Tabletki "po": jak działają i ile kosztują?

Tabletka "po" to często jedyna metoda, by uniknąć ryzyka niechcianej ciąży. Stosuje się ją po niezabezpieczonym stosunku albo kiedy antykoncepcja zawiodła. Pigułka "po" ma być dostępna tylko na receptę. Aby ją kupić, trzeba będzie najpierw udać się do lekarza. Jak działają tabletki Escapelle i ellaOne i czym różnią się od tabletek wczesnoporonnych?

Spis treści

1. Antykoncepcja dzień po
2. Jak działa Escapelle?
3. Jak działa ellaOne?
4. Tabletka "po" a tabletki wczesnoporonne - czy to to samo?
5. Niepożądane skutki antykoncepcji "po"
6. Jak często można stosować antykoncepcję "po"?
7. Yuzpe - metoda postkoitalna

[AKCJA PARTNERSKA: ZAKOCHAJ SIĘ BEZPIECZNIE]

Pękła wam prezerwatywa? A może w przypływie namiętności daliście się ponieść chwili i nie pomyśleliście o zabezpieczeniu? W awaryjnej sytuacji, aby uniknąć stresu, sięga się po antykoncepcję postkoitalną - to tzw. tabletka "po" stosunku.

Antykoncepcja dzień po

Pigułki "po" mają zapobiegać ciąży po odbyciu niezabezpieczonego stosunku. Ważne jest, aby zażyć je jak najszybciej, bo w takiej sytuacji liczy się czas. Największą skuteczność osiąga się, kiedy pigułka zostanie przyjęta do 24 godzin po stosunku. Po tym czasie jej działanie zostaje obniżone.

Na rynku dostępne są dwa rodzaje tabletek "po", zawierających inne substancje aktywne: levonorgestrel i octan ulipsrystalu, różniących się czasem działania. Najpóźniej tabletkę z levonogestrelem (Escapelle) można przyjąć 72 godziny (3 dni) od współżycia, a tabletkę z octanem uliprystalu (ellaOne) - 120 godzin czyli do 5 dni po stosunku. Znaczna różnica w maksymalnym czasie przyjęcia różnych tabletek wynika z odmiennych mechanizmów działania antykoncepcyjnego obu substancji.

Jak działa Escapelle?

Escapelle zawiera substancję czynną levonorgestrel (jest to syntetyczny progestagen, wykorzystywany jako aktywny składnik środków antykoncepcyjnych). Jeśli tabletka zażyta zostanie w pierwszej dobie od stosunku, jej skuteczność wyniesie 99%. W sytuacji wystąpienia wymiotów do 3 godzin od połknięcia pigułki, zaleca się przyjęcie jeszcze jednej tabletki.

- Zawarty w tabletce "po" hormon może zahamować owulację, jeśli tabletka została przyjęta jeszcze przed jajeczkowaniem. Dodatkowo hormony, niezależnie od tego, kiedy została przyjęta tabletka, wywołują zmiany w błonie śluzowej macicy, utrudniając implantację zarodka. Escapelle nie zadziała, jeśli doszło już do zagnieżdżenia zarodka. Przy czym warto zaznaczyć, że tabletka "po" nie ma w takim przypadku działania poronnego - tłumaczy doktor Barbara Grzechocińska, ginekolog endokrynolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Tabletki z levonorgestrelem nie będą skuteczne, jeśli proces implantacji zarodka już się rozpoczął. Kiedy levonorgestrel zostanie przyjęty zbyt późno, nie zadziała poronnie. Wręcz przeciwnie – podtrzyma ciążę.

Ważne! Antykoncepcja "po" zabezpiecza tylko przed ciążą z tego stosunku, który odbył się przed zażyciem preparatu.

Sprawdź:

Jak długo żyje plemnik?

Jakie są pierwsze objawy ciąży? Jak rozpoznać ciążę? [TEST]

Jak działa ellaOne?

EllaOne to tabletka antykoncepcyjna zawierająca octan uliprystalu, przeznaczona do stosowania w przypadkach nagłych, aby zapobiec ciąży po odbyciu stosunku płciowego bez zabezpieczenia lub w przypadku, gdy zastosowana metoda antykoncepcji zawiodła. Pigułki te mają działać poprzez zatrzymanie uwalniania komórki jajowej przez jajniki. Substancja czynna ellaOne, czyli octan uliprystalu, łączy się z receptorami, z którymi zwyczajowo w reakcję wchodzi progesteron, hamując w ten sposób owulację. Dodatkowo substancja aktywna może doprowadzić do zmian w wyściółce macicy, utrudniając zagnieżdżenie się zarodka.

EllaOne należy zażyć jak najszybciej po stosunku płciowym (maksymalnie do 120 godzin po stosunku - 5 dni). Trzeba jednak pamiętać, że im później tabletka zostanie przyjęta, tym bardziej zmniejsza się skuteczność jej działania. Nie należy także stosować preparatu wielokrotnie w tym samym cyklu miesiączkowym.

Tabletkę można przyjąć z posiłkiem lub bez posiłku, a jeśli w ciągu 3 godzin po przyjęciu pigułki ellaOne wystąpią wymioty, powinno się przyjąć kolejną tabletkę.

Uwaga! Preparat nie powoduje przerwania istniejącej ciąży.

Tabletka "po" a tabletki wczesnoporonne - czy to to samo?

Według Światowej Organizacji Zdrowia tabletka "po" nie działa jak tabletki wczesnoporonne. Poronienie to przerwanie ciąży, a WHO za początek ciąży uznaje implementację (czyli zagnieżdżenie się) zapłodnionej komórki jajowej w macicy. Antykoncepcja awaryjna nie powoduje obumarcia zagnieżdżonego zarodka i to różni ją od tabletek wczesnoporonnych - zamiast tego działa jeszcze zanim dojdzie do implementacji, uniemożliwiając zarodkowi zagnieżdżenie się w ścianie macicy.

Kontrowersje na temat działania tabletki "po" wynikają z różnic w określaniu początku ciąży. Dla niektórych jest to moment zapłodnienia, czyli wniknięcia plemnika do komórki jajowej, co ma miejsce w jajowodach. Zgodnie z taką interpretacją ellaOne ma działanie takie jak tabletka poronna, ponieważ przerywa już rozpoczętą ciążę.

Warto jednak wiedzieć, że nawet gdy zarodek już się zagnieździ w macicy, a tabletka "po" zostanie przyjęta, nie spowoduje ona obumarcia zarodka. Środek ten nie ma żadnego wpływu na już rozpoczętą ciążę.

Czytaj też: Antykoncepcja bez recepty - lista preparatów, ceny, skuteczność

Niepożądane skutki antykoncepcji "po"

• ból głowy,
• wymioty,
• biegunka,
• nudności,
• bóle brzucha,
• krwawienia i plamienia acykliczne.

Jak często można stosować antykoncepcję "po"?

Antykoncepcja "po" może być stosowana jedynie w sytuacjach awaryjnych i nie można uważać jej za jedną z metod antykoncepcyjnych. Zażycie tabletki po uzasadnione jest tylko w przypadku:

• pęknięcia prezerwatywy;
• popełnienia błędu w stosowaniu pigułek antykoncepcyjnych - kiedy zapomniano o przyjęciu więcej niż 3-ech tabletek antykoncepcyjnych;
• seksu bez zabezpieczeń;
• gwałtu.

- Kilkakrotne przyjęcie tabletki „po”, w liczbie większej niż to podaje producent, oprócz wymienionych już wyżej działań niekorzystnych, może mieć istotny wpływ na pojawienie się zaburzeń hormonalnych i całkowicie rozregulować cykl miesiączkowy - przestrzega doktor Barbara Grzechocińska.

Anna Jakimiuk

Konsultacja: dr n. med. Barbara Grzechocińska