Krocze - budowa, funkcje, choroby

Krocze ulokowane jest pomiędzy spojeniem łonowym, szczytem kości guzicznej, a guzowatościami kulszowymi. Główną część tkanek krocza tworzą włókna mięśnia dźwigacza odbytu. Czym dokładnie jest krocze? Kiedy wykonuje się nacięcie krocza? Jakie choroby krocza mogą dotknąć mężczyzn, a co grozi kobietom?

Krocze powstaje z przegrody moczowo-odbytniczej, która rozdziela zatokę moczowo-płciową i odbytnicę. Krocze obejmuje tkanki miękkie leżące między spoidłem tylnym warg sromowych, a przednim brzegiem odbytu. Linia łącząca guzowatości kulszowe dzieli krocze na dwa trójkąty: moczowo-płciowy oraz odbytniczy.

Spis treści

1. Krocze - mięśnie krocza
2. Powięź powierzchowna krocza
3. Naczynia i węzły chłonne krocza oraz narządów płciowych zewnętrznych
4. Unerwienie krocza
5. Nacięcie krocza
6. Ból w obrębie krocza u kobiet
7. Nieprawidłowości w obrębie krocza u mężczyzn

Krocze - mięśnie krocza

Mięśnie tworzące przeponę moczowo-płciową znajdują się między gałęziami kości kulszowych oraz dolnymi gałęziami kości łonowych. W linii międzykulszowej przebiega mięsień poprzeczny powierzchowny krocza, rozpięty obustronnie między guzem kulszowym, a środkiem ścięgnistym krocza. Mięsień ten wykazuje dużą zmienność.

Środek ścięgnisty leży w centralnej części krocza. Jest to węzeł łącznotkankowy położony pośrodkowo między odbytem, a tylnym brzegiem przepony moczowo-płciowej. Zbudowany jest z przeplatających się włókien tkanki łącznej i mięśniowej. Jest miejscem przyczepu wielu mięśni powierzchownych i głębokich poprzecznych krocza oraz mięśni opuszkowo gąbczastych, mięśnia zwieracza zewnętrznego cewki moczowej, mięśnia dźwigacza odbytu i zewnętrznego zwieracza odbytu.

Mięsień opuszkowo-gąbczasty rozpoczyna się w środku ścięgnistym krocza i głównie u kobiet stanowi płaskie pasmo mięśniowe w przedłużeniu mięśnia zewnętrznego zwieracza odbytu. Obustronie obejmuje przedsionek pochwy przylegając z zewnątrz do opuszki przedsionka i kończy się na łechtaczce. Splatając się z włóknami mięśnia zwieracza odbytu, przebiega w kształcie ósemek wokół otworów naturalnych.

U mężczyzn rozpoczyna się na środku ścięgnistym krocza, obejmuje opuszkę prącia. Kończy się w błonie białawej ciała gąbczastego i ciał jamistych. Mięsien kulszowo-jamisty rozpoczyna się na guzie kulszowym, biegnie wzdłuż odnogi prącia lub łechtaczki, kończy się u mężczyzn na stronie grzbietowej w błonie białawej ciała jamistego prącia, u kobiet na łechtaczce.

Powięź powierzchowna krocza

Powięziami nazywamy błony zbudowane z tkanki łącznej włóknistej, które otaczają poszczególne mięśnie, grupy mięśniowe lub nawet całą mięśniówkę ciała.

Obie przepony miednicy, jak również powierzchnia wewnętrzna jamy miednicy oraz zawarte w niej trzewia powleczone są powięziami. Powięź powierzchwona krocza występuje tylko w przedniej części dna miednicy.

Z tyłu przyczepia się do tylnego brzegu powięzi przepony moczowo-płciowej. Kierując się do przodu, pokrywa mięsień opuszkowo-gąbczasty oraz mięśnie kulszowo-jamiste i przechodzi w powięź głęboką prącia lub łechtaczki.

Naczynia i węzły chłonne krocza oraz narządów płciowych zewnętrznych

Naczynia chłonne krocza, skóry prącia oraz moszny, łechtaczki, warg sromowych większych, towarzyszą głównie naczyniom krwionośnym sromowym zewnętrznym i uchodzą do pasma poziomego węzłów pachwinowych powierzchownych. Częściowo mogą one uchodzić do węzłów pachwinowych głębokich.

Głębokie naczynia prącia, omijając węzły pachwinowe, podążają również do węzłów biodrowych wewnętrznych.

Tętnice dostarczają do krocza bogatą w tlen i substancje odżywcze krew. Głównym naczyniem tętniczym zaopatrującym krocze jest jest tętnica sromowa wewnętrzna. Odchodzi ona od tętnicy biodrowej wewnętrznej. Oddaje gałęzie: tętnicę odbytniczą dolną i tętnicę kroczową, tętnicę opuszki przedsionka.

Główne naczynie tętnicze rozdziela się na dwie gałęzie końcowe: tętnicę grzbietową oraz tętnicę głęboką łechtaczki.

Tętnica sromowa zewnętrzna górna dolna, będące gałęziami tętnicy udowej, także zaopatrują okolice krocza - unaczyniają wargi sromowe większe. Odtlenowana krew żylna odprowadzana jest z okolicy krocza głównie przez gałęzie żyły biodrowej zewnętrznej.

Inaczej wygląda odpływ z ciał jamistych łechtaczki, które oddają krew żylną dzięki żyle głębokiej łechtaczki, następnie do splotów żylnych okołopęcherzowych oraz żyły sromowej zewnętrznej. Ostatecznie krew trafia do żyły odpiszczelowej.

Unerwienie krocza

Za unerwienie krocza, a więc możliwość odczuwania bólu czy innych dolegliwości, odpowiedzialny jest w głównej mierze nerw sromowy.

Wychodzi on z miednicy mniejszej przez otwór podgruszkowaty. Owija się wokół kolca kulszowego i biegnie do otworu kulszowego mniejszego. W miednicy mniejszej kieruje się po powierzchni wewnętrznej guza kulszowego. Oddaje nerwy odbytnicze dolne i kroczowe.

Gałęzie nerwu sromowego:

• nerw odbytniczy dolny – unerwia skórę w okolicy odbytu, a także śluzówkę odbytnicy poniżej linii grzebieniastej oraz zwieracz odbytu
• nerw kroczowy – zaopatruje mięśnie przepony miednicy i przepony moczowo-płciowej, dolny odcinek pochwy i tylną część warg sromowych większych
• nerw grzbietowy łechtaczki kończy się w żołędzi łechtaczki

Gałęzie wargowe przednie nerwu biodrowo-pachwinowego wraz z nerwem płciowo-udowym unerwiają przednią część warg sromowych większych i wzgórka łonowego.

Nacięcie krocza

Najważniejszym celem nacięcia krocza jest ochrona mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu, którego pęknięcie jest częstym powikłaniem porodu dużego dziecka. Konieczne w nacinaniu krocza jest stosowanie właściwej techniki operacyjnej i decydowanie się na ten krok tylko wtedy, kiedy jest on niezbędny. Chirurgiczne nacięcie krocza ma za zadanie zapobiegać samoistnemu pęknięciu tkanek.

W pęknięciach I stopnia dochodzi do uszkodzenia tylnej ściany pochwy i ewentualnie skóry. Kiedy dojdzie do przerwania mięśni krocza, jednak bez uszkodzenia zwieracza zewnętrznego odbytu, mówimy o pęknięciu II stopnia. Najbardziej rozległe przerwanie krocza z uszkodzeniem błony śluzowej odbytnicy to pęknięcie III stopnia.

Według niektórych położników, zabieg nacięcia krocza chroni także główkę płodu przed gwałtownym rozprężeniem podczas opuszczania dróg rodnych, w związku z czym redukuje częstość innych urazów okołoporodowych.

Właściwie wykonane nacięcie krocza wymaga dobrania odpowiedniego znieczulenia i nacięcia podczas napinania tkanek przez część przodującą. Najczęściej stosowana linia nacięcia przebiega w kierunku boczno-przyśrodkowym - mniej więcej na godzinie piątej lub siódmej.

Po zakończeniu szycia lekarz kontroluje linię szwu w celu odnalezienia krwawienia. Pacjentkę należy zbadać per rectum, aby wykluczyć obecność krwiaka w okolicy odbytniczo-pochwowej i aby zapobiec powstaniu przetoki.

Ból w obrębie krocza u kobiet

Ból krocza w ciąży

Ból krocza w ciąży pojawia się najczęściej w III trymestrze, blisko terminu porodu. Obserwowany przed porodem związany jest z uciskiem główki dziecka. Przyczyną może być również rozluźnienie się więzadeł pod wpływem relaksyny. Kobiety zwykle odczuwają ból podczas chodzenia lub długotrwałego siedzenia. Należy skonsultować wszystkie dolegliwości z lekarzem.

Ból podczas stosunku

Ból podczas stosunku może wiązać się ze zbyt suchą pochwą, infekcją intymną, reakcją alergiczną czy pochwicą. U kobiet cierpiących na endometriozę, czyli wzrost komórek endometrium poza jamą macicy również mogą pojawić się dolegliwości bólowe.

Stan zapalny miednicy mniejszej powodujący ból krocza, może być wywołany przez różne czynniki. Wyróżniamy:

• chlamydiozę – główne objawy to pieczenie podczas mikcji, ból podczas stosunku seksualnego, krwawienie po stosunku, dolegliwości bólowe w okolicy podbrzusza
• rzeżączkę- w tym schorzeniu charakterystyczna jest ropna wydzielina z cewki moczowej, ból i pieczenie cewki moczowej, infekcja i swędzenie okolicy odbytu
• rzęsistkowicę – obfite upławy o nieprzyjemnym zapachu, może pojawiać się ból
• opryszczkę narządów płciowych, która objawia się pieczeniem, występowaniem pęcherzy-po pęknięciu mogą tworzyć owrzodzenia i wywoływać ból.

Czytaj też:

• Srom - budowa, funkcje, choroby
• Wygląd narządów płciowych świadczy o TEMPERAMENCIE seksualnym
• Wargi sromowe: dlaczego bolą wargi sromowe?

Nieprawidłowości w obrębie krocza u mężczyzn

Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego jest bardzo częstą chorobą, dotyczy najczęściej mężczyzn w wieku 35–50 lat. Rozpoznanie stawia się, gdy objawy zapalenia stercza utrzymują się dłużej niż 3 miesiące.

Charakterystyczny symptom to ból odczuwany zwykle w kroczu, u nasady członka, w okolicy odbytu oraz w dole pleców. Objawy choroby są mniej nasilone niż w przypadku ostrego zapalenia, w którym dominują silne bóle podbrzusza oraz krocza, gorączka, nudności.

Ból towarzyszy również urazom moszny. Jądro po urazie może pęknąć, istnieje także prawdopodobieństwo, że dojdzie do powstania krwiaka uciskającego gonadę. W obu tych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Skręt jądra to schorzenie polegające na skręceniu powrózka nasiennego, czyli naczyń krwionośnych, nerwów i nasieniowodu wraz z obrotem jądra wokół osi. Skręt powrózka nasiennego sprawia, że odcięty jest dopływ krwi do jądra, co skutkuje bólem, obrzękiem, zaczerwienieniem i z czasem obumarciem jądra.

Po 4 godzinach zaczynają się już tworzyć nieodwracalne zmiany martwicze w jądrze - potrzebna jest szybka operacja, podczas której jądro zostanie odkręcone. Czas gra główną rolę - skręt trwający powyżej 24 godzin zawsze skończy się obumarciem jądra.

Zapalenie jądra i zapalenie najądrza zwykle jest chorobą ostrą. W ciągu paru dni pojawia się ból w mosznie, zwykle jednostronny, obrzęk, ból w kroczu. Może mu towarzyszyć zakażenie układu moczowego.

Zapalenie jądra towarzyszące wirusowemu zapaleniu ślinianek przyusznych, czyli śwince, jest najczęstszą postacią zapalenia jądra. Zakażenia bakteryjne natomiast to postać częstsza u starszych mężczyzn oraz dzieci.

Kolejną przyczyną zapalenia są choroby przenoszone drogą płciową. Typowe drobnoustroje wywołujące to dwoinka rzeżączki i chlamydia.

Czytaj też:

• Męski układ rozrodczy: budowa i funkcje
• Choroby narządów płciowych u mężczyzn

Natalia Młyńska