Zespół stresu popandemicznego - czym jest i jak sobie z nim radzić?

Zespół stresu popandemicznego obecnie nie widnieje w medycznych klasyfikacjach. Od dłuższego już czasu eksperci zwracają uwagę na to, jak bardzo utrzymująca się pandemia wpływa na zdrowie psychiczne ludzi. Wspomina się m.in., o tym, iż w związku z niekorzystną sytuacją epidemiologiczną narasta rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych czy lękowych. Coraz częściej słyszy się także o zespole stresu popandemicznego. Dowiedz się, czym jest i jakie są jego objawy.

Spis treści

1. Dlaczego u ludzi może występować zespół stresu popandemicznego?
2. Jakie miałyby być objawy zespołu popandemicznego?
3. Jak poradzić sobie z nasilonym stresem związanym z pandemią?

Doświadczenie jakichś bardzo trudnych przeżyć – udział w działaniach wojennych, zostanie ofiarą gwałtu czy przeżycie jakiegoś wypadku komunikacyjnego – prowadzić może do wystąpienia zespołu stresu pourazowego (PTSD). W przebiegu jednostki dochodzić może do występowania m.in. obniżonego nastroju, nawracania wspomnień dotyczących traumatycznego wydarzenia czy też odczuwania ciągłego, nieuzasadnionego poczucia niepokoju.

Zespół stresu pourazowego rozwija się w związku z przeżyciem jakichś ekstremalnych wydarzeń. Obecnie jednak na występowanie dolegliwości, które przypominają objawy PTSD, zaczyna się skarżyć coraz więcej osób i to takich, które traumy wcale nie przeżyły. Możliwe, że u takich ludzi doszło do wystąpienia zespołu stresu popandemicznego (ang. post-pandemic stress disorder).

Dlaczego u ludzi może występować zespół stresu popandemicznego?

Pandemia może doprowadzać do odczuwania przez ludzi bardzo nawet nasilonego stresu. Obawy mogą dotyczyć ryzyka zachorowania na COVID-19 (zarówno przez siebie samego, jak i przez bliskich), ale i możliwości utraty pracy. Sytuacji nie poprawia to, że nie wiadomo, przez jaki długi jeszcze czas pandemia będzie się utrzymywać. Ostatecznie wiele osób zwyczajnie przestaje sobie radzić ze swoimi negatywnymi odczuciami.

Wystąpieniem zespołu stresu popandemicznego zagrożeni są przede wszystkim ci, którzy bezpośrednio stykają się z najbardziej negatywnymi następstwami sytuacji epidemiologicznej – mowa tutaj chociażby o pracownikach systemu ochrony zdrowia. Przedstawiciele świata medycznego muszą się w końcu mierzyć nie tylko z tym, że stale znajdują się oni w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania na COVID-19, ale i ze znaczną ilością zgonów z powodu zakażenia koronawirusem.

Z przejawami zespołu stresu popandemicznego zmagać się mogą nie tylko medycy, ale i chociażby pracownicy korporacji oraz inne osoby, które często zmuszone są do wykonywania pracy w formie zdalnej. Z pewnością ma one pewne plusy, jednak skutkować może ona pojawianiem się poczucia pustki, uczuciem popadania w rutynę, jak i prowadzić do pojawiania się uczucia osamotnienia.

Zespół stresu popandemicznego pojawiać się może nie tylko u osób dorosłych, ale i u dzieci. Z jego przejawami najmłodsi mogą zmagać się m.in. z powodu nauki zdalnej. Trudne dla dzieci może być również to, że tak naprawdę ich sytuacja szkolna zmienia się bardzo dynamicznie i jest niestabilna – raz mogą normalnie uczęszczać do szkoły, a raz muszą przechodzić na lekcje w trybie zdalnym.

Dodatkowo – o czym niektórzy zapominają – najmłodsi sami obawiają się ryzyka zachorowania na COVID, jak i mogą martwić się tym, że na chorobę zapadnie jakaś bliska im osoba.

Jakie miałyby być objawy zespołu popandemicznego?

Wśród dolegliwości, które mogą pojawiać się w przebiegu zespołu stresu popandemicznego, wymieniane są przede wszystkim obniżenie nastroju, drażliwość oraz częste (a czasami nawet ciągłe) odczuwanie niepokoju.

Pacjentom może brakować motywacji do działania, jak i mogą oni mieć wrażenie, że ich życie jest pozbawione sensu, dochodzić może u nich również do występowania irytacji lub złości na to, że obecnie życie zdecydowanie nie wygląda tak jak jeszcze kilkanaście zaledwie miesięcy temu.

Objawy zespołu stresu popandemicznego obejmować mogą też zaburzenia snu, zaburzenia apetytu oraz trudności z koncentracją uwagi. Pacjenci, u których dojdzie do wystąpienia problemu mogą również wycofywać się z relacji społecznych.

Jak poradzić sobie z nasilonym stresem związanym z pandemią?

W pełni zapobiec rozwojowi zespołu stresu popandemicznego najprawdopodobniej się nie da, istnieją jednak pewne metody, których zastosowanie zmniejszy ryzyko jego wystąpienia.

Jedną z dobrych metod na redukowanie doświadczanego napięcia jest regularna aktywność fizyczna. Pomagać może zarówno bieganie, jak i jazda na rowerze czy pływanie. Każdy powinien wybrać taki sport, którego uprawianie przynosi mu radość i już nawet kilkanaście minut ćwiczeń może prowadzić do poprawy nastroju.

Inne techniki również jak najbardziej mogą doprowadzać do zmniejszenia odczuwanego napięcia. Pomagać może medytacja, jak i czytanie książek. Istotne są również starania o utrzymywanie relacji społecznych – owszem, obecnie, ze względu na sytuację epidemiologiczną, nie zawsze są one wskazane, z drugiej jednak strony spotkania w świecie rzeczywistym można zastąpić chociażby spotkaniami w świecie wirtualnym.

Z pandemią będziemy się mierzyć przez pewien jeszcze czas, najprawdopodobniej jeszcze dłużej będziemy się jednak zmagać z jej rozmaitymi następstwami, z których część dotyczy zdrowia psychicznego.

Nie sposób przewidzieć wszystkich konsekwencji pojawienia się wirusa SARS-CoV-2 na świecie, z tymi jednak problemami, które już udało się zidentyfikować – np. zespołem stresu popandemicznego – trzeba jednak walczyć jak najwcześniej.