Uczeń z Zespołem Aspergera - jak do niego dotrzeć? [Porada eksperta]

Od września "uczę" indywidualnie ucznia w wieku 16 lat ze zdiagnozowanym Zespołem Aspergera. Do tej pory go nie widziałam. Odkąd zaczęłam przychodzić na lekcje do domu chłopiec nie wychodzi z łazienki. Zamyka się tam przed lekcjami, wychodzi, jak twierdzi jego mama, zaraz po wyjściu ostatniego nauczyciela. Próbowaliśmy (nauczyciele i wychowawca) dać mu wrzesień na dostosowanie się do nowej sytuacji, zostawialiśmy karty pracy, które z mamą realizował, próbowaliśmy zachęcać do wyjścia organizowaniem pracy na komputerze, chcieliśmy wysyłać mu e-mailem prezentacje - zmienił adres e-mailowy. Mama nie potrafi namówić go do wyjścia, my również. Każdy nasz pobyt w jego domu kończy się zapewnieniem przez drzwi łazienki, że następnym razem już na pewno wyjdzie. Wiemy, że należy ustalić z nim proste, jasne i akceptowalne zasady, ale wydaje nam się, że mama jest daleka od chęci współpracy. Uważa, że każda próba radzenia jej i przypominania o konsekwencji w jej zachowaniu wobec syna to krytyka i zrzucanie na nią winy za chorobę dziecka. Co możemy zrobić? Jak wyciągnąć go z tej łazienki?

Witam,

1. Najpierw należy dobrze zrozumieć, co właściwie jest aktualnie największą trudnością chłopca, czy lęk przed spotkaniem i nową sytuacją, czy brak bezpiecznej i konsekwentnej dyscypliny ze strony matki chłopca.

2. Jeżeli problem tkwi w lęku przed nową sytuacją, to pomocne stają się strategie poznawczo-behawioralne, to znaczy stopniowana ekspozycja na nową sytuację, czyli mama z synem mogą stworzyć wspólnie tabelę hierarchii sytuacji, które on zaakceptuje, zaczynając od korespondencji e-mailowej, a kończąc na spotkaniu w miejscu, które w domu uznaje za najbezpieczniejsze (poza łazienką i zamkniętą przestrzenią).

3. Jeżeli problem polega na braku konsekwentnego wymagania od dziecka, to proponuję porozmawiać z matką o tym, że skoro nie jest w stanie pomóc dziecku w indywidualnej pracy, powinna niezwłocznie skierować się do specjalistów, gdyż istnieje coraz bogatsza oferta pomocy takim dzieciom, przedszkola i nowe szkoły dostosowane do ich potrzeb. Warto wówczas uświadomić matkę, że zostały wyczerpane wszelkie możliwe sposoby z państwa strony i pozostaje jej ruch w kierunku szukania pomocy.

Jeśli mama jest ,,słaba" i mało skuteczna w szukaniu terapii dla dziecka, warto jej w tym pomóc lub znaleźć osoby, które ją pokierują dalej.

4. Być może Pani intuicja w sprawie braku umiejętności matki w konsekwentnym wymaganiu utrwala lękowe tendencje chłopca, ale warto okazywać wyrozumiałość matce, gdyż realnie opiekuje się ona bardzo trudnym dzieckiem. Proszę unikać wszelkich ostrych ocen i z czułością oraz wyrozumiałością wskazywać na nowe możliwości. Proszę próbować dodawać nadziei, a nie oceniać. Dla wielu rodziców, którzy wychowują dzieci bez zakłóceń rozwojowych, wprowadzanie konsekwentnej dyscypliny jest nierzadko trudne. Co dopiero, gdy dziecko boi się otaczającego świata i z zasady jest bardzo trudne i sztywne w swoich zachowaniach.

Moim zdaniem pomoc takim dzieciom nastręcza tak wiele wyzwań i trudności, że rodzice powinni szukać i korzystać z pomocy zespołu terapeutów, a nie tylko szkoły. Państwo dofinansowuje wiele terapii w niemałej kwocie, gdyż problemy takich dzieci są trudne i wykraczają poza kompetencje rodziców oraz pedagogów i nauczycieli.

5. Połączenie dyscypliny z ekspozycją na lęki i przekraczanie sztywnych zachowań jest na tyle trudnym wyzwaniem, że wymaga zespołu specjalistów. Proszę unikać szukania winnych w rodzicach lub w systemie szkoły. Moim zdaniem należy szukać wsparcia także w specjalistycznej pomocy terapeutów. Rekomenduję Fundację Synapsis, oferty pomocy w ramach ośrodków Synapsis lub ośrodków Sotis. Rozwijają oni swoje placówki na terenie całego kraju. W Warszawie jest ich bardzo dużo. Mają stale uaktualnianą ofertę zgodnie ze światowymi doniesieniami naukowymi. Fundacja Synapsis oferuje także pojedyncze konsultacje prawne, psychologiczne, psychiatryczne.

6. Mama powinna jak najszybciej działać. Upływ czasu, działa znacząco na niekorzyść dziecka. Specjalistyczna rehabilitacja powinna być podjęta jak najszybciej, wówczas rokowanie jest o wiele lepsze.

Proszę szukać pomocy i wsparcia terapeutycznego jak najszybciej.