Psychiatra, psycholog, psychoterapeuta i coach – do kogo zgłosić się ze swoimi problemami?

Psychiatrę, psychologa, psychoterapeutę czy coacha łączy znajomość ludzkiej psychiki. Dzieli – sposób jej leczenia. Czy naprawianie psychiki będzie skuteczne, w dużej mierze zależy od wyboru osoby, do której zgłosimy się po pomoc. Warto więc poznać różnice między wymienionymi specjalistami.

Spis treści

1. Psycholog
2. Psychiatra
3. Psychoterapeuta
4. Coach

Problemy natury psychologicznej mogą przybierać różne formy i dawać różne objawy, dlatego często wymagają wsparcia różnych specjalistów. W czym pomoże nam psycholog lub psychoterapeuta, a w czym psychiatra? W jakiej sytuacji możemy liczyć na skuteczną pomoc coacha?

Psycholog

Psychologiem jest osoba, która ukończyła studia z psychologii. Zakres obowiązków psychologa jest bardzo szeroki i często wychodzi poza obszar ściśle związany z ludzkim zdrowiem psychicznym. Psycholog jest pierwszą osobą, z którą kontaktuje się człowiek borykający się z cierpieniem psychicznym lub zaburzeniami o tym podłożu. Specjalista ten zwykle zajmuje się opiniowaniem, diagnozowaniem, badaniem psychologicznym i kierowaniem na odpowiednie leczenie swoich pacjentów. Psycholog nie zajmuje się terapią, nie zleca leczenia farmakologicznego, może jedynie zdiagnozować i pokierować swojego pacjenta do innych specjalistów.

Jakie metody stosuje psycholog?

Psycholog diagnozuje i opiniuje problem na podstawie wywiadu z pacjentem. Istotą wywiadu jest nie tylko rozmowa, ale często również specjalne testy psychologiczne, które są potem odpowiednio przez niego interpretowane. Specjalista ten jest również uprawniony do wydawania orzeczeń czy zaświadczeń o zdrowiu psychicznym.

Komu udziela pomocy?

Najczęściej do psychologa chodzimy z bieżącymi problemami, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Są to problemy dnia codziennego – trudna sytuacja w pracy czy w małżeństwie, apatia, zniechęcenie, strata. Do psychologa warto pójść wtedy, gdy nie jesteśmy do końca pewni, jaki specjalista nam pomoże. Psycholog zdiagnozuje problem i skieruje na odpowiednie leczenie, np. na psychoterapię lub do psychiatry.

Psychiatra

Psychiatra to lekarz medycyny, którzy zrobił specjalizację z psychiatrii. Jest uprawniony do stawiania diagnozy i leczenia farmakologicznego swoich pacjentów. To jedyny specjalista w dziedzinie psychologii, uprawniony w Polsce do wystawiania recept. Zajmuje się leczeniem najtrudniejszych i najpoważniejszych zaburzeń psychicznych.

Jakie metody stosuje psychiatra?

Psychiatra diagnozuje pacjenta na podstawie wywiadu, który może rozszerzyć w niektórych przypadkach także o badania lekarskie lub laboratoryjne. W pracy psychiatra stosuje leczenie farmakologiczne, głównie przy wsparciu leków psychotropowych. Lekarz może zadecydować o leczeniu pacjenta w szpitalu oraz go tam skierować. Istnieją wyjątki, gdy pacjentowi zaleca się leczenie przymusowe (najczęściej wtedy, gdy chory stanowi realne zagrożenie dla zdrowia i życia swojego lub osób postronnych oraz wtedy, gdy pacjent nie jest zdolny do zaspokajania swoich podstawowych potrzeb życiowych).

Komu udziela pomocy?

Psychiatra to lekarz, do którego powinny trafiać osoby z dużymi zaburzeniami osobowości oraz takie, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa własnego i bliskich. Specjalista ten zajmuje się najtrudniejszymi przypadkami problemów psychicznych, z którymi nie radzi sobie psychoterapia. Zaburzenia kwalifikujące do wizyty u psychiatry to m. in. mania, depresja, schizofrenia, myśli samobójcze, autoagresja.

Psychoterapeuta

Psychoterapeuta nie musi być z wykształcenia lekarzem ani nawet psychologiem. Aby uzyskać prawa do wykonywania tego zawodu, należy ukończyć czteroletnią szkołę z tego obszaru nauki. Psychoterapia zajmuje się rozwiązywaniem problemów cierpiącej psychiki. Psychoterapeuta leczy zaburzenia, docieka ich źródeł i pomaga uporać się z przeszłością i wydarzeniami z przeszłości, które w wielu przypadkach jest sprawcą problemów.

Jakie metody stosuje psychoterapeuta?

W psychoterapii najważniejszy jest czas. Nie da się w krótkim czasie osiągnąć efektu wyleczenia, dlatego jest to terapia dla cierpliwych i konsekwentnych. Psychoterapia może trwać nawet kilka lat. Możliwa jest terapia krótkoterminowa, ale te zwykle nie rozwiązują każdego problemu. Terapie są najczęściej przeprowadzane osobiście. Psychoterapeuta stawia na bezpośredni, bliski kontakt z pacjentem – jeden na jednego. Terapii ponadto musi sprzyjać otoczenie – ciche, przytulne i wygodne pomieszczenie oraz atmosfera umożliwiająca intymne zwierzenia. Psychoterapeuta musi zdobyć zaufanie swojego pacjenta, który dzięki temu się przed nim otworzy. Lekarz jest w terapii przede wszystkim od słuchania. W psychoterapii stosuje się cztery metody: poznawczo-behawioralną, humanistyczną, systemową i psychoanalityczną. Każda z nich charakteryzuje się innym podejściem do problemu oraz odmiennym sposobem prowadzenia terapii.

Komu udziela pomocy?

Psychoterapeuta prowadzi terapie dla osób z problemami obniżającymi jakość ich życia. Psychoterapia najczęściej zajmuje się takimi problemami jak: depresja, stany lękowe, zaburzenia odżywiania, natręctwo myślowe, DDA, zaburzenia snu, objawy psychosomatyczne.

Coach

Różnica pomiędzy coachem a pozostałymi specjalistami jest bardzo duża. Najistotniejszym faktem jest to, że coach nie zajmuje się terapią. Nie leczy chorej duszy ale ulepsza tę zdrową. Do coacha zgłaszają się głównie ci, którzy nie mają problemów natury psychicznej, ale interesują się efektywniejszym wykorzystaniem swojej psychiki i chcą polepszyć jakość życia. Coach jest w stanie nadać czyjemuś życiu sens, zmotywować do działania, zachęcić do wyzwań i poprawić samopoczucie.

Coach nie będzie więc pomocny w wyciąganiu z dołka psychicznego, nie zastosuje terapii czy farmakologicznej metody leczenia. Nie będzie analizował przeszłości i doszukiwał się przyczyn stanu, w którym znajduje się człowiek. Nie postawi diagnozy. Coach ulepszy to, co już jest dobre. Pomoże przezwyciężyć bariery, jakie stoją na drodze do celu, który chcemy osiągnąć. Pozwoli rozwinąć potencjał, który w nas drzemie. Wpłynie na efektywność działań.

Jakie metody stosuje coach?

Coache wygłaszają mowy motywacyjne, organizują wykłady i szkolenia, ale też spotykają się na indywidualnych sesjach. Ich praca opiera się wizualizowaniu świetlanej przyszłości słuchaczy. Dla coacha najważniejsze jest tu i teraz. Wysokie umiejętności perswazyjne, pozwalają coachowi zmienić sposób myślenia człowieka, który go słucha. Oddziaływanie słowem jest tak silne, że tylko na skutek perswazji człowiek potrafi nagle zmienić swoje życie, podejście do niektórych spraw.

Co ważne – coach nigdy nie kreśli jednej drogi do sukcesu. W coachingu nie mam też wchodzenia w relację pacjent-lekarz. W zakresie tej „terapii” obie strony mają relacje partnerskie, a nawet jest tak, że rola coacha ogranicza się jedynie do podpowiadania i wspierania. W przypadku coachingu inaczej wygląda też sposób komunikacji, w porównaniu do opisanych wcześniej specjalizacji. Spotkania mogą odbywać się w większym gronie albo w nietypowej formie np. przez internet czy telefon. W porównaniu z terapią psychologiczną, która zajmuje się problemami psychicznymi i emocjonalnymi, coaching jest bardziej pozytywny. Analizuje sukces, nie porażkę. Pokazuje potencjał tkwiący w człowieku, a nie jego wady. Istotną różnicą jest również to, że w coachingu ważne jest miernikowanie postępów, w psychoterapii tego nie znajdziemy.

Komu udzieli pomocy?

Coaching skierowany jest do osób, które nie mają problemów natury psychologicznej, a jednak czują potrzebę ulepszenia swojego nastawienia do życia, pracy, rodziny. Praca z coachem zalecana jest tym, którzy szukają wewnętrznej motywacji lub nie mają odwagi, by dążyć w życiu do zwycięstwa. Coaching jest bardzo dobrym wsparciem dla pracowników rozliczanych z osiąganych celów. Jest to również świetne rozwiązanie dla tych, którym brakuje wiary w siebie.

Praca z coachem może być uzupełnieniem psychoterapii. Często bywa zalecana osobom, które zażegnały swoje problemy i potrzebują dodatkowego wzmocnienia lub wypracowania oczekiwanych postaw.

Zobacz galerię 10 zdjęć