Panseksualizm, czyli piąta orientacja. Na czym polega? Kim jest osoba panseksualna?

Panseksualizm to, obok hetero-, homo- i biseksualizmu, jedna z orientacji psychoseksualnych. O ile w przypadku homo- i heteroseksualizmu definicja nie budzi wątpliwości, o tyle panseksualizm dla większości stanowi zagadkę: czym więc jest i co odróżnia panseksualizm od biseksualizmu? Kim jest panseksualista?

Spis treści

1. Panseksualizm: na czym polega?
2. Kim jest panseksualista?
3. Znani panseksualiści

Panseksualizm: na czym polega?

Panseksualizm (lub omniseksualizm) nazywany jest czwartą, a czasem i piątą, jeśli do heteroseksualizmu, homoseksualizmu i biseksualizmu doliczyć aseksualizm, orientacją seksualną.

O panseksualizmie zaczęto głośniej mówić dopiero w XXI wieku, choć jego historia jest znacznie dłuższa – wcześniej panseksualizmowi nadawano jednak inne znaczenie niż obecnie. Termin "panseksualizm" został spopularyzowany przez ojca psychoanalizy Zygmunta Freuda, który u początków XX wieku stwierdził, że większością ludzkich zachowań nie kieruje nic innego jak popęd seksualny.

Dzisiaj psychiatrzy i psychologowie mają (w większości) inne zdanie na ten temat, ale ostał się sam termin "panseksualizm", który w 2016 roku stał się bardzo popularny ze sprawą… amerykańskiej piosenkarki Miley Cyrus.

Flaga panseksualistów jest różowo-żółto-błękitna.

– Przez całe życie nie potrafiłam zdefiniować ani własnej płci, ani seksualności. Nienawidziłam słowa "biseksualna", bo mnie szufladkowało. Nigdy też nie myślałam o innych, że są dziewczynami lub chłopakami. […] Sama czuję się w tej kwestii neutralnie – kiedy to sobie uświadomiłam, łatwiej też było mi zrozumieć własną seksualność. Nie czuję się hetero, nie czuję się homo i tak jest OK. Jestem panseksualna – wyznała gwiazda w wywiadzie dla "Variety".

Ale czym właściwie ten wypowiedziany przez dawną Hannah Montanę panseksualizm jest?

Słowo "panseksualizm" pochodzi od greckiego "pan", czyli "wszystko" i łacińskiego "sexus", czyli "płeć" i nazywa możliwość skierowania swojego zainteresowania seksualnego nie tylko na ludzi, ale i zwierzęta czy przedmioty¹. Tak też definiowany jest panseksualizm w psychiatrii, jednak panseksualiści, jeśli spojrzeć na ich deklaracje, zdecydowanie się od takiego rozumienia swojej orientacji seksualnej odcinają. Nie nawiązują oczywiście relacji ze zwierzętami czy przedmiotami, ale z innymi ludźmi.

Czytaj też:

Coming out: jak to zrobić i wyjść z szafy?

Czym jest homofobia?

Jakie prawa przysługują pacjentowi LGBT?

Kim jest panseksualista?

Według definicji GLAAD, amerykańskiej organizacji osób LGBT, panseksualista to "osoba, która ma zdolność tworzenia trwałych – fizycznych, romantycznych i/lub emocjonalnych – relacji z osobami jakiejkolwiek płci kulturowej". Panseksualista swoje pożądanie kieruje wyłącznie wobec dorosłych osób, jednak bez względu na ich płeć biologiczną, orientację seksualną.

W tym tkwi właśnie różnica między panseksualistami a biseksualistami. Biseksualiście podoba się kobieta czy mężczyzna, panseksualista nie widzi ludzi poprzez bipolarny podział płci. Dla panseksualisty nie istnieją kobiety czy mężczyźni, a po prostu osoby. Płeć czy raczej tożsamość płciowa nie ma znaczenia: panseksualista może zakochać się w kimś, kto określa siebie jako kobietę, mężczyznę, osobę inter- czy transpłciową.

Około 1% osób na świecie to panseksualiści.

Mogłoby się wydawać, że jeśli ktoś nazywa się panseksualistą to chętnie "skacze z kwiatka na kwiatek" i zmienia partnerów jak rękawiczki. Tak jednak nie jest - panseksualiści przekonują, że jeśli chcieć mówić w ich kontekście o otwartości, to przede wszystkim będzie to otwartość światopoglądowa. Panseksualista (przynajmniej z definicji) nie szufladkuje, nie ocenia po wyglądzie, pochodzeniu, a po tym, co dany człowiek sobą reprezentuje.

Popularność słowa "panseksualizm" wzrosła nie tylko dzięki Miley, ale także większej otwartości społeczeństw (przede wszystkim zachodnich) na różnorodność, której elementem jest neutralność płciowa.

– Panseksualizm jest bardzo szerokim terminem i właśnie dlatego coraz częściej się o nim mówi. Ludzie chcą mieć możliwość samodzielnego identyfikowania się w dowolny sposób, bez bycia oznaczanym, nazywanym przez innych ludzi. Panseksualizm pozwala na dużą elastyczność - mówi seksuolog i psychoterapeuta Michael Aaron².

Znani panseksualiści

Dyskusję o panseksualizmie rozpoczęła na nowo Miley Cyrus, a po niej podobnie określiły się inne znane osoby, m. in.:

SIA – słynna piosenkarka twierdzi, że od zawsze jej seksualność była "elastyczna".

– Jeszcze zanim stałam się sławna, spotykałam się z chłopcami, dziewczętami i wszystkimi pomiędzy. Nie obchodzi mnie, jakiej ktoś jest płci, liczy się człowiek.

Janelle Monáe – performerka, piosenkarka, aktorka. Artystka mówi, że dzięki swojemu coming outowi jako panseksualistka chciałaby stać się wzorem do naśladowania dla młodych ludzi.

– Chcę, by wszystkie młode dziewczyny i młodzi chłopcy: lesbijki, geje, osoby niebinarne, osoby hetero, queer, a także ci, którzy mają problem ze zdefiniowaniem swojej seksualności pamiętali, że jestem z nimi.

ROES (Angel Haze) – raperka, która określa panseksualizm jako "pożądanie miłości. Zawarcie porozumienia z osobą, z którą możesz je znaleźć, bez względu na jej płeć".

Jazz Jennings – amerykańska youtuberka, określana najmłodszą publicznie znaną osobą, określającą się jako transgenderowa (Jennings urodziła się w 2000 toku). Jak twierdzi, jest panseksualna, a to znaczy, że "podobają jej się ludzie na poziomie, który przewyższa podział na płcie i orientację seksualną. Kocha ludzi ze względu na ich duszę i piękno wewnętrzne".

O panseksualizmie mówi się również w kontekście Kristen Stewart, Lady Gagi, Madonny, Clary Delevingne, które jednak oficjalnie nie potwierdziły, że określają się właśnie jako panseksualistki.

Źródła:

1) Źródło: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1158136008727178?via%3Dihub

2) https://edition.cnn.com/2016/10/10/health/pansexual-feat/index.html

Anna Sierant