Antygen gruczołu krokowego (PSA) - marker nowotworowy

Markery nowotworowe służą do rozpoznania choroby nowotworowej. Jednym z nich jest antygen gruczołu krokowego (PSA). Każdy mężczyzna po 40-tce powinien przeprowadzić badanie PSA, nawet jeśli nie odczuwa najmniejszych dolegliwości. Po 50-tce trzeba je powtarzać raz w roku. Jak przebiega badanie PSA? Jak interpretować wynik PSA?

Spis treści

1. PSA: wskazania do badania
2. Badanie PSA: normy
3. Podwyższone PSA: przyczyny
4. Wiarygodność badania PSA

Marker PSA (z ang. prostate specific antigen), czyli specyficzny antygen gruczołu krokowego, pozwala wykryć raka prostaty w bardzo wczesnym stadium rozwoju. Badanie stężenia PSA przeprowadza się z niewielkiej próbki krwi - nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonania.

PSA: wskazania do badania

• wiek powyżej 50 lat
• trudności w oddawaniu moczu
• krwiomocz
• ból krocza i podbrzusza

Czytaj też: Markery nowotworowe (wskaźniki nowotworowe): rodzaje i wyniki badań

Badanie PSA: normy

Normy PSA zmieniają się z wiekiem, ale generalnie wynik nie powinien przekraczać 4 ng/ml. Dla panów między 40 a 49 rokiem życia za normę przyjmuje się 2,5 ng/ml. Wzrost stężenia PSA w krwi jest ostrzeżeniem, że w prostacie może rozwijać się rak, nawet jeśli guz jest tak mały, że trudno go wykryć w czasie badania przez odbyt.

Podwyższone PSA: przyczyny

• łagodny przerost prostaty (najczęściej)
• przebyte badanie per rectum
• zapalenie prostaty przewlekłe i ostre
• rak prostaty
• stan po cewnikowaniu pęcherza moczowego

Wiarygodność badania PSA

Niestety, badanie stężenia PSA nie jest do końca miarodajne. Okazuje się bowiem, że aż 25 proc. mężczyzn z prawidłowym poziomem tego białka (mniejszym lub równym 4 ng/ml krwi) choruje na raka prostaty, a ponad połowa mężczyzn z podwyższonym poziomem PSA ma zdrowy gruczoł krokowy. W diagnostyce prostaty lekarz zwykle zleca dodatkowo wykonanie ultrasonografii, a czasem także biopsji stercza.