Nieinwazyjne badania prenatalne: na czym polegają i kiedy je wykonać?

Badania prenatalne nieinwazyjne - na czym polegają? Wykonane w określonym okresie ciąży, badania prenatalne pozwalają wykryć poważne wady rozwojowe u dziecka i choroby genetyczne, zanim się ono urodzi. Dzięki temu można rozpocząć leczenie płodu jeszcze w łonie matki lub noworodka tuż po porodzie. Co równie ważne, badania prenatalne nieinwazyjne są zupełnie bezpieczne dla rozwijającego się dziecka. Sprawdź, jakie są nieinwazyjne badania prenatalne, kiedy je wykonać i na czym polegają.

Spis treści

1. Badania prenatalne nieinwazyjne: usg genetyczne
2. Badania prenatalne nieinwazyjne: test podwójny
3. Badania prenatalne nieinwazyjne: test potrójny
4. Badania prenatalne nieinwazyjne: test NIFTY
5. Badania prenatalne: cena
6. Jak wyglądają badania prenatalne?

Badania prenatalne nieinwazyjne to badania, które powinny wykonać niektóre kobiety w ciąży. Dotyczy to zwłaszcza kobiet po 35. roku życia, a także tych, u których w rodzinie (lub ojca dziecka) występowały wcześniej choroby genetyczne. Również panie, które wcześniej urodziły dziecko z wadą genetyczną (np. z zespołem Downa), wadą ośrodkowego układu nerwowego (np. wodogłowiem, przepukliną mózgowo-rdzeniową) lub z określoną grupą chorób metabolicznych (m.in. mukowiscydozą).

W związku z tym, że badania te są nieinwazyjne, pozwolą jedynie oszacować ryzyko wystąpienia wad rozwojowych i chorób genetycznych. Na ich podstawie nie można postawić jednoznacznej diagnozy. Jednak ich zaletą jest to, że nie niosą za sobą żadnego ryzyka powikłań. Tym się różnią do badań prenatalnych inwazyjnych, które, pozwalają na precyzyjne określenie zaburzeń płodu, jednak mogą mieć skutki uboczne, z utratą ciąży włącznie.

Badania prenatalne nieinwazyjne: usg genetyczne

• Kiedy wykonuje się USG genetyczne?

USG genetyczne wykonuje się między 11. a 13. tygodniem i 6. dniem ciąży, a potem między oraz między 18. a 23. tygodniem ciąży. 

• Na czym polega USG genetyczne?

Lekarz wprowadza przez pochwę specjalną głowicę ultrasonografu. Odbijające się od płodu ultradźwięki przetwarzane są na obraz widoczny na monitorze. Aby było precyzyjnie wykonane, może trwać nawet pół godziny.  W zależności od momentu zrobienia badania, lekarz może zbadać pęcherzyk ciążowy, grubość fałdu karkowego płodu, kość nosową, paliczki dłoni, zarys oraz wymiary poszczególnych narządów. Może także ocenić łożysko, pępowinę oraz płyn owodniowy.

• Jakie choroby pozwala wykryć?

USG pozwala z dużą dokładnością ocenić, czy dziecko jest obarczone wadą genetyczną, taką jak zespół Downa (wykrywa około 80 proc. przypadków tej choroby), zespół Edwardsa i zespół Patau (około 90. proc. wykrytych przypadków) czy zespół Turnera oraz wadami rozwojowymi - np. cewy nerwowej lub rozszczepem podniebienia.

Wykonane po 20. tygodniu ciąży może się przyczynić do wykrycia wrodzonych wad serca, które kształtuje się do 43. dnia ciąży, ale dopiero pod koniec piątego miesiąca jest na tyle duże, by można je było badać ultrasonografem. Po około 27. tygodniu ciąży rozwijający się układ kostny i płuca utrudniają ultradźwiękom dotarcie do serca płodu.

Badania prenatalne nieinwazyjne: test podwójny

• Kiedy wykonuje się test podwójny?

Test podwójny wykonuje się między 10. a 14. tygodniem ciąży.

• Na czym polega test podwójny?

Test podwójny polega na ocenie we krwi stężenia PAPP-A i wolnej podjednostki beta hCG (βHCG, czyli gonadotropiny kosmówkowej) -dwóch hormonów produkowanych przez łożysko w czasie ciąży. Wyniki analizuje się komputerowo za pomocą specjalnego programu zwanego modułem kalkulacji ryzyka według standardów FMF (The Fetal Medicine Foundation).

• Jakie choroby pozwala wykryć?

Dzięki temu badaniu prenatalnemu można wykryć wady genetyczne płodu, np. zespół Downa, zespół Edwardsa, zespół Patau, inne nieprawidłowości chromosomalne. Badanie to pozwala jedynie w przybliżeniu określić ryzyko wystąpienia u płodu wad wrodzonych, dlatego nawet wynik dodatni nie świadczy o tym, że dziecko jest chore, lecz o tym, że ryzyko wystąpienia u niego choroby genetycznej jest wysokie. Jeśli jednak wynik okaże się pozytywny, lekarz może zlecić badania prenatalne inwazyjne, np. amniopunkcję.

Badania prenatalne nieinwazyjne: test potrójny

• Kiedy wykonuje się test potrójny?

Test potrójny wykonuje się między 17. a 20. tygodniem ciąży.

• Na czym polega test potrójny?

Badanie polega na ocenie we krwi poziom trzech substancji: alfa-fetoproteiny (AFP), gonadotropiny kosmówkowej (beta hCG) oraz estriolu. Wyniki badania, twój wiek i wagę wprowadza się do komputera. Specjalny program porównuje te dane z danymi tysiąca zdrowych Polek.

• Jakie choroby pozwala wykryć?

Dzięki badaniu można ocenić, czy jesteś w grupie o zwiększonym ryzyku wystąpienia u płodu wady genetycznej. Nieprawidłowe (w stosunku do zdrowych kobiet) stężenie którejkolwiek z badanych substancji wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia, m.in. zespołu Downa, Edwardsa, Turnera czy uropatii zaporowych (utrudniony jest odpływ moczu z pęcherza, efektem czego są np. poważne uszkodzenia nerek). W tym przypadku również kobieta może otrzymać wynik fałszywie dodatni, co oznacza, że pomimo nieprawidłowego wyniku testu nie ma żadnej wady genetycznej.

Badania prenatalne nieinwazyjne: test NIFTY

• Kiedy wykonuje się test NIFTY?

Test NIFTY wykonuje się między 10. a 25. tygodniem ciąży.

• Na czym polega test NIFTY?

Badanie polega na izolacji materiału genetycznego dziecka krążącego we krwi obwodowej matki. Następnie poddaje się go analizie pomocą zaawansowanych technik sekwencjonowania.

• Jakie choroby pozwala wykryć?

Test NIFTY pozwala określić ryzyko trisomii płodu, a więc chorób, takich jak, m.in. zespół Downa (trisomia 21), zespół Edwardsa (trisomia 18), zespół Patau (trisomia 13). Badanie to charakteryzuje się bardzo dużą dokładnością - powyżej 99 proc. i niskim odsetkiem wyników fałszywie dodatnich - poniżej 1 proc.

Badania prenatalne: cena

Badania prenatalne mogą być refundowane, jeśli kobieta znajduje się w grupie ryzyka i otrzymała skierowanie od lekarza, który ma podpisaną z NFZ umowę.

Do grup ryzyka zalicza się:

• wiek kobiety - powyżej 35. roku życia
• istnienie w rodzinie wysokiego ryzyka genetycznego
• aberracje chromosomalne u płodu, które wystąpiły w poprzedniej ciąży
• występowanie strukturalnych aberracji chromosomalnych w rodzinie
• występowanie zwiększonego ryzyka urodzenia dziecka z chorobą uwarunkowaną wieloczynnikowo bądź monogenicznie
• nieprawidłowy wynik badania USG
• występowanie nieprawidłowego stężenia biochemicznych markerów dobrostanu.

Koszt badań prenatalnych wykonywanych na własne życzenie różni się w wielu miastach. Uśrednione ceny przedstawiają się następująco:

• USG genetyczne, USG połówkowe, USG w III trymestrze - około 250 zł
• Test podwójny (PAPP-A) - od 250 zł
• Test potrójny - od 250 zł
• Test NIFTY - od 2300 zł

Cena badań prenatalnych inwazyjnych:

• Amniopunkcja - od 1300 zł
• Biopsja kosmówki - od 1500 zł
• Kordocenteza - od 1500 zł   

Jak wyglądają badania prenatalne?

Na to pytanie odpowiada dr Piotr Dydowicz, ginekolog-położnik.

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień

Monika Majewska