Badania nie tylko obrazowe serca

Chorobom serca często nie towarzyszą żadne dolegliwości. To z tego powodu powinniśmy nasze serce, zwłaszcza po 40 roku życia, systematycznie kontrolować ciśnienie krwi i cholesterol. Jakie badania serca może zlecić lekarz, gdy skarżysz się na problemy z sercem?

Spis treści

1. Badania serca: elektrokardiografia (EKG)
2. Badania serca: EKG wysiłkowe
3. Badania serca: EKG metodą Holtera
4. Badania serca:  echokardiografia - echo serca (USG)
5. Badania serca:  koronarografia
6. Badania serca: rezonans magnetyczny
7. Badania serca: scyntygrafia
8. Koronarografia: badanie tętnic wieńcowych [wideo]

Badania serca mają na celu nie tylko wykrywanie chorób, ale również zapobiega im. Nie wszystkie są skomplikowane i możliwe do wykonanie jedynie przez specjalistę. Niektóre każdy z nas może wykonać sam. Co najmniej 12 razy w roku warto zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi. Zależy ono nie tylko od siły, z jaką pracuje serce, ale także od napięcia i elastyczności tętnic oraz lepkości krwi. Ciśnienie skurczowe (tzw. górne) nie powinno być wyższe niż 139 mm Hg, a rozkurczowe (tzw. dolne) - niż 89 mm Hg.

Na rozwój miażdżycy i pracę serca ma także wpływ poziom cholesterolu (substancji tłuszczowej obecnej w całym naszym organizmie). Po 40 roku życia warto go sprawdzać co 1-3 lata, badając krew. Cholesterol całkowity u osób po 30 roku życia nie może przekraczać 200 mg%. W badaniu szczegółowym dzieli się go na frakcje: LDL (zły - nie powinno go być więcej niż ok. 135 mg%) i HDL (dobry - dobrze jest mieć powyżej 35 mg%). Jakie jeszcze badania serca się wykonuje?

Badania serca: elektrokardiografia (EKG)

Wygodnie układamy się na leżance, a lekarz lub pielęgniarka przypina nam elektrody do rąk, nóg oraz do klatki piersiowej. Prądy elektryczne wytwarzane w mięśniu sercowym są rejestrowane i ocenia się ewentualne nieprawidłowości w jego pracy. Niestety, wynik EKG nie jest do końca miarodajny; prawidłowy elektrokardiogram nie wyklucza bowiem choroby wieńcowej. EKG pozwala zaś wykryć aktualny albo przebyty zawał serca.

Badania serca: EKG wysiłkowe

Jest bardziej precyzyjnym badaniem niż "zwykłe" EKG. Zaleca się je przy bólach w klatce piersiowej i w czasie rehabilitacji kardiologicznej (np. po przebytym zawale czy wszczepieniu bypassów). Określa wydolność mięśnia sercowego, stopień zaawansowania choroby wieńcowej, umożliwia również wczesne wykrycie zaburzeń rytmu serca i ujawnia niedotlenienie, które wskazuje na przewężenia w naczyniach wieńcowych. Przed badaniem nie wolno nam jeść obfitego posiłku ani palić papierosów. Podczas wysiłkowego EKG albo chodzimy po ruchomej bieżni, albo pedałujemy, siedząc na stacjonarnym rowerze. Do rąk, nóg oraz klatki piersiowej mamy przypięte elektrody. Jednocześnie aparat założony na rękę mierzy nam ciśnienie tętnicze krwi.

Badania serca: EKG metodą Holtera

Do klatki piersiowej mamy przypięte minielektrody. Są połączone z aparatem wielkości walkmana przymocowanym np. do paska spodni. Urządzenie nosimy przez całą dobę lub dwie. Cały czas rejestruje ono na taśmie magnetycznej zapis ekg - podczas wysiłku, w stresie i we śnie. W ciągu dnia zapisujemy godziny ważniejszych czynności i ewentualnych dolegliwości. EKG metodą Holtera pozwala wykryć objawy niedokrwienia i zaburzenia rytmu serca: skurcze dodatkowe, napadowe częstoskurcze, migotanie przedsionków, trzepotanie komór.

Badania serca:  echokardiografia - echo serca (USG)

Lekarz przykłada nam głowicę ultrasonografu do klatki piersiowej i widzi na monitorze zmiany w budowie serca i nieprawidłowości w jego pracy. To badanie stosuje się po zawale serca, aby określić rozległość zmian. Można także ocenić stan wszystkich jego części (osierdzia, przedsionków, komór) oraz wykryć np. blizny, tętniaki, skrzepy. Czasem „echo” wykonuje się przez przełyk. Trzeba być wtedy na czczo. Głowicę lekarz wprowadza jak gastroskop i pod kontrolą monitora umieszcza na wysokości serca.

Badania serca:  koronarografia

Zwykle przez tętnicę udową lekarz wprowadza specjalny cewnik. Jego drogę obserwuje na monitorze. Cewnik musi dotrzeć aż do serca. Przez niego podaje się tzw. kontrast i co jakiś czas przez nasze ciało przepuszcza wiązkę promieni rentgenowskich. Dzięki temu stają się widoczne zwężenia oraz zatory tętnic wieńcowych. Ta metoda pozwala określić, czy należy wykonać bypassy lub tzw. angioplastykę balonową (udrażnianie tętnic za pomocą specjalnego balonika), czy wystarczy leczenie farmakologiczne. Po badaniu musimy niemal nieruchomo leżeć około ośmiu godzin.

Badania serca: rezonans magnetyczny

Precyzyjnie bada budowę serca i stan tętnic wieńcowych. Leżymy na specjalnym łóżku, które na kilka, kilkadziesiąt minut wsuwa się do komory, gdzie jesteśmy poddawani działaniu pola magnetycznego. Pamiętajmy, że nasz organizm składa się w dużej mierze z wody, a w niej są atomy wodoru, szczególnie podatne na działanie pola magnetycznego. Pod jego wpływem układają się w tkankach inaczej w miejscach zdrowych, a inaczej w zmienionych chorobowo. Informacje o rozkładzie atomów rejestruje specjalny program komputerowy - przetwarza impulsy w obraz serca widoczny na monitorze.

Badania serca: scyntygrafia

Najpierw dostajemy dożylnie izotop promieniotwórczy i czekamy kilka, kilkanaście minut, żeby został pochłonięty przez mięsień sercowy. Wówczas siadamy lub kładziemy się przed tzw. gammakamerą. Promieniowanie "wychodzące" z serca odbierane jest przez specjalne kryształy umieszczone w głowicy gammakamery i przetwarzane na obraz widoczny na monitorze. W trakcie tego badania można ocenić nie tylko budowę serca i tętnic wieńcowych, ale również pracę mięśnia sercowego. Po badaniu powinniśmy pić sporo wody, herbaty lub soków, żeby szybciej wydalić nagromadzony w organizmie radioizotop.

Koronarografia: badanie tętnic wieńcowych [wideo]

miesięcznik "Zdrowie"