Froteryzm - ocieractwo erotyczne

Froteryzm to ocieranie się o ciało obcej osoby w zatłoczonych miejscach publicznych w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych. Froteryzm zaliczany jest do zaburzeń preferencji seksualnych, gdy staje się jedynym lub preferowanym sposobem realizacji potrzeb seksualnych. Jeździsz w godzinach szczytu transportem publicznym? Sprawdź, czy nie jesteś narażona na froterystów...

Spis treści

1. Froteryzm- klasyfikacja parafilii
2. Froteryzm - występowanie
3. Froteryzm - przyczyny
4. Froteryzm - leczenie
5. Froteryzm - milczące przyzwolenie
6. Froteryzm w Japonii - problem społeczny

Froteryzm (frotteuryzm, ocieractwo) zaliczany jest do parafilii (zaburzeń preferencji seksualnych), gdy staje się jedynym lub preferowanym sposobem realizacji potrzeb seksualnych. Termin oznacza osiąganie satysfakcji seksualnej w wyniku ocierania się o ciało obcej osoby w zatłoczonych miejscach publicznych. Termin froteryzm pochodzi od francuskiego frottage – pocieranie.

Ulubionymi miejscami, w jakich swoje dziwne potrzeby lubią spełniać froteryści to autobusy, tramwaje, pociągi, miejsca z ciasnymi przejściami, ale też windy czy kolejki w sklepie. Froteryzm nie stanowi zaburzenia preferencji seksualnej, gdy jest "zachowaniem zastępczym".

Froteryzm- klasyfikacja parafilii

Termin „parafilia” używany jest niekiedy zamiennie z pojęciami: perwersja, zboczenie czy dewiacja i oznacza zaburzenie preferencji seksualnej. Dotyczy ono, w znacznym uproszczeniu, upośledzonej zdolności do podtrzymywania związków o charakterze emocjonalno-erotycznym.

Wyróżniamy trzy kategorie zachowań parafilijnych:

1. podniecenie seksualne i preferencje dotyczące przedmiotów nieosobowych;
2. podniecenie seksualne i preferencje dotyczące sytuacji związanych z cierpieniem i upokarzaniem;
3. pobudzenie seksualne i preferencje dotyczące niedobrowolnych partnerów.²

W "Klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania" froteryzm został sklasyfikowany jako "inne zaburzenia preferencji seksualnej" (wraz z nekrofilią i in.).³

Froteryzm - występowanie

W naszej kulturze froteryzm, w przeciwieństwie do ekshibicjonizmu (publicznego obnażania się) niejednokrotnie pozostaje niezauważony przez ofiary. Nie jest też zjawiskiem częstym, uznawanym za problem społeczny. Zaburzenie to występuje przeważnie u mężczyzn, zwłaszcza biernych życiowo i niepewnych siebie. Najczęściej spotyka się je pomiędzy 15 a 25 rokiem życia.

Ocieranie się o piersi lub pośladki obcych kobiet w miejscach publicznych może mieć chorobliwy charakter. Osoby cierpiące na ocieractwo zwykle nie przejawiają skłonności ekshibicjonistycznych, ale prowokują sytuacje, w których mogą dyskretnie i anonimowo pieścić i ocierać się o osobę płci przeciwnej (najczęściej o pośladki kobiet i ich piersi). Najczęściej ma to miejsce w zatłoczonych miejscach, jak autobusy, koncerty, metro itd. Ocieranie i przytulanie się dzieje się niby przypadkowo. Sporadycznie jest to związane z fetyszem pośladków. Jednakże wykorzystanie tłoku miejskiej komunikacji jako nośnika sprawia, że przedmiotem ocierania staje się, po prostu, fizycznie dostępna część ciała.

Osoby, które uprawiają ocieractwo dążą, żeby poprzez stymulację narządów płciowych osiągnąć zaspokojenie seksualne. Mężczyźni cierpiący na ocieractwo w wyniku swojej aktywności osiągają zwykle wzwód. Niektórzy z nich obnażają się, ale członek ukrywają pod płaszczem lub inną częścią garderoby.

Częstotliwość występowania froteryzmu nie jest jednoznacznie określona. Uważa się, że zaburzenia preferencji seksualnych, takiej jak froteryzm, częściej występują u mężczyzn, co nie oznacza, że zaburzenie to jest związane wyłącznie z płcią męską.

Badania oraz dane kliniczne dowodzą, że często zaburzenia o typie parafilii towarzyszą innego rodzaju zaburzeniom – zwłaszcza tym, które są związane z osłabieniem kontroli zachowań impulsywnych, np.: choroby psychiczne, zaburzenia wynikające z urazów mózgu, zaburzenia osobowości, zaburzenia emocjonalne, uzależnienia od substancji odurzających (alkohol, narkotyki) itp.

Ponadto, zainteresowania czy też zachowania parafilijne skoncentrowane na niezwykłym bodźcu, takim jak tłok, mogą się pojawiać u osób względnie zdrowych w sytuacjach obniżonej odporności emocjonalnej, przewlekłego stresu, przemęczenia bądź odurzenia substancjami.

Froteryzm - przyczyny

Pomimo prowadzonych badań nad genezą zaburzeń preferencji seksualnych nie opracowano jednej spójnej teorii wyjaśniającej te zjawiska. Spośród najczęściej występujących spotyka się teorie oparte na tezie, że dewiacje seksualne są skutkiem zaburzeń rozwoju seksualnego. Na podstawie tego założenia dwie szkoły – psychodynamiczna i poznawczo-behawioralna - opracowały koncepcje powstawania parafilii, w tym i ocieractwa.

Z perspektywy teorii wywodzących się z klasycznej psychoanalizy perwersje seksualne są zatrzymaniem (fiksacją) lub powrotem (regresją) do wczesnodziecięcych form seksualności, które utrzymują się u danej osoby w życiu dorosłym. Wczesnodziecięca seksualność w formie szczątkowej zostaje zachowana w sferze świadomości, a sam akt perwersyjny ma formę rytuału, sztywnego wzorca niezbędnego do uzyskania orgazmu. Zdaniem przedstawicieli myśli psychoanalitycznej decydujące znaczenie dla rozwoju perwersji seksualnych ma lęk kastracyjny. Sam akt perwersyjny miałby być symbolicznym zaprzeczeniem kastracji. Tak więc, jeśli ocieractwo stało się przyczyną pierwszych doznań seksualnych w dzieciństwie, jest możliwe, że utrzyma się u dorosłego.

Bardziej współcześni przedstawiciele teorii psychodynamicznych uznają, że oprócz wymienionych teorii popędów istotną rolę odgrywają relacje, jakim podlega osoba chora. Jedna z teorii psychodynamicznych zwraca uwagę, że sama perwersja seksualna może pełnić funkcję ucieczki przed bliską relacją. Chory z poczuciem zagrożenia utraty tożsamości angażuje się w czynności perwersyjne mające uchronić go przed nadmierną bliskością. Stąd zachowania typu prowadzenie obscenicznych rozmów telefonicznych, kontakty seksualne ze zwierzętami czy ocieranie się o ludzi w zatłoczonych miejscach publicznych.

Teorie poznawczo-behawioralne zwracają uwagę na kształtowanie się parafilii w procesie uczenia się. Zachowania seksualne traktowane są jako wynik i konsekwencja nabywania i utrwalania nawyków na drodze powtarzania gratyfikujących czynności. Zdaniem przedstawicieli teorii uczenia, bodźce, które początkowo nie wywoływały reakcji seksualnej (były obojętne), przez dobór odpowiednich wzmocnień (pozytywnych lub negatywnych) nabierają znaczenia seksualnego i wywołują seksualną reakcję. W dalszej kolejności nabyte nawyki zostają poddane utrwaleniu poprzez stosowanie przez pacjenta zachowań masturbacyjnych. W procesie kształtowania i nabywania nawyków istotną rolę w narastaniu dewiacyjnych tendencji pełnią fantazje seksualne, jakim oddaje się chory. Przedstawiciele teorii społecznego uczenia wskazują na znaczenie pierwszych doświadczeń seksualnych, podkreślając, że zachowania wyuczone we wczesnej fazie dorastania są trwałe i z trudem ulegają wygaszaniu (tzw. teoria imprintingu – wdrukowania).

Froteryzm - leczenie

Występowanie objawów jest wskazaniem do zgłoszenia się na konsultację do specjalistów zajmujących się terapią zaburzeń seksualnych w celu ustalenia czy dane zachowania mieszczą się w kategoriach zachowań normatywnych, czy też wymagają podjęcia leczenia. Osobami zajmującymi się leczeniem są lekarze seksuolodzy, seksuolodzy kliniczni, lekarze psychiatrzy oraz certyfikowani psychoterapeuci.

Podstawą do rozpoznania zaburzeń preferencji seksualnych jest szczegółowy wywiad obejmujący dane dotyczące rozwoju pacjenta i jego rozwoju psychoseksualnego. W przypadku parafilii opcjonalnie wykorzystuje się metody bazujące na pomiarze reakcji seksualnych pacjenta na określonego rodzaju bodźce.

W przypadku dewiacji seksualnych obejmujących podniecenie seksualne pomimo braku zgody ze strony partnera, do których nalezy ocieractwo, obiecujące wyniki przynoszą metody leczenia łączące techniki poznawcze oraz behawioralne.

Leczenie opiera się na poznaniu systemu myśli, błędnych przekonań i stereotypów, dewiacyjnych fantazji seksualnych oraz nastawienia emocjonalnego leżących u podstaw działania. W ramach pracy terapeutycznej m.in. poddaje się analizie etapy procesu decyzyjnego, prowadzącego do nadużyć (tzw. cykl dewiacyjny), co ma umożliwić pacjentowi odpowiednio wczesną interwencję i powstrzymanie się od takich zachowań. W dalszej kolejności postępowanie terapeutyczne obejmuje modyfikację poznawczych (myślowych) elementów funkcjonowania pacjenta.

Powyższe metody psychoterapeutyczne najczęściej uzupełniane są o konkretne techniki obejmujące zachowania seksualne chorego. Pacjent w trakcie sesji terapeutycznych wyobraża sobie dewiacyjny akt seksualny – a następnie zostaje poddany działaniu nieprzyjemnych bodźców, np. inhalacji silnym przykrym zapachem. Innym wykorzystywanym w terapii zestawem ćwiczeń jest trening masturbacyjny, w trakcie którego pacjent, fantazjując na temat dewiacyjnych bodźców, doprowadza do wytrysku, a następnie kontynuuje masturbację, cały czas wypowiadając własne fantazje seksualne. Zasadą powyższych ćwiczeń jest uzyskanie reakcji niechęci do wyobrażanych dewiacyjnych sytuacji – co w założeniu ma doprowadzić do trwałego wygaszenia pobudzenia seksualnego na nieodpowiednie sytuacje i czynności.

Froteryzm - milczące przyzwolenie

Zjawisko ocieractwa zdecydowanie przybrało na sile i ewoluowało. Kiedyś zauważano się przytknięcie dłoni do pośladków czy też nawet ewidentne głaskanie. Dziś froteryzm zdarza się cześciej w miejskiej komunikacji. U froterystów źródłem podniecenia seksualnego jest dotykanie lub ocieranie się o ciało obcej osoby. Warunkiem koniecznym zaś wykonywanie tych czynności w miejscach publicznych, obowiązkowo zatłoczonych.

Ewolucji podlega nie tylko samo zjawisko, jego nasilenie, ale także postawa pasażerów. Gdy obiekty froteryzmu wykazywały aktywny, w mniejszym lub większym stopniu, sprzeciw, to zazwyczaj wystarczało. Najczęstszą, ale i najbardziej pasywną, reakcją była zmiana miejsca w autobusie czy metrze, czyli wyjście ze strefy zagrożenia. Innym, bardziej aktywnym, zachowaniem było głośne zwrócenie uwagi połączone odwróceniem się w stronę "agresora".

Często mamy do czynienia z brakiem jakichkolwiek reakcji osób będących przedmiotem takich aktywności. Brak reakcji – paradoksalnie – stanowi przyzwalenie na kontynuację procederu.

Froteryzm w Japonii - problem społeczny

W niektórych krajach problem jest na tyle poważny, że wprowadzono w metrze specjalne wagony tylko dla kobiet. Na „napady” froterystów są szczególnie narażone panie w Tokio i Mexico City.

W Japonii na temat froteryzmu prowadzi się kampanie informacyjne, kręci filmy, surowo karze się sprawców. Większość młodych ludzi w największych miastach (np. w tokijskim metrze) doświadczyła osobiście frotteuryzmu, a niektóre firmy transportowe w godzinach szczytu wprowadziły wagony tylko dla kobiet. Ankieta przeprowadzona w 2001 roku w dwóch tokijskich szkołach średnich ujawniła, że ponad 70% uczniów padło ofiarą froteryzmu.

Bywa, że kobiety także bywają dotknięte tą parafilią. Kobiety froterystki określa się w Japonii mianem chijo. Chikan to japońskie słowo używane do określenia mężczyzn, którzy dokonują tego typu czynów. Zatłoczone pociągi są ulubionym miejscem chikan i chijo.

Ponieważ określenie to nie jest zdefiniowane w japońskim prawie, jest ono wykorzystywane do opisania czynów łamiących kilka praw. Choć zatłoczone pociągi są najczęstszym miejscem dla tego typu aktów, to innym powszechnym miejscem dla nich są parkingi rowerowe, gdzie ofiarami padają pochylający się nad blokadą rowerową. Chikan jest także często przedstawiany w japońskiej pornografii.

Niepokoje związane z froteryzmem w Japonii są na tyle duże, że powstał na ten temat film fabularny ("Soredemo boku wa yattenai"). Oparto go na prawdziwej historii pracownika biurowego, który został uniewinniony od zarzutu froteryzmu po pięciu latach batalii prawnej. Film porusza kwestię froteryzmu i podważa sprawiedliwość systemu prawnego Japonii, w którym wskaźnik skazań w sądach karnych wynosi 99,9%.