubego regularne badania trzeba rozpocząć po czterdziestce i powtarzać co 5 lat.
Polecany artykuł:
Badania serca i układu krwionośnego
Elektrokardiogram jest zapisem czynności elektrycznej serca. Pozwala na ocenę rytmu i częstości pracy serca, umożliwia wykrycie uszkodzenia mięśnia sercowego u osób, które przeszły zawał serca. Na podstawie zapisu EKG można także ocenić wielkość komór mięśnia sercowego. Badanie warto wykonywać raz na 2 lata.
To niezbędne badanie, by w porę wychwycić nadciśnienie tętnicze, które jest przyczyną m.in. przerostu lewej komory serca i niewydolności mięśnia sercowego, zawału serca, niewydolności nerek, a także udaru mózgu. Ryzyko rozwoju nadciśnienia zwiększa zwłaszcza nadwaga, palenie papierosów i dieta bogata w sól. Po przekroczeniu czterdziestki wartości ciśnienia mogą się wahać również ze względu na szybkie zmiany hormonalne, dlatego ciśnienie powinnaś mierzyć co najmniej raz w roku podczas wizyty u lekarza. Możesz też wykonywać pomiary samodzielnie za pomocą ciśnieniomierza.
Badania płuc po czterdziestce
Jest pomocne w rozpoznaniu m.in. zapalenia płuc, rozedmy, gruźlicy, raka płuc, a także chorób serca, pozwala też wykryć zmiany okolicznych węzłów chłonnych. To badanie powinnaś wykonywać co 2 lata. Jeśli jednak palisz papierosy, RTG klatki piersiowej rób raz w roku.
Mierzy wydolność oddechową, pozwala ocenić stan dróg oddechowych i płuc. To badanie jest niezbędne do rozpoznania astmy oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Jeśli wynik będzie dobry, badanie powtarzaj co kilka lat. Ale jeśli palisz papierosy, spirometrię powinnaś robić raz do roku.
Polecany artykuł:
Badania ginekologiczne po czterdziestce
- Badanie ginekologiczne ogólne
Służy skontrolowaniu stanu narządów rodnych, ponadto podczas wizyty ginekolog bada piersi, pyta m.in. o regularność cyklu miesiączkowego, dolegliwości, schorzenia. W razie wątpliwości kieruje na bardziej szczegółowe badania. Na kontrolę zgłaszaj się raz w roku.
To badanie pozwala wykryć nie tylko stany zapalne szyjki macicy, ale także wczesne zmiany nowotworowe, kiedy są one wyleczalne i nie stanowią śmiertelnego zagrożenia. Jeśli poprzednie wyniki były prawidłowe, cytologię powtarzaj co 1,5–2 lata, a w razie niepokojących zmian – według zaleceń lekarza.
Pozwala wykryć wszelkie zmiany w obrębie macicy (np. mięśniaki, polipy) i jajników (m.in. torbiele). Wykonuj je co 2 lata. Ale jeśli ktoś w twojej rodzinie chorował na raka jajnika, badaj się co rok.
To jedno z badań pozwalających wykryć raka piersi we wczesnym stadium. Stan piersi sprawdza się za pomocą ultradźwięków. To badanie powinnaś wykonywać raz w roku. Jeśli jednak jesteś obciążona dziedzicznie nowotworem piersi, wcześnie zaczęłaś miesiączkować albo późno urodziłaś pierwsze dziecko – USG rób co pół roku.
Polega na prześwietleniu piersi małą dawką promieni rentgenowskich. To badanie zalecane jest kobietom dopiero po 45. roku życia, ponieważ ich piersi zbudowane są głównie z tkanki tłuszczowej (gruczołowa zanika), a w niej to promienie rentgenowskie lepiej uwidaczniają wszelkie zmiany w piersiach. Jeśli jednak jesteś w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na raka piersi, pierwszą mammografię zrób po czterdziestce i powtarzaj ją co 2 lata.
Polecany artykuł:
Badania, o których nie powinnaś zapomnieć
Po przekroczeniu 40. roku życia oprócz rutynowego badania należy również zmierzyć ciśnienie wewnątrzgałkowe. Pozwoli to na wczesne wykrycie podstępnej choroby oczu – jaskry, która prowadzi do utraty wzroku. Badanie powtarzaj co 2 lata. Nie zapominaj o wizytach u okulisty, zwłaszcza jeśli cierpisz na cukrzycę lub nadciśnienie.
Wykonuje je laryngolog, wypowiadając słowa raz głośniej, raz ciszej. Jeżeli oceni, że nie słyszysz najlepiej, skieruje cię na audiometrię – badanie za pomocą aparatu emitującego dźwięki o różnej częstotliwości i głośności. Pogorszenie słuchu często następuje z wiekiem, dlatego po czterdziestce laryngologa odwiedzaj co 3 lata.
Nie zaniedbuj wizyt u dermatologa – wybierz się na dokładne oględziny skóry i znamion, aby ocenić zagrożenie rakiem skóry. Nie lekceważ tego badania, zwłaszcza gdy masz liczne pieprzyki, ktoś w twojej rodzinie chorował na raka skóry, masz jasną karnację i blond włosy. Do dermatologa zgłaszaj się przynajmniej raz na 2 lata.
To badanie gęstości kości, które pozwala wykryć niekorzystne zmiany w strukturze kości i ocenić zagrożenie osteoporozą. Polega na prześwietleniu kręgosłupa, bioder, pięt lub kości przedramion za pomocą promieni rentgena. Pamiętaj, że wcześnie wychwycona osteoporoza może być odwracalna, dlatego po czterdziestce zrób pierwsze badanie, a po 45. roku życia powtarzaj je co rok.
- Kontrola stomatologiczna
Dentystę powinnaś odwiedzać 2 razy w roku, by usunąć kamień, leczyć ewentualne ubytki i choroby przyzębia. Pamiętaj, że nieleczone zęby są ogniskiem zakażenia dla całego organizmu.
Korzystaj z programów profilaktycznych
Jeśli masz ubezpieczenie zdrowotne, możesz korzystać z badań w ramach programów profilaktycznych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Badania można wykonać w przychodniach, które mają podpisaną umowę z NFZ. I nie trzeba mieć skierowania od lekarza! Listy placówek prowadzących programy profilaktyczne są dostępne w każdym oddziale NFZ. Z jakich programów możesz skorzystać w twoim wieku?
- Program profilaktyki raka szyjki macicy – adresowany do pań, które nie robiły cytologii w ciągu ostatnich 3 lat.
- Program profilaktyki chorób układu krążenia – dla osób obciążonych czynnikami ryzyka (m.in. palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia gospodarki lipidowej, nadwaga), które nie korzystały z programu w ciągu ostatnich 5 lat.
- Wczesne wykrywanie jaskry – program dla osób, które nie były diagnozowane w kierunku jaskry w ciągu ostatnich 2 lat.
- Program profilaktyki chorób odtytoniowych – dla osób palących, które nie miały wykonanej spirometrii w ciągu ostatnich 3 lat.
Polecany artykuł:
Spadek formy może oznaczać chorobę
Wciąż jesteś zmęczona i senna, masz mało energii? Przyczyn kiepskiego samopoczucia może być wiele. Zwykle bywa skutkiem przepracowania lub niewystarczającej ilości snu. Winna może być też monotonna dieta, uboga w witaminy i minerały, albo długotrwały stres, który dzień po dniu ograbia cię z energii. Jednak spadek formy może również sygnalizować kłopoty ze zdrowiem – w taki sposób objawia się np. anemia, cukrzyca, hipotonia (niskie ciśnienie tętnicze), zaburzenia pracy tarczycy. Uczucie osłabienia towarzyszy też wirusowemu zapaleniu wątroby typu C czy niewydolności nerek. Dlatego bądź czujna! Jeśli fatalne samopoczucie utrzymuje się od dłuższego czasu, nie lekceważ tego, tylko koniecznie idź do lekarza. Zleci on podstawowe badania, które pomogą sprawdzić stan twojego zdrowia. Jeśli okaże się, że coś jest nie w porządku, lekarz rozpocznie leczenie. Jeżeli natomiast wyniki będą w normie, postaraj się uregulować tryb życia. Jadaj urozmaicone, zdrowe posiłki o stałych porach, zadbaj o komfortowy i długi sen, nie zabieraj pracy do domu – niech to będzie twoja oaza spokoju. Każdego dnia wygospodaruj trochę czasu tylko dla siebie. Zajmij się wtedy tym, co sprawia ci największą przyjemność. Zacznij też systematycznie się ruszać – to mogą być spacery, przejażdżki rowerowe, pływanie czy zajęcia fitness. Dzięki temu nie tylko poprawisz kondycję i dodasz sobie wigoru, ale także odreagujesz problemy.
miesięcznik "Zdrowie"
![Zmiany na ustach - krostki, grudki, pęcherzyki. 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-soBw-u4ou-qebe_zmiany-na-ustach-krostki-grudki-pecherzyki-8-najczestszych-przyczyn-zdjecia-320x213.jpg)
