Terapia skoncentrowana na przeniesieniu (TFP) - metoda leczenia pacjentów z borderline

Celem terapii skoncentrowanej na przeniesieniu - TFP (inaczej: terapii Kernberga) jest sprawienie, aby osoba z borderline nauczyła się stabilniej i bardziej realistycznie przeżywać uczucia dotyczące relacji z innymi ludźmi. Udaje się to osiągnąć przez zmniejszenie objawów związanych z zaburzeniem osobowości typu borderline i dzięki doprowadzeniu do zmian struktury charakteru pacjenta. W efekcie powinno to znacznie poprawić poziom jego codziennego funkcjonowania. Przeczytaj więc, na czym polega terapia skoncentrowana na przeniesieniu - TFP.

Spis treści

1. Terapia skoncentrowana na przeniesieniu (TFP): założenia
2. Cele terapii TFP

Terapia skoncentrowana na przeniesieniu (TFP, terapia Kernberga) pomaga ułatwić funkcjonowanie pacjentom z zaburzeniem osobowości typu borderline. Odbywa się to przez złagodzenie objawów związanych z problemem i doprowadzenie do zmian charakterologicznych. Dowiedz się, jak przebiega terapia metodą Kernberga.

W obrębie terapii psychodynamicznej (jeden z nurtów psychoterapii) wyróżnia się terapię Kernberga, która w terminologii specjalistycznej określana jest mianem terapii skoncentrowanej na przeniesieniu (TFP, skrót pochodzący od angielskiego Transference-Focused Psychotherapy). Jej głównym twórcą jest psychoanalityk Otto F. Kernberg, profesor psychiatrii na amerykańskim Cornell University.

Terapia skoncentrowana na przeniesieniu stosowana jest w leczeniu pacjentów z zaburzeniami osobowości, szczególnie u osób cierpiących na zaburzenie typu borderline (osobowość graniczna/z pogranicza).

Terapia skoncentrowana na przeniesieniu (TFP): założenia

Według założeń Ottona Kernberga, ludzie z prawidłową strukturą osobowości mają zdolność do obiektywnej interpretacji siebie, innych ludzi oraz relacji międzyludzkich. Takie osoby potrafią dostrzegać kontrasty i zauważać subtelne różnice w ludzkich zachowaniach. W przypadku zaburzenia osobowości typu borderline występują problemy z definiowaniem siebie oraz innych. Pacjenci z tym zaburzeniem traktują i klasyfikują ludzi, ich zachowania i związane z tym zjawiska jako jednoznacznie dobre lub złe (tego typu sytuacja określana jest mianem rozszczepienia i stanowi jeden z tzw. prymitywnych mechanizmów obronnych).

Innymi problemami związanymi z mechanizmami obronnymi są projekcja (przypisywanie innym ludziom swoich cech czy opinii – zazwyczaj negatywnych) oraz idealizacja (np. rozszczepienie charakteru ukochanej osoby na dwie części – dobrą, która jest wywyższana oraz złą, której istnienie jest negowane).

Osoby cierpiące na borderline mogą wchodzić w nietrwałe relacje uczuciowe – powodem krótkich związków jest to, że pacjenci mogą łatwo przechodzić ze stanu uwielbienia swojego ukochanego do nienawidzenia go. Oprócz tego są drażliwi oraz zmienni w uczuciach ze względu na odczuwanie pustki (związane jest to z niedostateczną identyfikacją własnego ja). Osoby z borderline mogą podejmować próby zapełnienia jej przez podejmowanie ryzykownych zachowań, takich jak nadużywanie substancji psychoaktywnych czy uprawianie hazardu.

Głównym założeniem terapii psychodynamicznej (m.in. terapii TFP) jest stwierdzenie, że zachowaniami ludzi kierują wewnętrzne mechanizmy, z których obecności ludzie nie zdają sobie sprawy. Rola psychoterapeuty prowadzącego ten rodzaj terapii polega na uświadomieniu pacjentowi istnienia tych czynników, a także na wydobywaniu pozornie zapomnianych wspomnień oraz na przekonywaniu do wyrażania przeżywanych emocji czy wyobrażeń.

Cele terapii TFP

Celem terapii TFP (Kernberga) jest doprowadzenie do:

• integracji obrazu własnej osoby i innych ludzi,
• wykształcenia prawidłowej interpretacji doświadczanych uczuć,
• zrozumienia mechanizmów obronnych.

Bardzo duże znaczenie w tej terapii odgrywa zjawisko przeniesienia. Najogólniej mówiąc, jest to (nieświadome) przenoszenie uczuć doznawanych wobec innych ludzi na osobę psychoterapeuty. Terapia skoncentrowana na przeniesieniu zakłada, że w przebiegu relacji nawiązywanej z psychoterapeutą pacjent zachowuje się tak, jak wobec innych ludzi w domu i w pracy. Istnienia przeniesień i związanych z nimi uczuć chorzy nie są świadomi – terapeuta w odpowiednich momentach spotkania ma za zadanie utrzymać uwagę pacjenta przy występujących u niego w danej chwili uczuciach, co ma pozwolić choremu na ich przeanalizowanie oraz – co najważniejsze – na ich zrozumienie.

Terapia psychodynamiczna zaburzenia osobowości borderline metodą TFP nie polega na tym, że pacjent mówi a terapeuta milczy. Jest zgoła odwrotnie, terapia skoncentrowana na przeniesieniu zaliczana jest do tych technik psychoterapii, w których znaczący jest aktywny udział psychoterapeuty.