Badania noworodka po narodzinach

Czy moje dziecko na pewno jest zdrowe? - niepokoją się świeżo upieczone mamy. Ich obawy mogą rozwiać liczne badania i testy, którym poddawany jest noworodek w szpitalu. Jakie badania czekają niemowlę od razu po porodzie?

Spis treści

1. Badania noworodka: ocena w skali Apgar
2. Badania noworodka: najważniejsze odruchy
3. Badania noworodka: przesiewowe badanie słuchu
4. Badania noworodka: niedoczynność tarczycy i fenyloketonuria
5. Badanie lekarskie noworodka i pierwsze szczepienia
6. Książeczka zdrowia - pierwszy ważny dokument

Badania noworodka po narodzinach pozwalają, jeśli trzeba, szybko reagować na nieprawidłowości, co ma kolosalne znaczenie dla przyszłości dziecka. Od razu po porodzie noworodek jest bacznie obserwowany i badany. Choć niektóre z tych badań mogą być dla niego trochę nieprzyjemne (np. ukłucie igłą), to zawsze są robione dla jego dobra. Chodzi przecież o to, by jak najwcześniej wykryć i leczyć ewentualne nieprawidłowości. Warto wiedzieć, jakie to badania.

Badania noworodka: ocena w skali Apgar

Tuż po porodzie maluszek jest mierzony (wzrost, obwód głowy) ważony oraz badany przez pediatrę, który ocenia jego stan zdrowia według tzw. skali Apgar. Ta obco brzmiąca nazwa (od nazwiska amerykańskiej lekarki) określa pięć najważniejszych kryteriów oceny stanu dziecka. Są to:

• czynność oddechowa
• czynność serca (liczba uderzeń na minutę)
• zabarwienie skóry
• napięcie mięśni
• reakcja na odruchy.

W każdej z tych kategorii dziecko otrzymuje od 0 do 2 punktów. A zatem maksymalna liczba punktów to 10 – wtedy maluch jest w stanie bardzo dobrym. Ale nie trzeba się też martwić, gdy na początku jest tych punktów 7 czy 8. Wystarczy, że dziecko było trochę niedotlenione, a już punktacja jest niższa, gdyż słabnie akcja serca i zmienia się zabarwienie skóry, które zależy od ilości tlenu we krwi. Zazwyczaj podanie tlenu pozwala na szybkie wyrównanie tych zaburzeń i szybką poprawę stanu noworodka. 5 lub mniej punktów oznacza, że malec potrzebuje szybkiej pomocy medycznej. Oceny w skali Apgar przeprowadza się w pierwszej, trzeciej, piątej i dziesiątej minucie życia.

Badania noworodka: najważniejsze odruchy

Wkrótce po urodzeniu pediatra sprawdza też, czy dziecko wykazuje najważniejsze odruchy:

• odruch szukania brodawki
• odruch ssania i połykania
• odruch chwytny (dziecko zaciska rączki np. na podanym mu palcu)
• odruch Moro – polega na odrzuceniu obu rąk w bok i do tyłu, a następnie przywiedzeniu ich do klatki piersiowej.

Badania noworodka: przesiewowe badanie słuchu

Od kilku lat każde dziecko w Polsce najpóźniej w 3. dobie życia ma badany słuch. Poważne uszkodzenie słuchu występuje rzadko, u ok. 20 na 1000 noworodków. Jest to jednak wada brzemienna w skutki. U dziecka z niedosłuchem nauka mowy jest bardzo ograniczona, często wręcz niemożliwa. Dlatego tak ważne jest wykrycie tego problemu jak najwcześniej, najlepiej do 6. miesiąca życia. Maluch, u którego stwierdzi się wadę słuchu, zostaje wyposażony w aparat słuchowy, dzięki któremu słyszy i bez przeszkód uczy się mówić. Badanie słuchu przeprowadza się metodą otoemisji akustycznej (OAE); jest to analiza tzw. cichych dźwięków emitowanych przez ludzkie ucho. Służy do tego proste w obsłudze urządzenie wielkości słuchawki telefonicznej. Badanie trwa ok. 5 minut i jest bezbolesne (wykonuje się je podczas snu). Warto wspomnieć, że upowszechnienie przesiewowych badań słuchu to zasługa Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Badania noworodka: niedoczynność tarczycy i fenyloketonuria

Maluszki mają również robione badania przesiewowe. W 3.–5. dobie życia dziecku pobiera się krew włośniczkową (z pięty), aby zbadać, czy nie ma jednej z tych chorób. Niedoczynność tarczycy i fenyloketonuria to schorzenia uwarunkowane genetycznie (wrodzone). Są niezwykle rzadkie: wrodzona niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) występuje u 1 na 4000 noworodków, a fenyloketonuria – u 1 na 8000 noworodków. Ich wczesne rozpoznanie jest bardzo ważne, gdyż jedynie rozpoczęcie leczenia w okresie wczesnodziecięcym zapobiega nieodwracalnemu uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego.

Badanie lekarskie noworodka i pierwsze szczepienia

Dziecko jest badane przez pediatrę także podczas następnych dni przebywania z mamą w szpitalu. Lekarz osłuchuje jego serce i płuca, palpacyjnie (dotykowo) ocenia narządy wewnętrzne, sprawdzając, czy nie są powiększone nerki, wątroba i śledziona, a także dokonuje oględzin stawów biodrowych. Podczas pobytu w szpitalu każde dziecko zostaje też zaszczepione przeciwko gruźlicy i żółtaczce typu B (WZW B).

Książeczka zdrowia - pierwszy ważny dokument

Wszystkie informacje o przebiegu porodu, stanie zdrowia dziecka i wynikach badań są wpisywane do książeczki zdrowia dziecka. Rodzice otrzymują ją przy wypisie ze szpitala. To dokument, który powinien towarzyszyć dziecku podczas każdego badania lekarskiego. Trzeba strzec go jak oka w głowie, bo ma służyć do opisywania rozwoju i zdrowia dziecka aż do 18. roku życia.

miesięcznik "M jak mama"