Jak można zarazić się kiłą? Drogi zakażenia bakterią krętka bladego
Do zakażenia kiłą najczęściej dochodzi na drodze kontaktów seksualnych - nie tylko waginalnych, ale także oralnych i analnych. Dużo rzadziej przyczyną choroby jest przeniesienie bakterii przez pocałunek. Zakażenie kiłą przez dotyk teoretycznie jest możliwe, ale w praktyce występuje niezwykle rzadko. Zobacz wszystkie możliwe drogi zakażenia bakterią krętka bladego.
Spis treści
Kiła - jak można się zarazić tą chorobą weneryczną? Wciąż często nie znamy odpowiedzi na to pytanie. Jak wskazują dane Państwowego Zakładu Higieny, zachorowalność na kiłę wciąż w Polsce rośnie - w 2016 roku u ponad 1500 osób zdiagnozowano tę chorobę1. Dziesięć lat wcześniej liczba ta była dwa razy mniejsza. Z kiłą rodzą się nawet noworodki (mimo że teoretycznie kobieta w ciąży powinna mieć w trakcie tych 9 miesięcy wykonywane badania wykrywające obecność wywołujących tę chorobą bakterii), zachorowania zdarzają się u młodzieży, jednak największą liczbę zakażonych stanowią dorośli. Jak mogą się zarazić kiłą, a w jakich przypadkach zupełnie nie muszą się tego obawiać?
Jak można zarazić się kiłą?
1. Akt seksualny - najczęstsza przyczyna zarażenia
Zarażenie kiłą wywołują bakterie krętka bladego - w momencie, gdy dostaną się do krwi przez uszkodzony naskórek. Najbardziej komfortowe warunki do działania stwarza krętkowi blademu akt seksualny - oralny, waginalny lub analny. W wyniku mechanicznego tarcia w trakcie seksu zmiany kiłowe obecne na błonach śluzowych lub skórze osoby zarażonej łatwo przedostają się do organizmu jej partnera. Warunkiem, który musi zostać spełniony, by doszło do zarażenia kiłą, jest uszkodzenie naskórka - niestety, wystarczy, że będzie ono drobne, niewidoczne "gołym okiem". Miejsce, w którym do tego doszło nazywa się nawet wrotami zakażenia. Seks bez zabezpieczenia jest więc główną przyczyną zarażenia kiłą i w takich przypadkach mówi się o kile nabytej bezpośredniej.
2. Pocałunek z osobą, u której pojawiły się zmiany chorobowe w gardle - rzadka przyczyna zarażenia
Kolejnym przykładem bezpośredniego zarażenia kiłą jest to przez pocałunek, lizanie czy gryzienie ust, ale tylko w tych wypadkach, gdy zmiany chorobowe pojawiły się w gardle zakażonej osoby i gdy doszło do bezpośredniego kontaktu z widoczną, najczęściej okrągłą i otwartą, raną. Do zarażenia w ten sposób dochodzi jednak w zdecydowanie mniejszej liczbie przypadków niż podczas kontaktów seksualnych.
3. Zakażenie spowodowane wyjątkowo długą żywotnością bakterii krętka bladego - skrajnie rzadka przyczyna zarażenia
Kiłą nabytą można się też zarazić w sposób pośredni, jednak są to skrajnie rzadkie przypadki. Do zarażenia dochodzi wtedy na skutek zachowania przez bakterie krętka bladego długiej żywotności, spowodowanej wilgotnymi warunkami. Dzieje się tak, gdy skorzystamy z mokrego ręcznika, szczoteczki do zębów czy pomadki do ust osoby chorej na kiłę.
W XV i XVI wieku leczono osoby chore na kiłę poprzez nacieranie rtęcią, a następnie umieszczanie w dobrze nagrzanym piecu, by się wypociły. W wielu przypadkach tego rodzaju kuracja kończyła się śmiercią pacjenta.
Zakażenie kiłą wrodzoną
Szczególną sytuacją, w której może dojść do zakażenia kiłą jest ta, gdy płód zaraża się od matki i noworodek rodzi się już chory - w takim wypadku mówimy o kile wrodzonej. W Polsce do takich sytuacji powinno dochodzić rzadko, ponieważ każda przyszła mama przechodzi na początku i pod koniec ciąży obowiązkowe, refundowane przez NFZ badania w kierunku kiły. Mimo to w 2016 roku zanotowano 16 narodzin dzieci z kiłą. Zarażonym noworodkom podaje się dożylnie penicylinę krystaliczną, a jeśli dochodzi do uczulenia - erytromycynę.
Kiedy NIE dochodzi do zarażenia kiłą?
Istnieje wiele sytuacji, w których obawiamy się zarażenia kiłą, ale które takiego ryzyka nie niosą. Wśród nich warto wymienić:
- przytulanie zarażonej osoby;
- pływanie w basenie z osobą zarażoną;
- korzystanie z toalety, z której korzystała również zarażona osoba;
- noszenie tych samych ubrań, co zarażona osoba;
- dotykanie klamki drzwi po zarażonej osobie;
- korzystanie z tych samych sztućców, co zarażona osoba;
- picie z tej samej szklanki, co zarażona osoba.
Badania na obecność kiły
Samodzielne rozpoznanie kiły nie jest łatwe, ponieważ jej objawy nie są jednoznaczne, a w fazie tzw. kiły utajonej w ogóle nie można ich zaobserwować. Dlatego jeśli podejrzewamy, że możemy mieć kiłę, warto wykonać badanie wykrywające obecność (lub jej brak) przeciwciał przeciw antygenom krętka bladego. Badanie polega na pobraniu krwi z żyły - jak podczas zwykłych badań morfologicznych - i kosztuje około 10-20 zł.
Leczenie kiły
Leczenie kiły polega na podawaniu antybiotyków z penicyliną prokainową.
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na kiłę
Im większa liczba partnerów seksualnych, tym większa szansa, że na kiłę zachorujemy. Ryzyko zachorowania podnosi również uprawianie seksu bez użycia prezerwatywy. Zazwyczaj powtarza się, że kiła to bolączka prostytutek i narkomanów, ale w żadnym wypadku nie oznacza to, że nie może na nią zachorować każda osoba podejmująca współżycie. Grupą, w której kiła występuje częściej niż wśród innych osób są homoseksualni mężczyźni.
Jak chronić się przed kiłą?
Zdecydowanie najlepszym sposobem zmniejszenia ryzyka zarażenia kiłą jest stosowanie prezerwatywy - nie tylko w czasie stosunku waginalnego, ale także analnego i oralnego. Ryzyko zachorowania zmniejsza również mała liczba partnerów seksualnych i świadomość, że jeśli raz wyleczyliśmy się z kiły nie oznacza to, że nie zachorujemy na nią ponownie.
Źródła:
1. Szczegółowy raport przedstawiający zachorowania na kiłę (oraz inne choroby zakaźne, a także zatrucia) dostępny jest na stronie Państwowego Zakładu Higieny: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2016/index_mp.html.
Polecany artykuł:
miesięcznik "Zdrowie"
Porady eksperta